Siết chặt hoạt động chứng khoán từ kịch bản “thổi giá” cổ phiếu

thị trường chứng khoán nói riêng.

Lợi dụng kẽ hở để thực hiện hành vi lừa đảo

Theo đó, cơ quan Cảnh sát điều tra Bộ Công an cho biết, qua công tác điều tra, xử lý nhiều vụ án liên quan đến phát hành trái phiếu đã thấy một số sơ hở, thiếu sót trong quy định của pháp luật về hoạt động chứng khoán để các đối tượng thực hiện hành vi phạm tội.

Cụ thể, lợi dụng việc mở tài khoản tham gia quá dễ dàng, hoàn toàn có thể thao tác online và không giới hạn đối với email hay số điện thoại, từ đó các đối tượng đã thuê người mở tài khoản ảo để kích giá lên cao nhằm thu lợi bất chính.

Cùng với đó, nhân lúc pháp luật cho “sân chơi” này còn chưa kịp điều chỉnh thì các đối tượng đã lợi dụng công ty chứng khoán và công ty thứ 3 để lách luật ký hợp đồng cho khách hàng vay (dưới dạng hợp tác đầu tư/hình thức góp vốn khác) với lãi suất hưởng cố định để thu lợi. Từ đó các đối tượng có nguồn tiền giao dịch, mua bán, đẩy giá, thao túng tăng thanh khoản các mã cổ phiếu "rác", thu lời bất hợp pháp.

Theo Bộ Công an, tội phạm thao túng thị trường chứng khoán diễn ra rất tinh vi, có tính tổ chức, gây ảnh hưởng và thiệt hại rất lớn đến nhà đầu tư và chính sách quản lý nhà nước đối với thị trường tài chính nói chung, thị trường chứng khoán nói riêng.

Đáng nói ở đây, là hiện tại mức hình phạt liên quan đến hành vi thao túng thị trường chứng khoán được Bộ luật Hình sự quy định đang còn rất thấp so với mức lời mà các đối tượng thu được từ người dân. Trong đó, phạt tiền cao nhất là 4 tỷ đồng, hình phạt tù cao nhất là 7 năm tù; hình phạt tiền bổ sung cao nhất là 250 triệu đồng. Do vậy, không đảm bảo sự răn đe các đối tượng.

Việc thiếu kiểm soát hoạt động mạng xã hội, để các đối tượng lợi dụng thành lập các hội, nhóm kín để hô hào, kích động, lôi kéo nhà đầu tư để điều khiển và thao túng thị trường, thu lợi bất chính. Hành vi này đã gây hại cho các nhà đầu tư do bị lôi kéo và thiếu thông tin...

Bộ công an kiến nghị siết chặt “đầu vào”

Hiện nay chưa có các quy định, hướng dẫn làm cơ sở pháp lý trong việc xác định thiệt hại cho các khách hàng tham gia mua bán các mã chứng khoán trong giai đoạn bị thao túng để có căn cứ xác định thiệt hại.

Từ đó, Bộ Công an kiến nghị đối với Bộ Tài chính và Ủy ban Chứng khoán nhà nước:

Thứ nhất là nghiên cứu, tham mưu xây dựng, sửa đổi, bổ sung các quy định pháp luật (Bộ luật hình sự, Luật Chứng khoán, Nghị định xử phạt vi phạm hành chính và các văn bản hướng dẫn thi hành) liên quan đến hoạt động của thị trường chứng khoán để bịt kín sơ hở, bất cập; tăng tính răn đe và phòng ngừa chung theo hướng:

• Tăng hình phạt, tăng mức xử phạt nghiêm khắc hơn đối với hành vi thao túng thị trường chứng khoán;
• Quy định mỗi số điện thoại/email chỉ được sử dụng để mở duy nhất 01 tài khoản chứng khoán/Công ty chứng khoán;
• Quy định chặt chẽ hơn về điều kiện, quy trình, hạn mức, tỷ lệ cho vay đối với các mã chứng khoán thuộc diện kiểm soát, có thanh khoản thấp, không thuộc diện cho vay margin đối với Công ty chứng khoán và Công ty tài chính;
• Quy định giải pháp kỹ thuật để kiểm soát giao dịch của các cổ đông nội bộ theo hướng gắn trách nhiệm kiểm soát cho Công ty chứng khoán chỉ cho phép cổ đông nội bộ giao dịch khi đã công bố thông tin đúng quy định; đồng thời nghiêm cấm người nội bộ bình luận về giá cổ phiếu của doanh nghiệp mà họ đang quản lý và quy định chế tài xử lý nghiêm khắc;

Thứ hai là phối hợp với các cơ quan có thẩm quyền nghiên cứu sớm ban hành quy định, hướng dẫn làm cơ sở pháp lý trong việc xác định thiệt hại cho các nhà đầu tư bị thiệt hại do hành vi thao túng dế có căn cứ xác định cấu thành tội phạm của các tội phạm về chứng khoán;

UBCKNN và các Sở Giao dịch chứng khoán cần tăng cường công tác quản lý, kiểm tra, giám sát đảm bảo an toàn, ổn định thị trường chứng khoán; đảm bảo thị trường chứng khoán hoạt động minh bạch, lành mạnh;

Kịp thời phát hiện các giao dịch của các mã cổ phiếu nghi vấn, đáng ngờ được lôi kéo, hô hào thông qua các hội nhóm online, các diễn đàn, mạng xã hội, biến động giá bất thường có dấu hiệu nghi vấn thao túng; để kịp thời hoặc phối hợp với Cơ quan quản lý Nhả nước, các cơ quan bảo vệ pháp luật ngăn chặn, xử lý nghiêm các hành vi vi phạm pháp luật trong hoạt động chứng khoán, đảm bảo tính răn đe và phòng ngừa chung;

Thứ ba, cơ quan điều tra đề nghị UBCKNN xem xét xử phạt vi phạm hành chính về hành vi cho mượn tài khoản chứng khoán dẫn đến hành vi thao túng chứng khoán.