Ứng phó với "cú sốc" giá xăng dầu không thể bằng giải pháp ngắn hạn

Thực hiện nhanh gói hỗ trợ phục hồi kinh tế phụ thuộc phần lớn vào đầu tư công

Nhận định về kinh tế Việt Nam năm 2022, 2023, ông Nguyễn Minh Cường cho rằng, năm 2022 quan trọng nhất với Việt Nam là kiểm soát dịch bệnh. Việt Nam đã kiểm soát dịch bệnh tương đối tốt năm 2021 thông qua việc chuyển đổi rất nhanh từ chiến lược kiểm soát dịch bệnh ngặt nghèo, hạn chế đi lại sang kiểm soát dịch bệnh linh hoạt hơn, cộng với việc tiêm phòng vaccine tạo điều kiện cho Việt Nam có đà phục hồi ngay từ cuối năm 2021.

Trong bối cảnh dịch bệnh được kiểm soát, hầu hết động lực tăng trưởng của Việt Nam sẽ được phục hồi, từ công nghiệp chế biến chế tạo, dịch vụ cho đến nông nghiệp. Ba động lực tăng trưởng này sẽ phục hồi mạnh mẽ.

Ngoài ra, kim ngạch thương mại và đầu tư nước ngoài cũng sẽ tăng trưởng tích cực trong năm 2022, 2023. Gói hỗ trợ kinh tế vừa được Quốc hội thông qua sẽ hỗ trợ phục hồi sản xuất và phục hồi nhu cầu nội địa. Tất cả yếu tố đó sẽ tạo điều kiện cho tăng trưởng kinh tế Việt Nam phục hồi tích cực 6,6% cho năm 2022 và 6,7% cho năm 2023.

Cũng theo chuyên gia Kinh tế trưởng ADB, gói hỗ trợ kinh tế của Việt Nam tương đối toàn diện. Đặc biệt, biện pháp cắt giảm thuế VAT sẽ tác động tới hầu hết các ngành, lĩnh vực cũng như các doanh nghiệp. Giảm thuế VAT thể hiện quyết tâm chính trị rất cao trong Chính phủ vì điều này sẽ tác động tới ngân sách rất mạnh.

Cùng với đó, phần bổ sung đầu tư công sẽ tăng cường phát triển cơ sở hạ tầng trung hạn, dài hạn cũng như tạo điều kiện cho sự phát triển lĩnh vực xây dựng lan tỏa sang lĩnh vực khác. Các hạng mục của gói đầu tư công nếu được thực hiện một cách nhanh chóng và hiệu quả sẽ tác động rất tốt tới sự phục hồi và phát triển kinh tế Việt Nam trong năm 2022, 2023.

“Tuy nhiên, vấn đề đặt ra là liệu Việt Nam có thể thúc đẩy thực hiện nhanh gói hỗ trợ phục hồi kinh tế 2 năm tới hay không vì từ trước đến nay, đặc biệt là đối với lĩnh vực đầu tư công (hạng mục lớn nhất trong gói phục hồi tăng trưởng kinh tế năm 2022, 2023) thường có rất nhiều khó khăn trở ngại. Điều này đặt ra yêu cầu cải thiện thủ tục giải ngân đầu tư công, phát huy tinh thần trách nhiệm của từng địa phương, bộ ngành thúc đẩy giải ngân gói hỗ trợ đầu tư công”, ông Cường nói.

Ông Cường cũng khuyến nghị Việt Nam cần cân nhắc thêm giải pháp làm thế nào để bảo đảm cho việc giảm thuế VAT đến được đúng đối tượng, đúng với doanh nghiệp và làm thế nào để mọi đối tượng đều có thể tận dụng được cơ hội giảm thuế.

Phải tính giải pháp dài hơi để không bị động về giá xăng dầu

Theo chuyên gia Kinh tế trưởng ADB, cuộc chiến giữa Nga và Ucraina mang tính bất ổn cao hơn cho nền kinh tế toàn cầu (bất ổn này cao hơn chiến tranh Iraq).

Tác động từ cuộc chiến này tới nền kinh tế Việt Nam, nếu xét theo quan hệ thương mại song phương Nga-Việt thì rất nhỏ (vì kim ngạch thương mại hai nước rất nhỏ), nhưng tác động lớn nhất lại từ thương mại quốc tế.

Bởi vì, hầu hết các nền kinh tế lớn, đặc biệt là châu Âu (những bạn hàng lớn của Việt Nam) đều chịu tác động lớn từ cuộc chiến giữa Nga và Ucraina. Dự báo bất ổn nền kinh tế thế giới sẽ kéo lùi tăng trưởng của các nền kinh tế lớn năm 2022, từ đó, làm giảm nhu cầu về thương mại, tác động trực tiếp đến hoạt động xuất khẩu của Việt Nam.

Tác động tiếp theo tới kinh tế Việt Nam là sự biến động giá cả toàn cầu, đặc biệt là giá dầu. Giá dầu tăng vọt, sự bất ổn của giá dầu tác động mạnh lên lạm phát. Trước “cú sốc” về tăng giá xăng dầu, Việt Nam đã thực hiện việc giảm thuế môi trường cho xăng dầu. Đây là quyết định rất đúng đắn, kịp thời.

Liên hệ với giải pháp của các nước trên thế giới và khu vực trước “cú sốc” tăng giá xăng dầu, chuyên gia Kinh tế trưởng ADB cho biết, sự ứng phó của các nước là khác nhau.

Một số nhóm nước bất chấp biến động giá xăng dầu, mặt bằng giá xăng dầu vẫn đi ngang. Những nước dự trữ xăng dầu lớn như Mỹ thì kiềm chế được rất hiệu quả khi giá xăng dầu tăng đột ngột.

Tại Việt Nam, do dự trữ xăng dầu không nhiều nên lượng dự trữ chưa chịu tải được “cú sốc” về giá xăng dầu. Biện pháp trước mắt, ngắn hạn chỉ có thể là hạn chế được thuế đánh lên xăng dầu, tuy nhiên, câu chuyện giá xăng dầu tác động tới lạm phát của Việt Nam đã xảy ra rất nhiều lần và thực chất giá xăng dầu trên thế giới chưa bao giờ bình ổn.

“Câu chuyện mang tính trung hạn và dài hạn này không thể giải quyết bằng biện pháp ngắn hạn. Ngay từ bây giờ, Việt Nam phải tính giải pháp dài hơi hơn trong dự trữ xăng dầu để tránh luôn luôn bị động về giá”, ông Cường khuyến nghị.