Ngưỡng nợ thuế bị hoãn xuất cảnh đã phù hợp?

Mức nợ thuế bị tạm hoãn xuất cảnh

Bộ Tài chính đang lấy ý kiến đóng góp Dự thảo Nghị định quy định chi tiết khoản 9 Điều 6 Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Chứng khoán; Luật Kế toán; Luật Kiểm toán độc lập; Luật Ngân sách nhà nước; Luật Quản lý, sử dụng tài sản công; Luật Quản lý thuế; Luật Thuế thu nhập cá nhân; Luật Dự trữ quốc gia; Luật Xử lý vi phạm hành chính (gọi tắt là Dự thảo).

Trong đó, Ban soạn thảo đề xuất các trường hợp áp dụng ngưỡng nợ và thời gian nợ đối với các trường hợp bị tạm hoãn xuất cảnh gồm: cá nhân kinh doanh, chủ hộ kinh doanh có số tiền thuế nợ quá hạn trên 120 ngày từ 10 triệu đồng trở lên; cá nhân là người đại diện theo pháp luật của người nộp thuế là doanh nghiệp, hợp tác xã, liên hiệp hợp tác xã thuộc trường hợp bị cưỡng chế thi hành quyết định hành chính về quản lý thuế có số tiền thuế nợ quá hạn trên 120 ngày từ 100 triệu đồng trở lên; cá nhân kinh doanh, chủ hộ kinh doanh, cá nhân là người đại diện theo pháp luật của doanh nghiệp, hợp tác xã, liên hiệp hợp tác xã không còn hoạt động tại địa chỉ đã đăng ký chưa hoàn thành nghĩa vụ nộp thuế.

Dự thảo cũng quy định, cơ quan quản lý thuế thông báo cho người nộp thuế thuộc các trường hợp bị tạm hoãn xuất cảnh như trên về việc sẽ áp dụng biện pháp tạm hoãn xuất cảnh bằng phương thức điện tử. Trường hợp không gửi được thông báo bằng phương thức điện tử thì cơ quan quản lý thuế thông báo trên trang thông tin điện tử của cơ quan quản lý thuế.

Sau 30 ngày kể từ ngày thông báo mà người nộp thuế chưa hoàn thành nghĩa vụ nộp thuế, cơ quan quản lý thuế quản lý trực tiếp người nộp thuế ban hành văn bản về việc tạm hoãn xuất cảnh gửi cơ quan quản lý xuất nhập cảnh để thực hiện tạm hoãn xuất cảnh.

Theo Bộ Tài chính, việc để ngưỡng nợ lớn sẽ để lọt những trường hợp chây ỳ. Do vậy, ngưỡng nợ cần phải phù hợp để đảm bảo thu hồi nợ đọng, tránh nợ đọng dây dưa kéo dài khó thu hồi. Đồng thời, thời gian nợ là 120 ngày là hợp lý để áp dụng biện pháp tạm hoãn xuất cảnh.

Cũng theo Bộ Tài chính, theo quy định hiện hành, với người nộp thuế có số tiền thuế nợ quá hạn trên 120 ngày, thông thường cơ quan thuế đã thực hiện các biện pháp đôn đốc người nộp thuế như gửi thông báo nợ cho người nộp thuế (3 kỳ thông báo), áp dụng biện pháp cưỡng chế (trích tiền từ tài khoản, phong tỏa tài khoản, khấu trừ tiền lương, thu nhập, dừng thủ tục hải quan), công khai thông tin...

Nhiều ý kiến trái chiều 

Góp ý cho dự thảo nghị định hướng dẫn Luật Quản lý thuế về ngưỡng tạm hoãn xuất cảnh, Liên đoàn Thương mại và Công nghiệp Việt Nam (VCCI) vừa đề xuất Bộ Tài chính nâng ngưỡng nợ thuế bị hoãn xuất cảnh mức 1 tỷ đồng đối với doanh nghiệp và 200 triệu đồng đối với cá nhân.

Bởi nhiều doanh nghiệp phản ánh rằng, ngưỡng nợ thuế để áp dụng biện pháp tạm hoãn xuất cảnh mà Bộ Tài chính đề xuất 10 triệu đồng với cá nhân và 100 triệu đồng đối với doanh nghiệp là quá thấp.

Để đạt mục tiêu thu hồi nợ đọng, VCCI khuyến nghị cần ưu tiên áp dụng biện pháp trích tiền từ tài khoản ngân hàng, trước khi tính đến biện pháp hạn chế quyền đi lại của người dân.

Còn việc hạn chế cấm xuất cảnh chỉ nên được áp dụng cho những trường hợp đặc biệt nghiêm trọng với số tiền nợ thuế lớn.

Nếu áp dụng biện pháp hoãn xuất cảnh trên phạm vi rộng có thể tác động tiêu cực đến hoạt động sản xuất kinh doanh, gây thiệt hại về kinh tế nói chung và làm giảm số thu về dài hạn cho ngân sách.

Ngược lại, Nguyễn Văn Được - Tổng giám đốc Công ty TNHH Kế toán và Tư vấn thuế Trọng Tín cho rằng, mức quy định về ngưỡng nợ thuế và thời gian nợ thuế theo đề xuất của Bộ Tài chính là khá phù hợp trong bối cảnh hiện nay. Pháp luật về quản lý thuế quy định cơ quan thuế bắt đầu áp dụng các biện pháp cưỡng chế với các trường hợp nợ thuế quá 90 ngày, việc nới thêm 30 ngày so với thời hạn cưỡng chế này là phù hợp để người nộp thuế hoàn thành nghĩa vụ thuế cũng như đủ thời gian để cơ quan thuế thực hiện các thủ tục cấm xuất nhập cảnh. Về số nợ thuế, mức 10 triệu đồng đối với cá nhân và 100 triệu đồng đối với đại diện của tổ chức là phù hợp. Nếu hàng nghìn doanh nghiệp và cá nhân nợ thuế ở mức này thì ngân sách nhà nước đứng trước rủi ro thất thu thuế đáng kể.

Chuyên gia Nguyễn Văn Được phân tích thêm, mặc dù việc quy định “cứng” ngưỡng nợ thuế của trường hợp bị tạm hoãn xuất cảnh nhưng không ảnh hưởng đến quyền lợi của người nộp thuế, song cần quy định giao Chính Phủ có thể điều chỉnh khi các điều kiện kinh tế - xã hội thay đổi, trong đó bao gồm cả việc giảm ngưỡng này nếu tình trạng chây ỳ và thất thu thuế tăng. Tuy nhiên, với các trường hợp khách quan gặp quá khó khăn dẫn đến nợ thuế, có thể xem xét gia hạn và tính đến giải pháp cho phép xuất cảnh trong một số trường hợp để tìm kiếm cơ hội kinh doanh, từ đó có nguồn trả nợ.

Tổng cục Thuế cho biết, trong năm 2024 toàn ngành thuế thu nợ được 61.227 tỷ đồng, tăng 33,2% so với 2023. Tỷ lệ tổng tiền thuế nợ trên tổng thu ngân sách nhà nước năm 2024 là 11,3%, trong đó tỷ lệ tiền thuế nợ có khả năng thu trên tổng thu năm 2024 là 7,8%.

Cũng theo Tổng cục Thuế, cơ quan thuế đã thực hiện 62.932 cuộc thanh tra, kiểm tra tại trụ sở người nộp thuế; kiểm tra 525.792 lượt hồ sơ khai thuế tại cơ quan thuế. Tổng số tiền kiến nghị xử lý là 62.726 tỷ đồng (trong đó tăng thu là 16.463 tỷ; giảm khấu trừ 2.675 tỷ; giảm lỗ 43.587 tỷ), bằng 102% cùng kỳ. Bình quân tăng thu 2,47 tỷ/cuộc thanh tra và 201,7 triệu/cuộc kiểm tra.

Trong năm 2024 cơ quan thuế đã thu thuế thương mại điện tử khoảng 116 nghìn tỷ đồng, tăng 22% so với cùng kỳ năm 2023. Đã có 120 nhà cung cấp nước ngoài đăng ký, khai thuế và nộp thuế qua Cổng Thông tin điện tử với số thuế đã khai, nộp trực tiếp qua cổng  là 8.687 tỷ đồng, bằng 126% số thu cùng kỳ năm 2023, đạt 174% dự toán.