Chuyên gia cảnh báo ‘vỡ nợ’ trái phiếu doanh nghiệp (TPDN) chỉ là vấn đề thời gian

Chia sẻ tại buổi tọa đàm “Thị trường trái phiếu doanh nghiệp trước tác động dự thảo sửa đổi Nghị định 153/2020/NĐ-CP”, tổ chức vào chiều ngày 20/1/2022 vị Chủ tịch HĐQT FiinGroup cho biết, hầu hết các quốc gia trên thế giới hiện nay đều sử dụng ba kênh huy động vốn chính, bao gồm huy động vốn từ thị trường chứng khoán, trái phiếu doanh nghiệp và tín dụng ngân hàng.

Riêng về TPDN, trong năm vừa qua quy mô giá trị phát hành trên thị trường sơ cấp của kênh trái phiếu doanh nghiệp đã gần bằng một nửa số dư tăng trưởng tín dụng của toàn hệ thống ngân hàng.

Đáng chú ý, ông Thuân dẫn số liệu của FiinGroup cho thấy, có tới 51,7% trong tổng số 1,16 triệu tỷ đồng dư nợ TPDN đang lưu hành sẽ đáo hạn vào năm 2023 – 2024. Trong đó, tính riêng giai đoạn 2022 – 2023 có 36,8% giá trị trái phiếu (tương đương 427.000 tỷ đồng) sẽ đáo hạn. Riêng năm 2024 có tới 307.200 tỷ đồng (khoảng 26,4%) sẽ đáo hạn.

Theo đó, vị chuyên gia cho rằng các cơ quan quản lý cần đánh giá lại những rủi ro đến an toàn hệ thống, bao gồm cả tín dụng ngân hàng. Sở dĩ ở thời điểm hiện tại, khoảng 47% nợ vay của doanh nghiệp bất động sản là TPDN. Do đó, đây không chỉ là vấn đề khả năng đáp ứng nghĩa vụ trả nợ cho trái chủ mà còn là vấn đề của tín dụng ngân hàng nhằm phòng tránh rủi ro vỡ nợ chéo đối với hai kênh tín dụng quan trọng trong bối cảnh chất lượng nhà phát hành yếu.

Đồng thời, với Nghị định 153 sửa đổi của Bộ tài chính, vị chủ tịch HĐQT FiinGroup kỳ vọng trong những năm tới thị trường trái phiếu sẽ giảm về quy mô nhưng tăng về chất lượng, đồng nghĩa phát hành trái phiếu ra công chúng nhiều hơn để minh bạch thông tin, thay đổi về chất lượng phát hành nhằm giảm rủi ro cho thị trường, an toàn hệ thống và quyền lợi của nhà đầu tư.

Trong khi đó, Ông Nguyễn Hoàng Dương – Phó Vụ trưởng Vụ Tài chính các ngân hàng và tổ chức tài chính (Bộ Tài chính) cho biết, sau khi Nghị định 153 được ban hành, khối lượng trái phiếu phát hành riêng lẻ trong quý I/2021 có điều chỉnh giảm, thay vào đó, các doanh nghiệp thực hiện phát hành trái phiếu ra công chúng nhiều hơn. Khối lượng nhà đầu tư cá nhân mua trái phiếu doanh nghiệp riêng lẻ cũng giảm đáng kể (trên 50%).

Tuy nhiên, từ quý II/2021 trở đi, tốc độ phát hành trái phiếu của các doanh nghiệp có sự tăng trưởng mạnh mẽ. Lãnh đạo Bộ Tài chính nhận thấy một số rủi ro liên quan đến nhà đầu tư như tính đến hết quý 3/2021, có gần 300.000 cá nhân tham gia mua trái phiếu doanh nghiệp.

Thậm chí có những doanh nghiệp huy động vốn từ kênh trái phiếu nhưng không sử dụng vốn đúng với mục đích phát hành, lưu chuyển vốn giữa tổ chức phát hành và tổ chức sử dụng vốn. Hay nhiều doanh nghiệp có quy mô vốn nhỏ, kết quả kinh doanh lỗ nhưng huy động được lượng lớn trái phiếu. Điều này tiềm ẩn những ‘rủi ro’ lớn cho nhà đầu tư tham gia thị trường TPDN.