Cần 50 tấn vàng nguyên liệu mỗi năm, kiến nghị cho DN nhập khẩu

Nhu cầu vàng nguyên liệu 50 tấn/năm

Tại góp ý dự thảo Nghị định 24 về quản lý thị trường vàng sửa đổi, bổ sung, Hiệp hội Kinh doanh vàng Việt Nam cho biết dự thảo sửa đổi, bổ sung hiện nay chưa có quy định hoặc điều khoản nào thể hiện nội dung "khuyến khích phát triển thị trường vàng trang sức trong nước để từng bước đưa Việt Nam trở thành trung tâm chế tác, xuất khẩu vàng trang sức chất lượng cao", như theo chỉ đạo của Tổng Bí thư Tô Lâm.

Vì thế, Hiệp hội kiến nghị Ngân hàng Nhà nước (NHNN) có thêm các cơ chế, chính sách khuyến khích với doanh nghiệp sản xuất chế tác vàng trang sức, gồm chính sách thuế, chính sách thương mại...

Hiệp hội cho rằng hiện nay với năng lực, trình độ của các DN sản xuất, chế tác vàng Việt Nam không những đủ khả năng sản xuất, chế tác vàng trang sức đáp ứng nhu cầu trong nước mà còn đủ năng lực cạnh tranh xuất khẩu ra thị trường thế giới và trong giá trị xuất khẩu có tới hơn 25% là giá trị sức lao động. Đây cũng là đặc thù riêng có của mặt hàng vàng.

Đáng chú ý, dù phải sử dụng ngoại tệ để nhập khẩu vàng nguyên liệu nhưng đó là nguyên liệu đầu vào của sản xuất mà sau khi các DN sản xuất, chế tác thành vàng trang sức thì không những xuất khẩu tái tạo lại được nguồn ngoại tệ (kể cả xuất khẩu tại chỗ góp phần phát triển ngành du lịch Việt Nam) mà còn góp phần tăng được dự trữ ngoại hối cho đất nước.

"Nhập vàng nguyên liệu để sản xuất khác hoàn toàn so với nhập khẩu hàng tiêu dùng như mỹ phẩm, thuốc lá, rượu thì chỉ tiêu tốn ngoại tệ. Năm 2024, NHNN nhập khẩu vàng nguyên liệu để sản xuất vàng SJC gần 13,5 tấn can thiệp thị trường (tương đương 1,4 tỷ USD), số ngoại tệ này chiếm tỷ trọng quá nhỏ, chỉ bằng 0,3% so với kim ngạch nhập khẩu của cả nước năm 2024 là 380,76 tỷ USD và chỉ bằng 5,7% so với giá trị nhập khẩu hàng hóa tiêu dùng là 24,33 tỷ USD", Hiệp hội cho hay.

Theo dự tính của Hiệp hội, nhu cầu vàng nguyên liệu để sản xuất vàng miếng, vàng trang sức trung bình khoảng 50 tấn/năm, tương đương khoảng 5 tỷ USD/năm. Sau khi đưa vào sản xuất, chế tác ½ để đáp ứng nhu cầu trong nước, ½ để xuất khẩu, tức 25 tấn để xuất khẩu vàng trang sức có thể thu về từ 3,5 đến 4 tỷ USD. Vì thế, khi DN nhập vàng nguyên liệu về để sản xuất, chế tác không những đáp ứng cho nhu cầu của thị trường trong nước mà còn xuất khẩu tái tạo lại được nguồn ngoại tệ cho đất nước.

Trong khi đó, nhu cầu mua ngoại tệ để nhập vàng nguyên liệu khoảng 5 tỷ USD/năm, tức bình quân khoảng 416 triệu USD/tháng là quá nhỏ bé so với doanh số mua bán ngoại tệ trên thị trường ngoại tệ liên ngân hàng khoảng 900 triệu đến 1,2 tỷ USD/ngày, tức khoảng 18,9-25,2 tỷ USD/tháng.

Vì vậy, nhu cầu mua trung bình 416 triệu USD/tháng để nhập vàng nguyên liệu là nằm trong khả năng đáp ứng của các ngân hàng thương mại, không ảnh hưởng đến cung cầu thị trường ngoại tệ, do đó không phải sử dụng dự trữ ngoại hối để can thiệp thị trường ngoại tệ.

Do đó, Hiệp hội kiến nghị cho phép DN vàng trang sức được ưu tiên nhập khẩu vàng nguyên liệu, không hạn chế về khối lượng. Doanh nghiệp sẽ báo cáo với cơ quan nhà nước liên quan về kim ngạch nhập nguyên liệu và khối lượng bán vàng trang sức đáp ứng nhu cầu trong nước; kim ngạch xuất khẩu vàng trang sức.

Tránh tạo trung gian nhập khẩu vàng

Bên cạnh đó, Hiệp hội cũng kiến nghị bỏ quy định DN sản xuất vàng trang sức phải mua vàng nguyên liệu từ đầu mối nhập khẩu là tổ chức tín dụng. Việc này nhằm tránh tạo ra tầng nấc trung gian, gây bất lợi cho các DN sản xuất vàng trang sức, làm méo mó thị trường và làm cho giá đầu vào sản xuất tăng nên giá thành sản phẩm vàng trang sức cũng tăng theo, cuối cùng người dân chịu thiệt; đồng thời làm tăng giá thành xuất khẩu.

Còn với quy định "DN chỉ được phép nhập khẩu vàng miếng, vàng nguyên liệu của nhà sản xuất vàng được chứng nhận bởi Hiệp hội thị trường vàng London (LBMA)", Hiệp hội cho rằng nếu hạn chế cả nơi mua (thị trường cung cấp) là không có cơ sở pháp lý, vi phạm quyền tự do kinh doanh của DN. Việc lựa chọn nhà cung cấp, thị trường cung cấp nguyên liệu là quyền của DN. Việc bó hẹp thị trường, nhà cung cấp dẫn tới DN có thể phải chịu chi phí, giá cả mua cao. Hạn chế hoạt động nhập khẩu vàng nguyên liệu để phục vụ sản xuất chế tác vàng để phục vụ xuất khẩu.

Thêm vào đó, Hiệp hội cũng kiến nghị bỏ quy định về điều kiện sản xuất vàng trang sức và thủ tục, hồ sơ cấp giấy chứng nhận đủ điều kiện hoạt động sản xuất vàng trang sức.

Theo Hiệp hội, hoạt động sản xuất vàng trang sức không ảnh hưởng đến quốc phòng, an ninh quốc gia, trật tự an toàn xã hội, đạo đức xã hội, sức khỏe của cộng đồng. Do đó, quy định về điều kiện và cấp giấy chứng nhận đủ điều kiện hoạt động sản xuất vàng trang sức là không có cơ sở và không phù hợp với thực tế. Quy định này đã kìm hãm hoạt động sản xuất vàng trang sức trong nền kinh tế; dẫn tới hạn chế khả năng xuất khẩu vàng trang sức, trái với chỉ đạo của Tổng Bí thư và trái với nội dung Nghị quyết 68 của Bộ chính trị về phát triển kinh tế tư nhân.

Mới đây, Tổng Bí thư yêu cầu hoàn thiện pháp lý, sớm điều chỉnh Nghị định 24/2012 theo hướng thị trường hóa có kiểm soát và lộ trình, nhằm tạo kết nối hiệu quả giữa thị trường trong nước và quốc tế.

Trong đó, Tổng Bí thư đề nghị mở rộng quyền nhập khẩu vàng có kiểm soát để tăng nguồn cung, góp phần giảm chênh lệch với giá thế giới, đồng thời hạn chế buôn lậu qua biên giới. Cùng với đó, thị trường vàng trang sức được khuyến khích phát triển để từng bước đưa Việt Nam thành trung tâm chế tác, xuất khẩu chất lượng cao mặt hàng này. Việc này cũng giúp chuyển hóa vàng tích trữ thành sản phẩm có giá trị gia tăng.

Về chính sách thuế, theo Tổng Bí thư, cơ quan quản lý cần nghiên cứu, áp dụng thuế với giao dịch mua bán vàng để nâng tính minh bạch, khả năng theo dõi thị trường của cơ quan quản lý và hạn chế mua bán vì mục đích đầu cơ. Nhà điều hành cần nghiên cứu xóa bỏ thuế xuất khẩu với vàng trang sức mỹ nghệ để khuyến khích sản xuất và xuất khẩu.