'Tăng đầu tư công 40% sẽ đóng góp 2% vào tăng trưởng GDP'

Ông Michael Kokalari, Giám đốc phòng Phân tích kinh tế vĩ mô và Nghiên cứu thị trường thuộc VinaCapital nhấn mạnh, kế hoạch đầu tư công năm nay của Việt Nam sẽ được tăng lên 36 tỷ USD (so với mức 31 tỷ USD đã được phê duyệt vào cuối năm ngoái) và tăng gần 40% so với năm 2024.

Điều này được kỳ vọng sẽ bù đắp cho yếu tố bất lợi có thể ảnh hưởng đến tăng trưởng GDP năm nay khi tăng trưởng xuất khẩu sang Mỹ được dự báo sẽ chậm lại sau mức tăng ấn tượng 23% trong năm 2024.

Cũng theo chuyên gia VinaCapital, một số động thái mới nhất của Chính phủ đã cho thấy sự quyết tâm trong việc giải ngân đầu tư công năm nay bao gồm việc khởi xướng/phê duyệt chủ trương đầu tư của một số dự án lớn, gồm tuyến đường sắt cao tốc Bắc-Nam trị giá 67 tỷ USD và tuyến đường sắt Lào Cai – Hà Nội – Hải Phòng trị giá 8 tỷ USD; vận hành tuyến metro đầu tiên tại TP. HCM vào tháng 12/2024, được kỳ vọng sẽ là động lực đẩy nhanh phát triển cơ sở hạ tầng trong tương lai.

Cũng theo chuyên gia VinaCapital, việc chính thức ban hành 3 luật quan trọng vào tháng trước nhằm đẩy nhanh quá trình phê duyệt dự án, đơn giản hóa việc phân bổ đầu tư và thúc đẩy khu vực tư nhân tham gia nhiều hơn vào các dự án cơ sở hạ tầng 1. Một số luật mới khác cũng hỗ trợ phát triển cơ sở hạ tầng về năng lượng và giao thông.

Chuyên gia VinaCapital nhận định Việt Nam có nguồn lực dồi dào để tăng cường chi tiêu đầu tư công, trong đó nợ Chính phủ thấp hơn mức 40% GDP và ước tính ngân sách chưa giải ngân có thể lên đến 40 tỷ USD. Nút thắt chính trong việc đẩy mạnh giải ngân đầu tư công (hoặc có thể đạt tới mục tiêu đặt ra hằng năm) là các khó khăn về cơ chế chính sách trong quá trình phê duyệt và phát triển những dự án có quy mô lớn.

Như vậy, việc thông qua các luật được đề cập ở trên sẽ giúp đẩy nhanh tiến độ và đảm bảo rằng các mục tiêu giải ngân có thể đạt được.

Báo cáo cũng nhấn mạnh rằng hơn 80% tổng vốn đầu tư công năm 2025 sẽ được phân bổ cho phát triển hệ thống giao thông và điện lực. Đến năm 2030, Việt Nam đặt mục tiêu tăng gấp đôi chiều dài đường cao tốc, lưu lượng hành khách sân bay và công suất cảng biển thêm 50%.

Theo Quy hoạch điện 8, Việt Nam sẽ cần khoảng 135 tỷ USD để tăng gấp đôi công suất phát điện trong giai đoạn 2021 - 2030, với mức tăng trưởng tiêu thụ điện hàng năm dự kiến khoảng 9%. Ông Kokalari nhấn mạnh rằng phần lớn nguồn cung điện sẽ đến từ khí LNG, năng lượng tái tạo và than đá, với sự thay đổi trong cơ cấu năng lượng để đảm bảo tính bền vững và đáp ứng nhu cầu tăng trưởng.

Về hạ tầng giao thông, báo cáo của VinaCapital chỉ ra rằng việc đầu tư mạnh vào đường sắt và metro sẽ giúp cải thiện năng lực vận tải hàng hóa và di chuyển lao động. Tuyến đường sắt Lào Cai - Hà Nội - Hải Phòng được đánh giá là một bước tiến quan trọng trong kết nối thương mại với Trung Quốc và châu Âu. Chính phủ cũng đã thông qua quy hoạch phát triển cảng biển, bao gồm dự án cảng Cần Giờ, nhằm hỗ trợ mục tiêu tăng công suất cảng biển lên 50% vào năm 2030.

Mặc dù có dư địa tài khóa mạnh, Kinh tế trưởng VinaCapital tin rằng thách thức lớn nhất trong việc đẩy mạnh giải ngân đầu tư công vẫn là các rào cản pháp lý và thủ tục hành chính. Việc đơn giản hóa quy trình đầu tư và huy động khu vực tư nhân được kỳ vọng sẽ tạo động lực cho phát triển hạ tầng bền vững.

"Chính phủ Việt Nam đặt ra mục tiêu đẩy nhanh tốc độ tăng trưởng GDP từ 7,1% vào năm 2024 lên 8% vào năm 2025 và sẽ cần rất nhiều nỗ lực để có thể đạt được kế hoạch này trong bối cảnh tăng trưởng xuất khẩu hàng hóa sang Mỹ gần như chắc chắn sẽ chậm lại từ mức tăng 23% trong năm 2024. Việc tăng đầu tư công thêm 40% sẽ bổ sung khoảng 2 điểm phần trăm vào tăng trưởng GDP năm 2025 của Việt Nam – nếu Chính phủ hoàn thành được mục tiêu giải ngân trong năm nay", chuyên gia VinaCapital nhấn mạnh.