Sức ép tỷ giá còn lớn: 'Đến lúc nâng lãi suất VNĐ để hạ nhiệt USD'
Các chuyên gia tài chính - ngân hàng cho rằng, NHNN đang đối mặt với một bài toán vô cùng khó. Việc giảm lãi suất VNĐ trong khi lãi suất đồng USD vẫn đang neo ở mức cao lại tạo sức ép đến tỷ giá.
Áp lực tỷ giá vẫn rất lớn cho dù Ngân hàng Nhà nước (NHNN) đã bán ra một lượng ngoại tệ đáng kể để can thiệp, đồng thời tổ chức nhiều phiên đấu thầu vàng miếng nhằm hút về một lượng không nhỏ VND. Tình trạng giá USD tại các ngân hàng thương mại áp sát, thậm chí kịch trần cho phép đã diễn ra trong suốt gần một tháng qua.
Trong phiên giao dịch cuối tuần trước (ngày 31/5), NHNN công bố tỷ giá trung tâm giữa USD/VND là 24.261 đồng/USD, tăng 3 đồng so với phiên giao dịch trước đó.
Tại các ngân hàng thương mại, giá USD vẫn neo ở mức cao. Vietcombank niêm yết giá đồng bạc xanh phiên cuối tuần qua ở mức 25.224-25.474 đồng/USD (mua vào - bán ra).
Giá bán chạm trần, một số ngân hàng đã chuyển hướng sang điều chỉnh tăng mạnh giá mua trong những phiên gần đây. Chênh lệch giá mua - giá bán tại các ngân hàng đã giảm về còn khoảng 200-250 đồng/USD, thấp hơn nhiều so với mức 330-400 đồng/USD cách đây một tháng.
Ông Phạm Chí Quang, Vụ trưởng Vụ Chính sách tiền tệ - NHNN, thừa nhận từ đầu năm đến nay, thị trường ngoại tệ và tỷ giá trong nước chịu áp lực từ biến động khó lường của thị trường tài chính toàn cầu, cộng hưởng với những thách thức, khó khăn ở thị trường trong nước.
Giới phân tích cho rằng, có 4 yếu tố chính tạo áp lực lên tỷ giá.
Thứ nhất, sự thay đổi kỳ vọng của thị trường về lộ trình chính sách tiền tệ, cắt giảm lãi suất của Cục Dự trữ Liên bang Mỹ (Fed) cùng với gia tăng căng thẳng địa chính trị tại một số vùng lãnh thổ trên thế giới, khiến đồng USD quốc tế tăng giá mạnh, tạo áp lực mất giá lên các đồng tiền khác, trong đó có VND.
Thứ 2, nhu cầu mua ngoại tệ, đặc biệt nhu cầu ngoại tệ để thanh toán nhập khẩu nguyên nhiên vật liệu thiết yếu phục vụ sản xuất trong nước gia tăng cũng gây sức ép lên tỷ giá.
Thứ 3, lãi suất USD tiếp tục được giữ ở mức cao trong khi lãi suất VND thấp hơn đã thúc đẩy tổ chức kinh tế mua ngoại tệ kỳ hạn để phục vụ thanh toán trong tương lai trong khi khách hàng có nguồn thu ngoại tệ lại có tâm lý trì hoãn bán ngoại tệ cho hệ thống tổ chức tín dụng, khiến cân đối cung cầu ngoại tệ kém thuận lợi trong ngắn hạn và gây áp lực lên tỷ giá.
Ngoài ra, chênh lệch giữa giá vàng trong nước và quốc tế cũng duy trì ở mức cao kích thích hoạt động gom mua USD để nhập lậu vàng, từ đó góp phần gây tác động đến tỷ giá chính thức…
Để giảm áp lực lên tỷ giá, NHNN đã phát hành tín phiếu kỳ hạn để điều tiết lượng tiền đồng dư thừa, đồng thời thực hiện bán ngoại tệ can thiệp hỗ trợ thanh khoản thị trường.
Động thái điều tiết thanh khoản và bán ngoại tệ can thiệp của NHNN được giới chuyên môn đánh giá là phù hợp trong bối cảnh hiện nay, giúp kiểm soát tỷ giá ổn định và tránh gây áp lực lớn lên mặt bằng lãi suất.
Nhưng các chuyên gia tài chính - ngân hàng cho rằng, NHNN đang đối mặt với một bài toán vô cùng khó. Việc giảm lãi suất VND trong khi lãi suất đồng USD vẫn đang neo ở mức cao lại tạo sức ép đến tỷ giá.
Nhiều chuyên gia cho rằng, lãi suất VND duy trì ở mức thấp không chỉ kích hoạt bong bóng tài sản, dẫn tới dòng tiền chạy ra khỏi ngân hàng mà còn khiến tỷ giá nổi sóng, mục tiêu lãi suất thấp để kích cầu tín dụng cũng không hiệu quả. Đã đến lúc tính đến việc nâng lãi suất tiền đồng để hạ nhiệt tỷ giá.
Tỷ giá tăng - giảm là điều bình thường
Từ cuối tháng 5, NHNN đã tăng lãi suất trên thị trường mở (OMO) từ 4,25%/năm lên 4,5%/năm, lãi suất trúng thầu tăng từ mức dưới 4% lên 4,2%. Trong phiên giao dịch ngày 23/5, NHNN bơm cho các ngân hàng vay tới gần 43.064 tỷ đồng qua kênh OMO - mức cao kỷ lục trong nhiều năm trở lại đây. Những động thái trên của NHNN nhằm nâng lãi suất VND trên thị trường liên ngân hàng, hy vọng tăng cung USD.
Chuyên gia kinh tế Nguyễn Đức Hùng Linh nhìn nhận, dù lãi suất trên thị trường OMO tăng nhưng mức điều chỉnh còn quá nhẹ, chưa đủ chặn đà tăng của tỷ giá. Một khi nhập siêu quay lại, đà tăng của tỷ giá sẽ rất nhanh.
Ứng phó với áp lực mất giá của đồng nội tệ, ngân hàng trung ương các nước có hai lựa chọn: hoặc bán ngoại tệ can thiệp hoặc tăng lãi suất đồng nội tệ.
NHNN đang sử dụng linh hoạt cả hai công cụ này, trong bối cảnh đô la Mỹ trên thị trường quốc tế có thể còn tiếp tục neo cao khi Fed vẫn đang trì hoãn việc giảm lãi suất.
Thống đốc NHNN Nguyễn Thị Hồng cho biết, trong môi trường kinh tế thế giới biến động như hiện nay, tỷ giá có lúc tăng lúc giảm là điều hết sức bình thường. NHNN đã phối hợp thực hiện các giải pháp, chính sách để điều tiết tiền tệ và thực hiện can thiệp để đảm bảo nguồn ngoại tệ để doanh nghiệp nhập khẩu, phục vụ sản xuất trong nước.
Với sự phát triển quay trở lại của sản xuất và tăng xuất khẩu trong thời gian tới, Thống đốc cho rằng, điều này sẽ hỗ trợ cho cung - cầu ngoại tệ. Nhiều dự báo cho thấy, Fed sẽ giảm lãi suất và tỷ giá vào cuối năm nay sẽ được hạ nhiệt. NHNN vẫn tiếp tục theo dõi sát diễn biến thị trường để có giải pháp kịp thời.
Tính từ đầu năm đến nay, VND giảm giá khoảng 5% so với USD. Đây là mức mất giá lớn và có ảnh hưởng tới nền kinh tế. Song mức độ mất giá này của VND được cho là phù hợp với biến động trên thị trường thế giới, tương tự xu hướng mất giá của các đồng tiền trong khu vực: Yên Nhật 10,87%; Baht Thái 6,31%; Won Hàn Quốc 5,66%, đô la Đài Loan mất giá 5,06%; Rupiah Indonesia 3,87%; Peso Philippines 4,82%; Nhân dân tệ 2,04%...
PGS-TS Nguyễn Hữu Huân, Đại học Kinh tế TP.HCM, đánh giá, mức giảm giá của VND từ đầu năm đến nay là phù hợp với biến động trên thị trường thế giới. Tỷ giá hối đoái của Việt Nam vẫn đang chịu rất nhiều áp lực và xu hướng này sẽ còn kéo dài đến hết năm nay.
Theo các chuyên gia của Ngân hàng UOB Việt Nam, mức giảm giá từ đầu năm đến nay của tiền đồng nằm trong xu thế chung và ở mức trung bình khi nhìn vào dữ liệu tổng hợp của các đồng tiền từ các nền nền kinh tế lớn.
Ông Abel Lim, Giám đốc Tư vấn và Chiến lược quản lý tài sản, Tập đoàn UOB nhận định về khả năng cắt giảm lãi suất của Fed vào cuối năm nay sẽ có thể giúp giảm bớt sức mạnh của đồng USD, hỗ trợ cho sự phục hồi của VND.
Báo cáo của UOB cho thấy dự báo tiền đồng có khả năng tăng giá trở lại so với USD trong nửa sau 2024 khi lãi suất USD có thể được cắt giảm trong khi lãi suất VND sẽ hầu như không có khả năng giảm thêm và sẽ tăng trở lại.
UOB dự báo tỷ giá USD/VND là 25.600 đồng/USD trong quý II năm 2024, 25.100 đồng/USD trong quý III năm 2024, 24.800 đồng/USD trong quý IV năm 2024 và 24.600 đồng/USD trong quý I năm 2025.
