Sẽ rà soát thuế chuyển đổi mục đích sử dụng đất

Mới đây, một hộ dân ở TP. Vinh (Nghệ An) phản ánh với báo chí về việc chuyển đổi 300m2 đất vườn sang đất ở phải đóng thuế gần 4,5 tỷ đồng, tương đương khoảng 15 triệu đồng/m2. Gia đình không phản đối việc đóng thuế nhưng cho rằng với mức thuế đó thì cả đời cũng không có đủ tiền.

Một gia đình khác cũng sống tại Vinh có thửa đất được cấp từ trước năm 1980, đã xây dựng nhà ở ổn định. Gia đình muốn chuyển mục đích sử dụng để tách bìa từ bố mẹ sang cho các con. Theo bảng giá đất cũ, chi phí dự kiến khoảng 1,4 tỷ đồng, nhưng khi áp dụng bảng giá mới, số tiền vọt lên gần 11 tỷ đồng, cao gấp gần 9 lần so với trước.

Một trường hợp khác tại xã Minh Quang, huyện Ba Vì (nay là xã Ba Vì) khi xin chuyển mục đích sử dụng hơn 210m2 đất trồng cây lâu năm sang đất ở sẽ phải nộp hơn 911 triệu đồng tiền sử dụng đất và một khoản tiền lệ phí trước bạ theo quy định. Với người dân ở nông thôn, số tiền này quá lớn. Vì vậy, dù đã ra quyết định cho phép gia đình chuyển đổi mục đích sử dụng đất, nhưng UBND huyện Ba Vì (nay là UBND xã Ba Vì) phải thu hồi và hủy quyết định này.

Tại buổi họp báo quý II/2025 của Bộ Tài chính mới đây, trả lời câu hỏi của báo chí về phương án “gỡ khó” cho người dân khi phải nộp 100% chênh lệch giữa giá đất ở và giá đất nông nghiệp, bà Nguyễn Thị Thoa, Phó Cục trưởng Cục Quản lý công sản (Bộ Tài chính), cho biết Bộ Tài chính đã có văn bản gửi các địa phương yêu cầu báo cáo, đánh giá việc thu tiền sử dụng đất đối với cá nhân, hộ gia đình.

Theo bà Thoa, Luật Đất đai 2024 bỏ khung giá đất, giao địa phương ban hành bảng giá đất để tiệm cận hơn với giá thị trường. Các cơ quan quản lý đã lường trước khả năng bảng giá đất sẽ tăng; trong khi đó, nghĩa vụ tài chính vẫn được tính theo giá trong bảng giá đất.

“Sau khi tổng hợp báo cáo từ các địa phương, bộ sẽ đánh giá toàn diện và phối hợp với Bộ Nông nghiệp và Môi trường để rà soát, kiến nghị sửa đổi quy định trong luật”, bà Thoa cho biết.

Bà Thoa cũng cho hay, Bộ Tài chính đang lấy ý kiến về dự thảo Nghị định sửa đổi, bổ sung một số điều của Nghị định số 103/2024 (quy định về tiền sử dụng đất, tiền thuê đất).

Bộ Tài chính đề xuất, tiền sử dụng đất nên được thu bằng 50% khoản chênh lệch giữa tiền sử dụng đất theo giá đất ở và theo giá đất nông nghiệp, tại thời điểm cơ quan có thẩm quyền ban hành quyết định cho phép chuyển mục đích sử dụng đất.

Còn ông Mai Văn Phấn, Phó Cục trưởng Cục Quản lý đất đai (Bộ Nông nghiệp và Môi trường) cho rằng, vấn đề cần được nhìn từ hai phía, giữa người có đất bị thu hồi và người có nhu cầu chuyển mục đích sử dụng đất, nhằm hài hòa lợi ích.

Theo ông Phấn, trước khi Luật Đất đai 2024 có hiệu lực, việc xác định giá đất vẫn dựa vào khung giá do Chính phủ ban hành 5 năm một lần. Cách làm này dẫn đến khoảng cách khá lớn giữa khung giá đất và giá thị trường, gây khó khăn trong các dự án đầu tư công khi phải thu hồi đất với giá đền bù thấp, không sát thực tế.

Trung ương đã nhìn nhận rõ vấn đề qua Nghị quyết 19, chỉ ra giá đất chưa tiệm cận thị trường. Do đó, Nghị quyết 18 đã định hướng cần xác định giá đất sát giá thị trường, đảm bảo quyền lợi của người dân khi bị thu hồi đất.

Song trước những phản ánh mới đây về việc người dân phải nộp tiền sử dụng đất cao, ông Phấn cho biết Bộ Nông nghiệp và Môi trường sẽ phối hợp Bộ Tài chính xem xét lại giá đất tính theo thị trường. Hiện nay, chính sách thu tiền chuyển quyền sử dụng đất đang được quy định tại Nghị định 103, do Bộ Tài chính chủ trì soạn thảo.

Theo đại diện Cục Quản lý đất đai, hai bộ sẽ cùng nghiên cứu, phân loại đất cụ thể, để có cơ sở đề xuất mức thu phù hợp, tránh gây gánh nặng bất hợp lý cho người dân.

Ông Phấn nhấn mạnh từ nay đến 31/12/2025, hạn chót để các địa phương xây dựng bảng giá đất theo Luật Đất đai mới, Bộ Nông nghiệp và Môi trường sẽ đề nghị các địa phương đánh giá tác động đầy đủ, tránh gây biến động lớn về chi phí cho người sử dụng đất.