Giá vàng sẽ giảm sâu khi sửa Nghị định 24

Nguyên nhân khiến NHNN không thể can thiệp vào giá vàng của doanh nghiệp

Trong báo cáo tổng kết về tình hình thực hiện Nghị định số 24 về quản lý hoạt động kinh doanh vàng, Ngân hàng Nhà nước (NHNN) cho biết, theo quy định tại Luật Giá 2012 và 2023, vàng miếng không thuộc danh mục hàng hóa, dịch vụ thực hiện bình ổn giá, danh mục hàng hóa, dịch vụ do Nhà nước định giá. Giá mua, bán vàng miếng SJC do các tổ chức tín dụng, doanh nghiệp kinh doanh mua, bán vàng miếng chủ động niêm yết trên cơ sở cung - cầu của thị trường.

Việc niêm yết giá được thực hiện theo quy định của pháp luật có liên quan và hiện không có quy định nào yêu cầu các doanh nghiệp phải niêm yết vàng SJC ở một mức giá cụ thể.

Trong điều kiện nguồn cung hạn chế, các doanh nghiệp thường niêm yết giá mua, giá bán ở mức cao. Người dân tự quyết định việc nắm giữ vàng SJC hay thương hiệu vàng khác, tự quyết định chấp nhận rủi ro và lợi ích trước biến động giá vàng.

Đáng lưu ý, Nghị định 24 quy định NHNN thực hiện can thiệp, bình ổn thị trường vàng, không có quy định NHNN can thiệp vào giá mua, bán vàng miếng SJC của các doanh nghiệp và tổ chức tín dụng.

Tính tới cuối quý I năm nay, có 22 tổ chức tín dụng và 16 doanh nghiệp được NHNN cấp Giấy phép kinh doanh vàng miếng với 2.564 địa điểm trên toàn quốc. 4 ngân hàng thương mại Nhà nước hầu như không tham gia kinh doanh mua, bán vàng miếng từ năm 2012 cho đến tháng 6/2024.

Số doanh nghiệp được cấp Giấy chứng nhận đủ điều kiện sản xuất vàng trang sức mỹ nghệ là trên 6.800 doanh nghiệp. Có 2 tỉnh không có doanh nghiệp sản xuất là Lai Châu và Sơn La. TP.HCM có nhiều doanh nghiệp sản xuất vàng trang sức mỹ nghệ nhất với 650 doanh nghiệp (chiếm 9,5%).

Cũng theo báo cáo, do vàng không thuộc danh mục hàng hóa bình ổn giá, trong khi ngoại tệ cần được ưu tiên sử dụng cho các mục đích cần thiết hơn dẫn tới thực tế từ năm 2014 đến năm 2023, NHNN không cung thêm vàng miếng ra thị trường.

Giá vàng sẽ giảm sâu nếu sửa Nghị định 24

Để chấn chỉnh thị trường vàng, NHNN kiến nghị sửa đổi Nghị định 24 theo hướng xóa bỏ cơ chế độc quyền sản xuất vàng miếng, cấp hạn mức hàng năm và giấy phép nhập khẩu vàng miếng, vàng nguyên liệu từng lần cho tổ chức tín dụng, doanh nghiệp đủ điều kiện.

Doanh nghiệp muốn được cấp phép sản xuất vàng miếng phải có vốn điều lệ tối thiểu 1.000 tỷ đồng, ngân hàng phải có vốn điều lệ tối thiểu là 50.000 tỷ đồng.

Dự thảo nghị định cũng bổ sung cơ chế tăng nguồn cung cho sản xuất vàng trang sức mỹ nghệ. Theo đó, doanh nghiệp sẽ được cấp phép nhập khẩu vàng miếng, vàng nguyên liệu để sản xuất vàng miếng và trang sức mỹ nghệ. Họ cũng có thể bán lại nguyên liệu này cho đơn vị khác có giấy phép sản xuất vàng miếng hoặc kinh doanh trang sức, mỹ nghệ.

Ông Đào Xuân Tuấn, Cục trưởng Cục Quản lý Ngoại hối NHNN cho biết, với cơ chế mới trong dự thảo Nghị định sửa đổi Nghị định 24, thị trường sẽ có thêm các thương hiệu vàng miếng do doanh nghiệp, ngân hàng được NHNN cấp phép sản xuất.

Cách thức này đảm bảo bỏ độc quyền Nhà nước nhưng vẫn có sự kiểm soát chặt chẽ đối với thị trường vàng miếng trong hoạt động sản xuất cũng như nhập khẩu vàng nguyên liệu.

Như vậy, người dân có nhiều sự lựa chọn hơn, thị trường có sự cạnh tranh hơn, hạn chế chênh lệch lớn về giá giữa các sản phẩm, thương hiệu vàng như hiện nay.

Giới chuyên gia cũng nhiều lần chỉ ra việc độc quyền vàng miếng SJC và thiếu nguồn cung là nguyên nhân dẫn đến chênh lệch giá vàng trong nước và thế giới ở mức cao.

PGS.TS. Đinh Trọng Thịnh nhận định, việc sửa đổi Nghị định 24 sẽ khiến cho giá vàng thế giới gần với giá vàng Việt Nam. Giá vàng trong nước vẫn sẽ tăng nếu giá vàng thế giới tăng và ngược lại. Nhưng khi đó, độ chênh giữa giá vàng trong nước và thế giới sẽ được rút ngắn, người mua hay đầu tư cũng bớt rủi ro hơn.

Ông Huỳnh Trung Khánh, Phó Chủ tịch Hiệp hội Kinh doanh vàng Việt Nam (VGTA), đánh giá nếu sửa Nghị định 24, nguồn cung vàng sẽ tăng, đủ đáp ứng nhu cầu thị trường. Điều này có thể khiến giá vàng SJC giảm cả chục triệu đồng mỗi lượng.

Ông Khánh cho rằng, giá vàng tăng không chỉ ở Việt Nam mà còn trên thế giới do chính sách tiền tệ, diễn biến kinh tế của Mỹ. Nhưng riêng với Việt Nam, giá vàng tăng còn xuất phát từ sự khan hiếm. Vì vậy, khi NHNN chưa có biện pháp can thiệp thị trường thì giá vàng SJC còn tăng và có mức chênh lệch rất cao so với giá thế giới.