Thuỷ điện Hồi Xuân: 15 năm 'án binh bất động', ngân hàng bị đọng vốn trăm tỷ

Nhiều hộ dân chưa được đền bù

Chưa cần tới khi vào diện theo dõi của Ban Chỉ đạo Trung ương về phòng, chống tham nhũng, lãng phí như mới đây, Dự án Thủy điện Hồi Xuân có toạ độ tại huyện miền núi Quan Hóa, tỉnh Thanh Hóa đã sớm nổi danh với việc chậm tiến độ kéo dài từ thời kỳ Quy hoạch điện VII tới nay.

Dự án Thủy điện Hồi Xuân có tổng mức đầu tư hơn 3.320 tỷ đồng, được khởi công xây dựng từ tháng 3/2010. Dự án do Công ty cổ phần Đầu tư và Xây dựng điện Hồi Xuân VNECO làm chủ đầu tư thuộc Công ty cổ phần xây dựng điện Việt Nam.

Theo thiết kế, Thủy điện Hồi Xuân có công suất 102 MW, là công trình thủy điện lớn thuộc quy hoạch điện lực quốc gia. Dự án được xây dựng bao gồm ba tổ máy, với sản lượng điện trung bình hàng năm hơn 432 triệu Kwh.

Theo kế hoạch, khoảng tháng 10/2012, Thủy điện Hồi Xuân sẽ chặn dòng lần một, cuối năm 2013 chặn dòng lần hai, đến giữa năm 2014 thì tích nước hồ chứa và phát điện tổ máy số một vào tháng 9 cùng năm.

Thời gian đầu thực hiện dự án, chủ đầu tư thi công rầm rộ, khối lượng công việc cũng được triển khai nhanh chóng. Tuy nhiên, đến năm 2014, dự án bị dừng lại.

Ngay sau đó, Công ty TNHH Dịch vụ - Thương mại - Sản xuất - Xây dựng Đông Mê Kông đã mua lại cổ phần và trở thành cổ đông chính của Công ty cổ phần Đầu tư và Xây dựng điện Hồi Xuân, nắm giữ 91% cổ phần chi phối.

Để có vốn tiếp tục thực hiện dự án, chủ đầu tư đã được Chính phủ bảo lãnh cho khoản vay thương mại 125 triệu USD từ ngân hàng Goldman Sachs (Mỹ). Nhờ đó, dự án tiếp tục được thi công trở lại năm từ 2017. Đến cuối năm 2019 nhà máy thủy điện đã đạt được 93% khối lượng công trình. Thời điểm này, chủ đầu tư cũng bắt đầu dừng dự án.

Ghi nhận cho thấy, 15 năm sau ngày khởi công, tại dự án này đã không còn hoạt động thi công, các trang thiết bị, máy móc, vật tư đang “đắp chiếu”, hoen gỉ.

Nhiều người dân sống quanh khu vực dự án cho biết, khoảng 6 năm trở lại đây (từ năm 2019), dự án này không triển khai, ảnh hưởng lớn đến đời sống, công việc của người dân. Nhiều diện tích đất thuộc vùng dự án người dân không thể canh tác, dẫn đến thiếu đất trồng trọt. Trong khi đó, nhiều hộ dân vẫn chưa được nhận tiền đền bù cũng như các chính sách hỗ trợ do bị ảnh hưởng từ dự án.

Theo đại diện lãnh đạo UBND huyện Quan Hóa, dự án Thủy điện Hồi Xuân chậm tiến độ, thi công dở dang đã ảnh hưởng đến đời sống của nhiều hộ dân nằm trong vùng dự án. Có hơn 655 ha đất trong vùng lòng hồ dự án thủy điện bị ảnh hưởng, hàng nghìn hộ dân bị tác động, trong đó có khoảng 500 hộ phải tái định cư đến nơi ở mới. Đến nay, nhiều hộ dân vẫn chưa được nhận tiền đền bù hoặc chưa có khu tái định cư, khiến cuộc sống gặp nhiều khó khăn.

Đấu giá nhiều tài sản tại dự án thủy điện Hồi Xuân

Theo thông tin của Ngân hàng Agribank cho biết, ngày 16/10/2024, Agribank Chi nhánh 8 tại TP. HCM đã đưa ra thông báo lựa chọn tổ chức bán đấu giá khoản nợ số 913 của Công ty Cổ phần Đầu tư và Xây dựng Điện Hồi Xuân VNECO theo hợp đồng tín dụng số 1702-LAV-201500270 ngày 8/4/2015.

Tổng dư nợ tính đến ngày 26/9/2024 là hơn 689 tỷ đồng, trong đó dư nợ gốc là 436,2 tỷ đồng, nợ lãi tạm tính là hơn 252,7 tỷ đồng. Khoản nợ này được Agribank đưa ra đấu giá với giá khởi điểm hơn 706 tỷ đồng.

Tài sản đảm bảo cho khoản nợ gồm 6 tài sản thế chấp. Trong đó, đáng chú ý là hơn 31,2 triệu cổ phần của các cổ đông hiện hữu, bao gồm Công ty TNHH Dịch vụ Thương mại Sản xuất Xây dựng Đông Mê Kông, Tổng công ty Cổ phần Xây dựng Điện Việt Nam và một số cổ đông khác. Các cổ phần này được thế chấp theo hợp đồng ngày 9/4/2015 với tổng giá trị hơn 312 tỷ đồng, đảm bảo cho mức dư nợ trên 234 tỷ đồng và được đăng ký thế chấp tại Trung tâm Đăng ký Giao dịch, Tài sản tại TP. HCM vào ngày 13/4/2015.

Bên cạnh đó, tài sản đảm bảo còn bao gồm giá trị khối lượng thi công xây dựng cơ bản dở dang của dự án thủy điện Hồi Xuân tại nhiều thời điểm khác nhau.

Cụ thể, khối lượng thi công được nghiệm thu đến ngày 7/4/2015 có tổng giá trị thế chấp 107 tỷ đồng, đảm bảo cho dư nợ 80,25 tỷ đồng.

Khối lượng thi công nghiệm thu đến ngày 3/8/2015 có giá trị thế chấp 90 tỷ đồng, đảm bảo cho dư nợ 67,5 tỷ đồng.

Tương tự, khối lượng thi công nghiệm thu vào các ngày 17/9/2015; 31/10/2015 và 30/11/2015 có tổng giá trị thế chấp lần lượt là 49 tỷ đồng; 71 tỷ đồng và 15 tỷ đồng, đảm bảo cho mức dư nợ tương ứng là 36,75 tỷ đồng; 53,25 tỷ đồng và 11,25 tỷ đồng.

Các tài sản này đều được đăng ký thế chấp tại Trung tâm Đăng ký Giao dịch, Tài sản tại TP. HCM vào thời điểm ký hợp đồng.

Như vậy, tổng giá khởi điểm đấu giá cho khoản nợ trên hơn 700 tỷ đồng bao gồm cả gốc và lãi.

Việc Agribank chi nhánh 8 rao bán khoản nợ này cho thấy tình trạng bế tắc kéo dài của dự án Thủy điện Hồi Xuân, vốn đã được khởi công từ năm 2010 nhưng đến nay vẫn chưa hoàn thành.

Thường trực Ban Chỉ đạo Trung ương về phòng, chống tham nhũng, tiêu cực vừa thống nhất đưa 4 vụ án, vụ việc có dấu hiệu lãng phí vào diện theo dõi, chỉ đạo. Trong số này, có những dự án từng được kỳ vọng lớn nhưng hiện đang vướng nhiều sai phạm, chậm tiến độ kéo dài.

Danh sách 4 vụ việc gồm:Tòa nhà Trung tâm điều hành và giao dịch thương mại – Tổng công ty Xi măng Việt Nam (Vicem); Dự án Thủy điện Hồi Xuân (tỉnh Thanh Hóa); Dự án xây dựng trụ sở Bộ Ngoại giao; Tiểu dự án 2 (Lim - Phả Lại), thuộc dự án tuyến đường sắt Yên Viên - Phả Lại - Hạ Long - Cái Lân.