Giá thép đồng loạt tăng mạnh sau lệnh áp thuế chống bán phá giá

Dồn dập tăng giá thép

Bộ Công Thương mới đây công bố sẽ áp thuế chống bán phá giá thép HRC xuất xứ từ Trung Quốc (vụ AD20) với mức từ 19,38%-27,83%.

Động thái này cùng với tác động kép từ chính sách thuế của Tổng thống Mỹ Donald Trump đang gây sức ép lên các doanh nghiệp sản xuất và phân phối thép trong nước, làn sóng tăng giá dồn dập cũng bắt đầu từ đây.

Là doanh nghiệp đi đầu trong tăng giá, ngày 21/2, Hòa Phát đã điều chỉnh giá bán thêm 330 đồng/kg đối với các sản phẩm như thép ủ dây 1 ly, thép dây đen, phế dây mạ, dây thép mạ kẽm… Đến ngày 27/2 Hòa Phát tiếp tục điều chỉnh giá bán đối với thép cây xây dựng D10 các loại, tăng thêm 150.000 đồng/tấn, áp dụng từ ngày 3/3/2025.

Hoa Sen cũng không đứng ngoài cuộc chơi, ngày 27/2, doanh nghiệp này thông báo tăng giá nhiều sản phẩm, bao gồm tôn mạ, thép dày mạ và ống thép mạ kẽm, với mức điều chỉnh tăng 200.000 đồng/tấn. Giá bán mới sẽ được áp dụng từ ngày 4/3/2025.

Ngoài ra, nhiều doanh nghiệp thép khác cũng nhanh chóng điều chỉnh giá bán, tạo nên một hiệu ứng tăng giá dây chuyền trên thị trường.

Đáng chú ý, đây là lần hiếm hoi các doanh nghiệp thép thông báo trước việc tăng giá đến đại lý nhiều ngày. Trước đó, phần lớn các thông báo điều chỉnh giá của các nhà máy thép đều áp dụng ngay lập tức.

Bên cạnh đó, thay vì lựa chọn phương án tăng mạnh ngay lập tức với biên độ 500-1.000 đồng/kg mỗi lần, nhiều doanh nghiệp thép hiện nay đang áp dụng chiến lược tăng giá nhẹ nhưng liên tục nhằm thích ứng với thị trường.

Đánh giá về tác động của việc áp thuế chống bán phá giá thép HRC xuất xứ từ Trung Quốc, theo Hiệp hội Thép Việt Nam (VSA), quyết định áp thuế chống bán phá giá thép HRC xuất xứ từ Trung Quốc nhưng chưa có biện pháp tương tự đối với thép mạ nhập khẩu (vụ AD19) đã khiến các doanh nghiệp sản xuất thép mạ gặp bất lợi kép.

Theo VSA, việc này vừa làm tăng giá thành sản xuất vừa làm giảm khả năng cạnh tranh và tạo ra sự thiếu đồng bộ trong chính sách phòng vệ thương mại.

Theo ông Trần Thanh Hải, chuyên gia kinh tế, thép mạ là một trong những mặt hàng chiếm tỷ trọng cao trong các công trình xây dựng, ô tô, điện lạnh. Nếu doanh nghiệp nội địa bị thép nhập khẩu giá rẻ chèn ép, nguy cơ chuỗi giá trị ngành thép bị đánh gãy rất lớn.

Nhiều DN hưởng lợi từ áp thuế chống bán phá giá

Từ thực trạng đó, VSA kiến nghị, Việt Nam cần nhanh chóng đề ra quyết định về thuế chống bán phá giá đối với thép mạ nhập khẩu từ Trung Quốc và Hàn Quốc nhằm đảm bảo tính cạnh tranh công bằng và bảo vệ độ bền vững của ngành thép trong nước.

Việc chậm trễ có thể khiến doanh nghiệp nội địa mất thị phần, làm giảm hiệu quả của chuỗi cung ứng thép và tác động tiêu cực đến nền kinh tế Việt Nam nói chung.

Ở góc độ tích cực, nhiều chuyên gia cho rằng, quyết định áp thuế chống bán phá giá thép HRC xuất xứ từ Trung Quốc là động thái gỡ khó cho ngành sản xuất nội địa thời gian tới.

Cụ thể, ông Nguyễn Thế Minh, Giám đốc Khối Nghiên cứu - phân tích khách hàng cá nhân của Chứng khoán Yuanta cho rằng, việc áp thuế giúp giảm áp lực cạnh tranh từ thép HRC nhập khẩu của Trung Quốc, qua đó hỗ trợ tích cực cho giá bán trung bình của doanh nghiệp nội địa.

Trong khi đó, với các doanh nghiệp phụ thuộc vào nguồn thép HRC nhập khẩu, ông Minh cho rằng, trước mắt, lượng hàng tồn vẫn đủ cho sản xuất và cần tìm phương án gia tăng nguồn cung từ nội địa hoặc thị trường không bị áp thuế.

Tương tự, chuyên gia phân tích từ Chứng khoán VPBank (VPBankS) cũng nhìn nhận việc áp dụng thuế chống bán phá giá đối với HRC là thông tin rất tích cực cho doanh nghiệp sản xuất HRC trong nước như Hòa Phát hay Formosa. Do mức thuế chống bán phá giá công bố cao hơn nhiều mức chênh lệch thường thấy giữa HRC Việt Nam và HRC Trung Quốc (khoảng từ 15 – 45 USD/tấn, tương đương 2,9% - 9%).

Với mức thuế chống bán phá giá 19,38% đến 27,83%, VPBankS cho rằng, sản lượng tiêu thụ HRC của Hòa Phát và Formosa có động lực để tăng mạnh do sản lượng tiêu thụ HRC của 2 doanh nghiệp này mới đáp ứng được 39% nhu cầu hiện tại.

Ngược lại, các công ty tôn mạ phụ thuộc vào HRC nhập khẩu như Hoa Sen, Nam Kim sẽ có tác động tiêu cực. Tuy nhiên, VPBankS nhận định nhóm các công ty này đã chủ động giảm thiểu rủi ro bằng đa dạng hóa nguồn HRC đầu vào. Hơn nữa, báo cáo tài chính quý IV/2024 của các doanh nghiệp này ghi nhận giá trị tồn kho nguyên vật liệu cùng hàng mua đi đường ở mức cao hơn so với trung bình, cho thấy dấu hiệu tích trữ HRC đầu vào trước quyết định chống bán phá giá được công bố.

Vì vậy, trong ngắn hạn, VPBankS cho rằng tác động tiêu cực đến các doanh nghiệp tôn mạ không đáng kể. Trong dài hạn, các doanh nghiệp tôn mạ sẽ phải chấp nhập sử dụng HRC nội địa hoặc nhập khẩu từ những nguồn khác Trung Quốc với giá HRC cao hơn.