Bamboo Airways xin hỗ trợ vay 5.000 tỷ: Đừng đòi như VNA

Công ty CP hàng không Tre Việt (Bamboo Airways) vừa có văn bản kiến nghị được hỗ trợ lãi suất vay các Ngân hàng thương mại với tổng hạn mức vay vốn dài hạn là 5.000 tỷ đồng, đồng thời áp dụng mức lãi suất và các điều kiện vay ưu đãi hoặc xem xét cho Bamboo Airways được tiếp cận khoản vay ưu đãi (lãi suất 0%) số tiền 5.000 tỷ đồng theo hình thức Ngân hàng Nhà nước tái cấp vốn cho các ngân hàng thương mại như đã áp dụng với Vietnam Airlines (VNA).

Trao đổi với Đất Việt, PGS.TS Đinh Trọng Thịnh (Học viện Tài chính) tái khẳng định qua điểm, việc Nhà nước xem xét hỗ trợ doanh nghiệp nào, ngành nào, cách hỗ trợ ra sao... phải dựa trên đóng góp của doanh nghiệp đó, ngành đó trong nền kinh tế và quan trọng là tùy thuộc vào năng lực của Nhà nước cũng như phải xem xét theo đúng kinh tế thị trường.

Đối với hãng hàng không quốc gia, Nhà nước hỗ trợ, thậm chí là hỗ trợ nhiệt tình cũng là chuyện bình thường vì đó là thương hiệu quốc gia, là trụ cột của ngành hàng không và có đóng góp tốt cho ngân sách nhà nước. Dĩ nhiên, khi hỗ trợ, VNA cũng phải đáp ứng những yêu cầu mang tính thị trường và minh bạch.

Còn đối với những hãng hàng không dân dụng mang tính tư nhân, yêu cầu đầu tiên là phải đi theo kinh tế thị trường. Với những khó khăn mà các hãng bay gặp phải, trên quan điểm đối xử bình đẳng doanh nghiệp tư nhân và doanh nghiệp nhà nước, Nhà nước có thể xem xét hỗ trợ cho phù hợp. Sự phù hợp ở đây là phù hợp với ngành nghề, lĩnh vực, yêu cầu phát triển của xã hội và phù hợp với đóng góp của bản thân doanh nghiệp đó cho nền kinh tế cũng như cho ngân sách nhà nước trong thời gian qua.

Giả dụ doanh nghiệp đóng góp rất lớn cho ngân sách thì cần có hỗ trợ cho tương xứng khi gặp khó khăn. Ngược lại, doanh nghiệp chưa có đóng góp gì đáng kể thì cũng đừng đòi hỏi gì quá mức.

Theo chuyên gia, Bamboo Airways không thể đòi hỏi được hỗ trợ ngang ngửa với doanh nghiệp nhà nước đóng vai trò trụ cột

Một điểm khác, khi đã theo kinh tế thị trường doanh nghiệp phải chấp nhận lời ăn lỗ chịu, còn nếu đòi hỏi hỗ trợ vay với lãi suất 0% thì cần phải xem lại.

Với đề xuất của Bamboo Airways, theo PGS.TS Đinh Trọng Thịnh, Nhà nước có thể cân đối trong khả năng tài chính cũng như nhu cầu về vốn mà nền kinh tế hiện nay đang cần để xem xét mức hỗ trợ thích hợp nhằm giúp hãng bay này vượt qua khó khăn. "Tuy nhiên, không thể giống như VNA, Bamboo không thể đòi hỏi Nhà nước phải rót tiền cho mình tương tự hay ngang bằng với VNA, mà phải theo kinh tế thị trường", ông Thịnh nhấn mạnh.

Một vấn đề khác, theo phát biểu của Chủ tịch Hội đồng quản trị Bamboo Airways trên báo chí, hãng bay này đang có kế hoạch lên sàn trong quý III năm nay. Câu hỏi được nhiều người đặt ra là: khi Bamboo Airways lên sàn, nhà đầu tư nước ngoài có thể nắm giữ bao nhiêu % cổ phần tại hãng bay? Cổ phần khống chế là bao nhiêu? Và việc hỗ trợ có bị sai đối tượng?

Trả lời vấn đề này, PGS.TS Đinh Trọng Thịnh cho biết, đối với các doanh nghiệp bình thường khác trên thị trường, nhà đầu tư nước ngoài có thể mua cổ phần, thậm chí đến 100% vốn đầu tư nước ngoài trong doanh nghiệp cũng không có vấn đề gì. Nhưng hàng không lại là lĩnh vực đặc biệt, có tính đặc thù cao, vấn đề an ninh được đặt lên hàng đầu, do đó phải đảm bảo sự kiểm soát của doanh nghiệp trong nước và Nhà nước Việt Nam cũng đã có quy định về vấn đề này.

Theo đó, nghị định 89/20219/NĐ-CP sửa đổi, bổ sung một số điều kiện kinh doanh lĩnh vực hàng không dân dụng và kinh doanh vận chuyển hàng không, điều chỉnh quy định về sở hữu nước ngoài và điều kiện vốn kinh doanh vận chuyển hàng không.

Cụ thể, doanh nghiệp kinh doanh vận tải hàng không có vốn đầu tư nước ngoài phải đáp ứng ba điều kiện, gồm: nhà đầu tư nước ngoài chiếm không quá 34% vốn điều lệ, cổ đông trong nước phải giữ phần vốn điều lệ lớn nhất và nếu cổ đông trong nước là pháp nhân có vốn nước ngoài thì phần vốn đó chiếm không quá 49% vốn điều lệ của pháp nhân.

Như vậy, so với quy định trước đó, trần sở hữu nước ngoài tại doanh nghiệp hàng không đã được tăng thêm 4% (từ 30% lên 34%) nhưng vẫn chưa đủ để họ có quyền phủ quyết các nghị quyết của Đại hội cổ đông (theo Luật Doanh nghiệp), gây khó khăn cho quản lý điều hành của hãng hàng không Việt Nam.