Trục giao thông gần 5 tỷ USD, kết nối chiến lược vùng kinh tế phía Nam

Vành đai 4 TP.HCM vốn đầu tư 5 tỷ USD

Dự án Vành đai 4 TP.HCM được Quốc hội thông qua chủ trương đầu tư. Dự kiến tổng mức đầu tư của dự án khoảng 120.413 tỷ đồng, bao gồm: nguồn vốn ngân sách trung ương khoảng 29.688 tỷ đồng; nguồn vốn ngân sách địa phương khoảng 40.093 tỷ đồng; vốn do nhà đầu tư huy động khoảng 50.632 tỷ đồng.

Dự án đường Vành đai 4 TP. HCM có tổng chiều dài 207,26 km, đi qua 5 tỉnh thành là TP.HCM, Bà Rịa - Vũng Tàu, Đồng Nai, Bình Dương và Long An.

Trong đó, đoạn đi qua Bình Dương dài gần 48 km đã được tỉnh thông qua chủ trương đầu tư và đang triển khai riêng. Phần còn lại khoảng 159 km sẽ tiếp tục được xây dựng, gồm hơn 38 km qua TP.HCM, 46 km qua Đồng Nai và gần 75 km đi qua Tây Ninh mới (trước là tỉnh Long An).

Thời gian chuẩn bị đầu tư, thực hiện dự án từ năm 2025; hoàn thành công trình đưa vào vận hành, khai thác trong năm 2029.

Theo TS - Kiến trục sư Võ Kim Cương, nếu Vành đai 2 mang song song cả 2 đặc thù, vừa tránh xe đi vào trung tâm nhưng cũng vừa đóng vai trò kết nối khu vực phía đông như các tỉnh lân cận thì Vành đai 3, 4 lại nghiêng về tính kết nối đô thị liên vùng.

Ngoài TP. HCM, vẫn còn nhiều thành phố, đô thị khác gọi là thành phố đối trọng như TP. Bà Rịa - Vũng Tàu, Nhơn Trạch, Biên Hòa, Dĩ An, Thủ Dầu Một, Tây Ninh... Vành đai 3 và 4 sẽ kết nối các đô thị này với nhau bằng trục đường bao quanh. Khi có đủ hệ thống vành đai, hệ thống này sẽ tạo điều kiện phát triển chung cho cả vùng kinh tế trọng điểm phía nam chứ không riêng TP. HCM.

Theo đại diện Sở Giao thông Vận tải TP. HCM, Vành đai 4 là dự án đường bộ có quy mô rất lớn, đi qua năm tỉnh, thành, là tuyến vành đai kết nối liên vùng rộng hơn, kết nối với các tuyến cao tốc hiện hữu, đang đầu tư và sẽ đầu tư trong tương lai. Rộng hơn, Vành đai 4 sẽ nối liền Đông Nam Bộ, Tây Nam Bộ, Nam Trung Bộ, Tây Nguyên và Campuchia.

Khi đường Vành đai 4 được hoàn thành sẽ tăng cường kết nối đồng bộ hệ thống giao thông với các khu kinh tế, khu công nghiệp, cảng hàng không, cảng biển, như Cảng hàng không quốc tế Long Thành, các cảng Hiệp Phước, Long An, Cái Mép - Thị Vải, Cần Giờ. Từ đó mở rộng dư địa phát triển, tạo đà phát triển logistics, ưu tiên phát triển kinh tế, bến bãi, kho bãi, mở rộng phát triển đô thị của các địa phương.

Đường Vành đai 4 sẽ khơi thông con đường vận chuyển hàng hóa, kết nối vùng, luân chuyển hàng hóa, vật liệu, xuất nhập khẩu. Đồng thời, các xe cũng giảm thiểu đi vào các tuyến đường xuyên tâm, không cần đi vào khu đô thị các tỉnh mà chỉ cần qua cao tốc, đường vành đai, giảm ùn tắc giao thông các khu vực nội đô tại các địa phương.

Kết nối chiến lược toàn vùng kinh tế phía Nam

Chuyên gia quy hoạch đô thị, KTS Ngô Viết Nam Sơn nhìn nhận, trong tương quan liên kết vùng giữa TP.HCM và các địa phương trong khu vực kinh tế trọng điểm phía nam thì sự kết nối giữa TP.HCM với các tỉnh Bình Dương, Đồng Nai, Bà Rịa-Vũng Tàu là quan trọng nhất, cần được ưu tiên. Bởi đây là những địa phương đóng góp nhiều nhất cho ngân sách cả nước nhưng lâu nay phát triển theo hướng cục bộ, mạnh ai nấy chạy, mối liên kết, kết nối còn khá yếu.

Cụ thể, giao thông liên kết bao gồm hệ thống đường vành đai, cao tốc hướng tâm, đường sắt, hàng không… vẫn đang xây dựng, mở rộng, chưa hoàn thiện. Đường sắt chạy từ ga Sài Gòn có nối về ga Sóng Thần, Dĩ An phía Đồng Nai và Bình Dương nhưng vẫn chưa nối được về phía Bà Rịa - Vũng Tàu.

Đường hàng không cũng yếu vì sân bay Tân Sơn Nhất quá tải, Sân bay Long Thành chưa hình thành. Đường thủy cũng chưa ổn, các cụm cảng Cái Mép - Thị Vải, cảng Cát Lái… nằm dọc tuyến sông Sài Gòn và sông Đồng Nai chưa có sự kết nối gắn kết, hợp tác về kho bãi, hạ tầng… Lỏng lẻo trong kết nối khiến sự phát triển kinh tế của cả khu vực chưa phát triển xứng tầm với tiềm năng.

Vì thế, Vành đai 4 TP.HCM được kỳ vọng là trục giao thông chiến lược kết nối vùng Đông Nam Bộ với Tây Nam Bộ và Tây Nguyên, thúc đẩy lưu thông hàng hóa từ các khu công nghiệp, khu đô thị đến các cảng biển, cảng hàng không và ngược lại; kết nối các đô thị, khu công nghiệp trong vùng, tạo liên kết vùng, phát triển kinh tế - xã hội vùng kinh tế trọng điểm phía Nam.

Theo TS Trương Minh Huy Vũ, Viện Nghiên cứu phát triển TP. HCM, việc tổ chức không gian phát triển công nghiệp gắn với liên kết vùng sẽ tạo lực đẩy rất tốt cho TP.HCM tái định vị công nghiệp và chiến lược cốt lõi. Các dự án sản xuất sản phẩm công nghiệp hỗ trợ theo cụm liên kết ngành trên địa bàn TP.HCM và vùng Đông Nam bộ; một số ngành công nghiệp của TP có thể mở rộng đầu tư vào vùng Đông Nam bộ, vùng ĐBSCL và các địa phương khác.

Ngoài ra, TP. HCM là hạt nhân và cực tăng trưởng của vùng động lực phía nam, liên kết với hành lang đô thị - công nghiệp - dịch vụ các tỉnh Bình Dương, Đồng Nai, Bà Rịa-Vũng Tàu. Với mục tiêu hướng đến hội nhập quốc tế sâu rộng, có vị thế nổi trội trong khu vực Đông Nam Á, TP. HCM cần mở rộng không gian liên kết để phát huy tối đa lợi thế.

Theo ông Trần Hữu Hiệp, chuyên gia kinh tế, vùng Đông Nam Bộ, ĐBSCL và Tây Nguyên có sự gắn bó đặc biệt với TP. HCM. Vai trò, đầu mối TP. HCM đã được thể hiện rất rõ trong quy hoạch, trong quá trình hình thành và phát triển từ giao thông đường bộ, đường thủy và hàng không. Lâu nay, hệ thống giao thông đường bộ kết nối với TP. HCM là vô cùng quan trọng chiếm tới 80% và đều kết nối với TP. HCM, thông qua hệ thống cảng. Vì vậy, các tuyến đường giao thông, đường vành đai 4 không chỉ riêng của TP. HCM mà nó là tuyến đường đặc biệt quan trọng cho cả liên vùng ĐBSCL, Tây Nguyên và quốc tế.