Điều kiện và thủ tục cấp sổ đỏ cho đất không có giấy tờ

Mở rộng đối tượng, thời gian cấp sổ đỏ

Điều 138 Luật Đất đai 2024 chia ra 3 nhóm được cấp sổ đỏ, sổ hồng với đất không có giấy tờ gồm:

- Nhóm 1: Hộ gia đình, cá nhân sử dụng đất ổn định trước ngày 18/12/1980, nay được Ủy ban nhân dân (UBND) xã nơi có đất xác nhận là không có tranh chấp.

- Nhóm 2: Hộ gia đình, cá nhân sử dụng đất ổn định từ 18/12/1980 đến trước 15/10/1993, nay được UBND xã nơi có đất xác nhận không có tranh chấp.

- Nhóm 3: Hộ gia đình, cá nhân sử dụng đất ổn định từ 15/10/1993 đến trước 01/7/2014, nay được UBND xã nơi có đất xác nhận không có tranh chấp.

Như vậy, Luật Đất đai 2024 đã mở rộng mốc thời gian sử dụng đất không có giấy tờ được cấp sổ đỏ kéo dài thêm 10 năm (từ 01/7/2004 thành 01/7/2014). Có thể thấy từ 01/8/2024, đất không giấy tờ sử dụng trước 01/7/2014 được tăng cơ hội cấp Giấy chứng nhận.

Theo quy định tại khoản 3 Điều 138 Luật Đất đai 2024, hộ gia đình và cá nhân sử dụng đất từ 15/10/1993 đến trước 01/7/2014 không có giấy tờ sẽ được cấp sổ đỏ khi đáp ứng được các điều kiện:

- Không vi phạm quy định về pháp luật đất đai.

- Không thuộc trường hợp đất được Nhà nước giao không đúng thẩm quyền.

- Được UBND xã nơi có đất xác nhận đất không có tranh chấp.

Bên cạnh đó, theo quy định tại khoản 1 Điều 118 Luật Đất đai 2024, đất nông nghiệp đã sử dụng làm đất ở hoặc đất phi nông nghiệp trước 01/7/2014 mà không có giấy tờ, hộ khẩu thường trú hay thuộc vùng có kinh tế khó khăn nay được UBND xã xác nhận đất không có tranh chấp, phù hợp với quy hoạch sử dụng đất thì cũng sẽ được cấp Giấy chứng nhận và không phải nộp tiền sử dụng đất.

Ngoài ra, trường hợp các hộ gia đình, cá nhân đang sử dụng đất nông nghiệp ổn định, nay được UBND cấp xã nơi có đất xác nhận không có tranh chấp, phù hợp với quy hoạch thì cũng sẽ được cấp Giấy chứng nhận theo hình thức Nhà nước giao đất không thu tiền sử dụng đất.

Tuy nhiên hạn mức sẽ không được vượt quá mức giao đất nông nghiệp đối với cá nhân theo quy định.

Thời hạn sử dụng đất và sở hữu tài sản gắn liền với đất: Tính từ ngày được cấp Giấy chứng nhận. Với diện tích đất nông nghiệp còn lại thì phải chuyển sang thuê đất của Nhà nước (nếu có).

Như vậy, Điều 138 Luật Đất đai 2024 mở rộng đối tượng, bao gồm cả những hộ gia đình, cá nhân sử dụng đất không có giấy tờ nhưng đã sử dụng ổn định và không vi phạm pháp luật về đất đai.

Điều này tạo điều kiện cho nhiều người dân, nhất là ở khu vực nông thôn, nơi việc chuyển nhượng đất đai thường diễn ra không có giấy tờ chính thức, có cơ hội hợp thức hóa quyền sử dụng đất của mình.

Đơn giản hóa điều kiện chứng minh nguồn gốc đất

Điều 139 Luật Đất đai 2024 quy định, những hộ gia đình, cá nhân đang sử dụng đất mà không có giấy tờ nhưng không vi phạm pháp luật về đất đai, tức là không lấn chiếm đất công, không sử dụng đất sai mục đích; đã sử dụng đất ổn định trước ngày 1/7/2014; được UBND cấp xã xác nhận là không có tranh chấp.

Nếu đáp ứng các điều kiện này, người sử dụng đất có thể được xem xét cấp sổ đỏ. Đây là sự thay đổi lớn so với các quy định trước đó, giúp người dân dễ dàng hợp thức hóa đất đai hơn, đặc biệt là đối với những trường hợp đất sử dụng lâu dài, không có tranh chấp.

Không yêu cầu về việc giao đất phải đúng thẩm quyền

Một điểm mới quan trọng khác là Điều 140 Luật Đất đai 2024 không còn yêu cầu bắt buộc đất phải được giao đúng thẩm quyền như quy định trước đây. Điều này có nghĩa là nếu đất được giao hoặc mua bán qua hình thức không chính thức (như hợp đồng viết tay, trao đổi trực tiếp không có sự can thiệp của cơ quan có thẩm quyền), người sử dụng đất vẫn có thể được xem xét cấp sổ đỏ, miễn là đất không có tranh chấp và không vi phạm pháp luật.

Trước đây, những người sử dụng đất có nguồn gốc từ việc giao đất không đúng thẩm quyền rất khó khăn trong việc hợp thức hóa quyền sử dụng đất. Quy định mới này đã mở ra cơ hội cho nhiều trường hợp hơn.