Loạt dự án BT ‘đổi đất’ sân bay Nha Trang…dính sai phạm

Thanh tra Chính phủ vừa có Thông báo kết luận thanh tra việc chấp hành chính sách, pháp luật liên quan đến các dự án BT sử dụng quỹ đất thanh toán tại khu vực Sân bay Nha Trang, tỉnh Khánh Hòa.

Sai phạm trong lựa chọn nhà đầu tư, ký hợp đồng BT

Trong số 6 dự án dính sai phạm có 3 dự án do Công ty Cổ phần Tập Đoàn Phúc Sơn (Công ty Phúc Sơn) làm nhà đầu tư, gồm: Dự án các tuyến đường, các nút giao thông kết nối Khu sân bay Nha Trang; Dự án nút giao Ngọc Hội; Dự án đường Vành đai kết nối nút giao thông Ngọc Hội.

3 dự án còn lại cũng được xác định có sai phạm là: Dự án Đường số 4 do Công ty Cổ phần Đầu tư VCN làm nhà đầu tư; Dự án Đường Nguyễn Thiện Thuật nối dài, TP Nha Trang do Công ty Hacom Holdsing làm nhà đầu tư; Dự án Hệ thống thu gom, xử lý nước thải Khu du lịch Bắc bán đảo Cam Ranh do Liên doanh Công ty CP Đầu tư và công nghệ môi trường INCOTEC- Công ty CP Xây dựng và thương mại Ngọc Minh UDIC làm nhà đầu tư.

Cụ thể, theo Thanh tra Chính phủ, đối với ba dự án BT do Công ty Phúc Sơn làm nhà đầu tư, có một số tồn tại, vi phạm như: Thực hiện không đầy đủ các cam kết theo nội dung tờ trình của UBND tỉnh Khánh Hoà để được Thủ tướng Chính phủ đồng ý về nguyên tắc cho phép áp dụng hình thức lựa chọn nhà đầu tư trong trường hợp đặc biệt. 

Điển hình như: Không hoàn thành đưa vào khai thác, xử dụng vào cuối năm 2017. Mặc dù đã gia hạn đến tháng 6/2021 nhưng tới thời điểm thanh tra mới thi công đạt khoảng 27% khối lượng xây lắp. Không thực hiện đúng tiêu chí công trình cấp bách để được áp dụng hình thức lựa chọn nhà đầu tư trong trường hợp đặc biệt;

Phê duyệt đề xuất dự án, báo cáo nghiên cứu khả thi, tổng mức đầu tư, ký hợp đồng BT không phù hợp với tờ trình báo cáo Thủ tướng Chính Phủ làm tăng tổng mức đầu tư lên 484 tỷ đồng, kéo dài thời gian thực hiện dự án lên thêm 30 tháng, tách 1 dự án nhóm A thành 2 dự án nhóm B;

Phê duyệt kết quả lựa chọn nhà đầu tư, đàm phán và ký kết hợp đồng 3 dự án BT có giá trị hợp đồng BT cao hơn giá trị dự án BT được tỉnh Khánh Hoà phê duyệt trong kế hoạch lựa chọn nhà đầu tư 73,49 tỷ đồng;

Cùng với đó là công tác lập, thẩm định, phê duyệt thiết kế và dự toán còn nhiều hạn chế, tồn tại, chất lượng chưa đảm bảo yêu cầu, còn để xảy ra nhiều sai sót, vi phạm, dẫn tới phải điều chỉnh nhiều lần trong quá trình thi công, ảnh hưởng tới tiến độ dự án…

Đối với 3 dự án BT còn lại cũng có một số tồn tại, sai sót, vi phạm như: Việc phê duyệt đề xuất dự án, báo cáo nghiên cứu khả thi, ký hợp đồng BT khi chưa có quỹ đất thanh toán; chưa xác định được giá trị quỹ đất thanh toán theo nguyên tắc ngang giá. Đến nay 3 dự án BT đã triển khai thực hiện cơ bản hoàn thành nhưng chưa có quỹ đất thanh toán; UBND tỉnh Khánh Hoà chậm chỉ đạo các sở ngành liên quan rà soát quỹ đất để thanh toán cho các dự án BT theo đúng quy định.

Sai phạm trong việc sử dụng quỹ đất để thanh toán hợp đồng BT

Theo Thanh tra Chính phủ, việc sử dụng quỹ đất tại khu vực sân bay Nha Trang để thanh toán cho các dự án BT có nhiều hạn chế, thiếu sót, vi phạm trong quá trình thực hiện.

Cụ thể, UBND tỉnh Khánh Hoà tiếp nhận đất từ Bộ Quốc phòng và giao đất cho Công ty Phúc Sơn khi chưa có quyết định thu hồi đất, giao đất, cho thuê đất là không đúng quy định.

UBND tỉnh Khánh Hòa không có văn bản thẩm định nhu cầu sử dụng đất, điều kiện giao đất của Sở TN&MT là vi phạm quy định. Trong đó có nội dung giao đất, cho thuê đất có thu tiền sử dụng đất để Công ty Phúc Sơn thực hiện dự án Khu trung tâm đô thị Thương mại - Dịch vụ- Tài chính - Du lịch Nha Trang là không đúng với đề xuất của UBND tỉnh (sử dụng quỹ đất để thanh toán hợp đồng BT) được Thủ tướng Chính phủ chấp thuận. Sau đó, UBND tỉnh phải ban hành quyết định điều chỉnh thành giao toàn bộ diện tích đất (623.064 m2) để hoàn vốn dự án BT khi hợp đồng dự án BT chưa được ký kết là vi phạm quy định. 

Sau khi hợp đồng BT được ký, UBND tỉnh Khánh Hòa ban hành quyết định điều chỉnh, bổ sung nhưng chưa thể hiện đầy đủ nội dung giao đất, cho thuê đất và diện tích giao đất, cho thuê đất để thanh toán các dự án BT; chưa xác định tên, ký hiệu, diện tích giá trị quỹ đất hoàn vốn cho các dự án BT cũng như diện tích còn lại để xử lý theo quy định của pháp luật; chưa xác định giá đất cụ thể để làm cơ sở xác định giá trị quỹ đất thanh toán hoàn vốn cho các dự án BT.

Đến thời điểm thanh tra, UBND tỉnh và các sở, ngành chưa xác định giá đất cụ thể để làm cơ sở xác định giá trị quỹ đất hoàn vốn cho các dự án BT; chưa có quyết định phê duyệt giá đất của UBND tỉnh Khánh Hòa; chưa rà soát, xác định lại tên, ký hiệu, diện tích, giá trị quỹ đất hoàn vốn cho các dự án BT theo quy hoạch đã được phê duyệt.

Ngoài ra, Thanh tra Chính phủ cũng xác định việc Phê duyệt Quy hoạch chi tiết và điều chỉnh cục bộ quy hoạch chi tiết (tỷ lệ 1/500) Khu Trung tâm đô thị Thương mại – Dịch Vụ - Tài Chính – Du lịch Nha Trang không phù hợp đồ án điều chỉnh quy hoạch chung TP Nha Trang đến năm 2025 được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt; không phù hợp quy hoạch phân khu tỉ lệ 1/2000 đã được UBND tỉnh Khánh Hoà phê duyệt.

Việc UBND tỉnh Khánh Hòa cấp giấy chứng nhận đầu tư khi chưa tiến hành lựa chọn nhà đầu tư là vi phạm quy định Luật Đất đai 2013; vi phạm khi không đầu thầu lựa chọn nhà đầu tư. 

UBND tỉnh Khánh Hoà cũng vi phạm khi công nhận chủ đầu tư dự án không thông qua đấu giá quyền sử dụng đất hoặc đấu thầu dự án; Khi hồ sơ của nhà đầu tư đề nghị công nhận chủ đầu tư dự án không phù hợp với việc sử dụng quỹ đất để thanh toán dự án BT nhưng vẫn được UBND tỉnh Khánh Hoà công nhận, phê duyệt chủ đầu tư là không phù hợp.

Cũng theo thông báo Kết luận thanh tra, Công ty Phúc Sơn đưa bất động sản vào kinh doanh, thu tiền của khách hàng khi bất động sản của dự án chưa đủ điều kiện đưa vào kinh doanh là vi phạm pháp luật về kinh doanh bất động sản. Với vi phạm này, Công ty Phúc Sơn đã bị xử phạt với số tiền 275 triệu đồng.

Từ những kết luận trên, Tổng Thanh tra Chính phủ kiến nghị Thủ tướng Chính phủ chỉ đạo Chủ tịch và các Phó chủ tịch UBND tỉnh Khánh Hoà (giai đoạn 2014-2019) nghiêm túc kiểm điểm và đề xuất hình thức xử lý nghiêm minh, đúng pháp luật trình Thủ tướng Chính phủ xem xét quyết định.

Giao chủ tịch UBND tỉnh Khánh Hòa chỉ đạo giám đốc các sở TN&MT, Xây dựng, Kế hoạch và Đầu tư, UBND TP Nha Trang, Văn phòng UBND tỉnh, giám đốc các ban quản lý dự án có liên quan nghiêm túc kiểm điểm và xử lý hoặc đề xuất cấp có thẩm quyền xử lý nghiêm minh các tập thể và cá nhân có liên quan đã để xảy ra các sai phạm được nêu trong kết luận thanh tra.

Đối với 3 hợp đồng BT do Công ty Phúc Sơn làm nhà đầu tư ban hành quyết định bổ sung giao đất, cho thuê đất để có đầy đủ cơ sở pháp lý cho việc thanh, quyết toán các dự án BT theo đúng quy định của pháp luật về đất đai và đầu tư theo hình thức BT; xử lý diện tích đất còn lại theo đúng quy định của pháp luật, phù hợp với quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất, quy hoạch đô thị đã được phê duyệt; Rà soát lại đơn giá, định mức, biện pháp thi công, chi phí giải phóng mặt bằng và các hạng mục đầu tư để phê duyệt lại báo cáo nghiên cứu khả thi làm cơ sở điều chỉnh hợp đồng BT, phê duyệt thiết kế dự toán theo hướng giảm tổng mức đầu tư hơn 499 tỷ đồng, đông thời nghiêm túc kiểm điểm các đơn vị liên quan trong việc thẩm định 3 dự án này…

Đối với ba dự án khác, giao các sở, ngành đề xuất vị trí, diện tích dùng để thanh toán cho các dự án BT trình Thủ tướng Chính phủ.

Trong quá trình tổ chức thực hiện ý kiến chỉ đạo về Kết luận thanh tra nếu phát hiện có dấu hiệu tội phạm thì phải chuyển hồ sơ sang cơ quan Công an tỉnh Khánh Hoà để xử lý theo quy định của pháp luật.