Điều hành linh hoạt chính sách tiền tệ trước biến động kinh tế toàn cầu

Phó Thống đốc Phạm Thanh Hà nhấn mạnh, mong muốn về giảm lãi suất của doanh nghiệp là chính đáng, ngành Ngân hàng cũng không muốn lãi suất huy động và cho vay cao, song chúng ta còn phải tính tới sự ổn định vĩ mô, tỷ giá… tựu trung là ổn định hệ thống ngân hàng.

Tại diễn đàn toàn cảnh Ngân hàng năm 2023 với chủ đề “Điều hành chính sách tiền tệ trước biến số kinh tế toàn cầu”, Phó Thống đốc Ngân hàng Nhà nước (NHNN) Phạm Thanh Hà nhấn mạnh, thị trường quốc tế biến động rất mạnh, từ thị trường tiền tệ, ngoại hối với đồng đô la Mỹ biến động mạnh nhất trong 20 năm qua, thị trường vốn, cổ phiếu, trái phiếu cho thấy sự dịch chuyển toàn cầu theo xu hướng gây bất lợi tới nhiều quốc gia.

Trong bối cảnh đó, là một nền kinh tế nhỏ có độ mở rất lớn như Việt Nam, nội tại còn nhiều khó khăn thách thức, điều hành chính sách tiền tệ, đặc biệt là các công cụ điều hành lãi suất, tỷ giá, tín dụng gặp rất nhiều khó khăn, thách thức để xử lý hài hòa nhiều mục tiêu mâu thuẫn nhau.

Theo Phó Thống đốc, làm sao để vừa hỗ trợ kinh tế phục hồi sau đại dịch mà vẫn đảm bảo kiểm soát lạm phát trong bối cảnh giá cả, lạm phát toàn cầu tăng cao; thứ hai, vừa giảm áp lực mất giá mạnh của đồng Việt Nam mà vẫn phải giữ ổn định mặt bằng lãi suất; thứ ba, vừa đảm bảo an toàn hệ thống ngân hàng trong khi vẫn phải đảm bảo nhu cầu tín dụng cho nền kinh tế, đồng thời triển khai các giải pháp hỗ trợ, tháo gỡ khó khăn cho khách hàng vay vốn.

Phó Thống đốc Phạm Thanh Hà cho biết, nhiệm vụ đặt ra vô cùng thách thức nhưng được sự chỉ đạo sát sao của Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ, ngành Ngân hàng đã chủ động, linh hoạt, thích ứng nhanh với tình hình trong điều hành chính sách tiền tệ và hoạt động ngân hàng, phối hợp chặt chẽ với các bộ, ngành để chung tay, góp sức, đồng hành cùng cộng đồng doanh nghiệp, người dân khắc phục các khó khăn, đạt được các mục tiêu vĩ mô đặt ra.

Phó Thống đốc Phạm Thanh Hà nhấn mạnh, mong muốn về giảm lãi suất của doanh nghiệp là chính đáng, ngành Ngân hàng cũng không muốn lãi suất huy động và cho vay cao, song chúng ta còn phải tính tới sự ổn định vĩ mô, tỷ giá… tựu trung là ổn định hệ thống ngân hàng.

Nhận định về những áp lực từ thị trường tài chính tới các doanh nghiệp phải đối mặt trong năm 2023, ông Trương Văn Cẩm - Phó Chủ tịch kiêm Tổng thư ký Hiệp hội Dệt may Việt Nam (Vitas) cho rằng, những áp lực từ thị trường tài chính nói chung mà giới kinh doanh đang đối mặt là: áp lực trả nợ vay và lãi vay do sản xuất kinh doanh khó khăn; Fed tiếp tục duy trì lãi suất ở mức cao; nhu cầu vốn lớn cho chuyển đổi xanh, phát triển năng lượng tái tạo, kinh doanh tuần hoàn, truy soát nguồn gốc về lao động và môi trường để đáp ứng yêu cầu của thị trường nhập khẩu như EU, Mỹ…

Theo ông Trương Văn Cẩm, áp lực tài chính năm nay lớn hơn nhiều so với năm 2022. Bởi vì, 6 tháng đầu năm 2022 tình hình sản xuất kinh doanh của các doanh nghiệp khá thuận lợi, đơn hàng dồi dào, giá tốt. Mặc dù từ cuối quý 2/2022 các doanh nghiệp gặp khó khăn, nhưng nhìn tổng thể cả năm chưa phải là một bức tranh ảm đạm.

Tuy nhiên, bước sang năm 2023, áp lực tài chính xuất hiện từ cuối năm 2022 tiếp tục tác động tiêu cực đến sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp. Rất nhiều doanh nghiệp phải sử dụng các nguồn dự trữ hoặc đã phải sa thải nhân công, giảm giờ làm, sản xuất cầm chừng để duy trì lực lượng lao động.

Để nền kinh tế phục hồi, theo chuyên gia kinh tế, Tiến sĩ Cấn Văn Lực, bài toán lớn nhất năm nay là phải quyết liệt cải thiện môi trường đầu tư kinh doanh. Riêng chính sách tiền tệ năm nay phải đa mục tiêu hơn, vì ngoài mục tiêu thông thường còn phải “gánh” mục tiêu ổn định hệ thống tiền tệ trong bối cảnh thế giới rất bất ổn.

“Mặc dù vậy, NHNN đang chuyển trạng thái chính sách tiền tệ từ thận trọng, chặt chẽ sang hướng nới lỏng thận trọng, hỗ trợ tăng trưởng. Cụ thể, Ngân hàng Nhà nước đang điều hành lãi suất theo xu hướng giảm, tăng khả năng tiếp cận vốn của doanh nghiệp, ban hành chính sách cơ cấu lại nợ, hỗ trợ thanh khoản hệ thống, đẩy mạnh cơ cấu lại các tổ chức tín dụng…”, Tiến sĩ Cấn Văn Lực nêu quan điểm.

Đánh giá cao vai trò của chính sách tiền tệ, song Tiến sĩ Cấn Văn Lực cũng cho rằng, năm 2023, chính sách tài khóa vẫn là chính sách chủ lực trong hỗ trợ phục hồi nền kinh tế.

Tiến sĩ Cấn Văn Lực đề nghị tiếp tục tung ra một số gói hỗ trợ cho người dân (giãn hoãn thuế, giảm phí), đồng thời đẩy mạnh đầu tư công để giảm ách tắc dòng tiền, tăng thanh khoản cho hệ thống,…

Bà Hà Thị Kim Nga - chuyên gia cao cấp của Quỹ Tiền tệ Quốc tế (IMF) gợi ý, các chính sách cần được cân nhắc, phối hợp và truyền thông một cách thận trọng. NHNN nên dựa vào lãi suất chính sách để kiềm chế lạm phát và tránh các áp lực lên tỷ giá. Bên cạnh đó, đảm bảo sự ổn định khu vực tài chính khi xử lý các nút thắt của thị trường trái phiếu và bất động sản. Theo bà Nga, tỷ giá đã dịu đi, chính sách tiền tệ cũng đã được nới lỏng và lạm phát có thể đã tiệm cận đến điểm bước ngoặt.

Nhìn chung, các diễn giả đánh giá cao công tác điều hành chính sách tiền tệ linh hoạt của NHNN trong thời gian qua. Các diễn giả cho rằng, Việt Nam là quốc gia có độ mở thương mại lớn, do đó nền kinh tế nói chung cũng như điều hành chính sách tiền tệ nói riêng chịu ảnh hưởng lớn từ cả diễn biến trong và ngoài nước.