‘Sai phạm trong công bố thông tin, xào nấu báo cáo tài chính rất phổ biến’

Như VietnamFinance đã đưa tin, ngày 25/8, Cơ quan cảnh sát điều tra Bộ Công an đã ra quyết định khởi tố bổ sung đối với ông Trịnh Văn Quyết, cựu chủ tịch HĐQT FLC, để điều tra về tội lừa đảo chiếm đoạt tài sản, vì cùng các bị can khác đã có hành vi nâng khống vốn của FLC Faros.

Ủy ban Chứng khoán Nhà nước khẳng định hành vi tăng khống vốn điều lệ từ 1,5 tỷ đồng lên 4.300 tỷ đồng của FLC Faros trước khi niêm yết là hành vi bị cấm, được quy định tại khoản 5 Điều 16 Luật Doanh nghiệp: "Kê khai khống vốn điều lệ, không góp đủ số vốn điều lệ như đã đăng ký; cố ý định giá tài sản góp vốn không đúng giá trị".

Bình luận về vấn đề này, trao đổi với VietnamFinance, TS Nguyễn Hữu Huân nhấn mạnh các hiện tượng sai phạm trong việc công bố thông tin và xào nấu báo cáo tài chính của doanh nghiệp niêm yết là rất phổ biến trong suốt 20 năm tồn tại của thị trường chứng khoán Việt Nam.

Từ thực tế tiếp xúc với doanh nghiệp, ông Huân cho biết trước đó, cũng có rất nhiều sai phạm từ các công ty niêm yết, và các hiện tượng như giấu lỗ để không phải bị hủy niêm yết hay giấu lãi để kế hoạch kinh doanh năm tới không tăng quá mạnh...

“Và cũng rất nhiều công ty lớn đùng 1 cái báo một khoản lỗ khổng lồ do việc giấu lỗ từ các năm trước chuyển qua khiến nhà đầu tư trở tay không kịp và giá cổ phiếu tuột dốc không phanh”, ông Huân nói.

Ông Huân nhận định các thủ thuật kế toán để giấu lỗ, giấu lãi là rất đơn giản nhưng thật sự phải là người chuyên về kế toán- tài chính thì đọc báo cáo tài chính mới có thể phát hiện ra, chưa kể đến là vụ việc như của ROS lại là làm giả giấy tờ để nâng khống vốn điều lệ chứ không phải dùng các thủ thuật kế toán đơn thuần thì cho dù có là chuyên gia trong ngành cũng không thể nào biết được.

“Điều này đòi hỏi là các công ty kiểm toán độc lập và cơ quan quản lý cần phải có trách nhiệm rõ ràng trong các vụ việc này”, ông Huân nói.

Theo ông Huân, vụ việc của việc ông Quyết nâng khống vốn điều lệ ROS để lừa đảo chiếm đoạt nhà đầu tư như một giọt nước làm tràn ly và gióng lên hồi chuông cần phải thanh kiểm tra toàn bộ các doanh nghiệp niêm yết hiện tại để bảo vệ quyền lợi cho nhà đầu tư và lấy lại lòng tin của họ. Nếu không thị trường chứng khoán sẽ lại rơi vào một thập kỷ ngủ đông nữa như sau cuộc giảm mạnh năm 2008.

Có thể việc thanh kiểm tra toàn bộ các công ty niêm yết sẽ là một cuộc thay máu lớn nhất của thị trường chứng khoán Việt Nam và sẽ ảnh hưởng rất nhiều đến thị trường nhưng đó là điều cần thiết để thị trường chứng khoán hoạt động một cách minh bạch hơn và trở thành môi trường an toàn cho các nhà đầu tư.

Ông Huân cũng đưa ra lời khuyên cho nhà đầu tư ở thời điểm hiện tại.

“Về phía nhà đầu tư, lời khuyên là chúng ta không nên chỉ nhìn vào lợi nhuận của doanh nghiệp vì nó là thứ dễ xào nấu nhất trong báo cáo tài chính, vì nếu muốn lợi nhuận tăng trong năm nay, công ty chỉ cần ký các hợp đồng ảo với mức doanh thu lớn, và nguyên tắc là khi ký hợp đồng là đã có thể ghi nhận doanh thu mặc dù tiền chưa được chuyển về công ty. Sau đó qua năm sau thì phần phải thu khách hàng này xem như khoản phải thu khó đòi và trích lập dự phòng”, ông Huân nói.

Theo ông Huân, đây là một thủ thuật rất đơn giản để chuyển lỗ sang năm sau. Ngoài ra còn có hàng ngàn thủ thuật kế toán khác phức tạp hơn để có được báo cáo tài chính đẹp như nhà quản trị và nhà đầu tư mong muốn nhưng không vi phạm các nguyên tắc về chuẩn mực kế toán.

Do đó, ông Huân cho rằng các nhà đầu tư cần xem tổng thể báo cáo tài chính đặc biệt là báo cáo lưu chuyển tiền tệ, tức dòng tiền thật ra vào doanh nghiệp, báo cáo này sẽ phản ánh rõ ràng hơn và ít bị xào nấu hơn so với hai báo cáo còn lại.

“Đó là mới nói đến việc doanh nghiệp làm đúng chuẩn mực kế toán, còn việc cố tình làm giả báo cáo tài chính để lừa đảo chiếm đoạt tài sản như trường hợp của ROS thì chỉ có các công ty kiểm toán và các cơ quan quản lý thanh kiểm tra mới có thể phát hiện ra. Qua đó cho thấy là các nhà đầu tư cần phải trang bị các kiến thức về kế toán tài chính nếu như muốn đầu tư chủ động, tức tự mình phân tích và đầu tư. Còn không, lời khuyên là nên ủy thác cho các quỹ đầu tư chuyên nghiệp để họ làm việc đó thay mình”, ông Huân đưa ra khuyến nghị.