Giá vàng lên 3.000 USD: Kỷ lục lịch sử và rủi ro 'sụp đổ'

Thiết lập mức cao kỷ lục mới

Sự thay đổi lớn nhất trên thị trường vàng trong những năm gần đây là nhu cầu tăng từ các ngân hàng trung ương toàn cầu. Theo Hội đồng Vàng Thế giới, các ngân hàng trung ương đã mua hơn 1.000 tấn vàng vào năm 2024, đánh dấu năm thứ 3 liên tiếp mua đáng kể và gần gấp đôi lượng mua trung bình hàng năm trong thập kỷ trước.

Hoạt động mua dự trữ của ngân hàng trung ương vẫn tiếp tục vào năm 2025, dẫn đầu là Uzbekistan, Trung Quốc, Kazakhstan, Ba Lan và Ấn Độ.

Các ngân hàng trung ương bắt đầu tăng phân bổ vàng sau khi phương Tây tịch thu tài sản của ngân hàng trung ương Nga vào năm 2022 liên quan tới chiến sự Ukraine. Việc các quốc gia phương Tây đóng băng 300 tỷ USD tài sản tiền tệ của ngân hàng trung ương Nga đã phơi bày lỗ hổng của việc nắm giữ dự trữ bằng ngoại tệ hoặc các tổ chức ở nước ngoài. Tài sản vàng của ngân hàng trung ương Nga không bị tịch thu vì chúng được giữ bên trong nước Nga.

Sự kiện này đã khởi động một động thái toàn cầu hướng đến đa dạng hóa, với vàng nổi lên như một tài sản được ưa chuộng do độc lập với các lệnh trừng phạt về chính trị và kinh tế.

Ngoài việc giảm nguy cơ bị tịch thu, các ngân hàng trung ương còn coi vàng là một biện pháp phòng ngừa lạm phát và là một cách để giảm sự phụ thuộc vào dự trữ USD.

Với cách tiếp cận kém thân thiện hơn của chính quyền Tổng thống Mỹ Donald Trump đối với quan hệ đối ngoại, việc phi USD hóa của ngân hàng trung ương thông qua việc tăng phân bổ cho vàng có khả năng sẽ tiếp tục trong thời gian tới.

Bất ổn chính trị - kinh tế thúc đẩy nhu cầu

Căng thẳng địa chính trị và kinh tế không chỉ ảnh hưởng đến nhu cầu mua vàng của các ngân hàng trung ương. Chúng cũng tác động đến hành vi của các nhà đầu tư. Mức nợ toàn cầu tăng, nỗi lo suy thoái mới, thuế quan thương mại leo thang và chu kỳ nới lỏng tiền tệ toàn cầu đã thúc đẩy các nhà đầu tư hướng đến vàng như một biện pháp phòng ngừa rủi ro.

Dòng vốn đổ vào ETF vàng toàn cầu đã tăng tốc đáng kể trong năm 2025 cho đến nay. Theo Hội đồng Vàng Thế giới, các ETF vàng đã thu hút 9,4 tỷ USD vào tháng 2, đây là dòng vốn đổ vào hàng tháng lớn nhất kể từ tháng 3/2022.

Các nhà đầu tư tổ chức cũng tin rằng đợt tăng giá vàng có thể tiếp tục. Trong triển vọng thị trường và vĩ mô được ghi lại vào ngày 11/3, Tổng giám đốc điều hành DoubleLine Jeffrey Gundlach nhận định giá vàng sẽ đạt mức 4.000 USD/ounce.

Bên cạnh đó, ngân hàng Goldman Sachs gần đây đã điều chỉnh dự báo vàng của mình lên cao hơn 3.100 USD/ounce vào cuối năm 2025.

Niềm đam mê vàng đã lan sang cổ phiếu của các công ty khai thác vàng. GDX của VanEck, ETF khai thác vàng lớn nhất, đã tăng 28,8% tính đến thời điểm hiện tại, vượt trội hơn đáng kể so với S&P 500, vốn đã mất 4%.

Nhu cầu vàng cũng có thể được thúc đẩy bởi những người mới tham gia thị trường. Ví dụ, Trung Quốc gần đây đã triển khai một chương trình thí điểm cho phép 10 công ty bảo hiểm lớn đầu tư tới 1% tài sản của họ vào vàng lần đầu tiên. Chương trình, được Cục Quản lý Tài chính Quốc gia công bố vào ngày 7/2 có thể tăng thêm 27 tỷ USD vào nhu cầu và giúp hỗ trợ giá vàng.

Triển vọng giá vàng và rủi ro tiềm ẩn

Theo các chuyên gia, nhu cầu gia tăng và căng thẳng địa chính trị liên tục có thể kích hoạt thêm dòng chảy vào vàng trong vài quý tới. Tuy nhiên, bất chấp đà tăng, vẫn có một số lý do để thận trọng về sự tiếp tục của xu hướng này.

Triển vọng kinh tế toàn cầu được cải thiện, có thể bắt nguồn từ giải pháp cho tranh chấp thuế quan, có thể làm giảm sức hấp dẫn của vàng như một tài sản trú ẩn an toàn.

Nếu căng thẳng thương mại giảm bớt và các số liệu tăng trưởng được củng cố, các nhà đầu tư có thể chuyển hướng khỏi các tài sản phòng thủ như vàng và quay trở lại cổ phiếu tăng trưởng.

Ngoài ra, với những lo ngại về lạm phát bắt đầu tái diễn do giá nhập khẩu tiềm năng cao hơn ở Mỹ, Cục Dự trữ Liên bang Mỹ (Fed) có thể không thể thực hiện được 3 lần cắt giảm 0,25% như dự đoán. Lãi suất cao hơn trong thời gian dài hơn sẽ làm tăng chi phí cơ hội của việc nắm giữ vàng.

Nhu cầu trang sức, chiếm khoảng 40% lượng tiêu thụ vàng toàn cầu, có thể giảm do giá cao kỷ lục. Ấn Độ, quốc gia lớn thứ hai thế giới về nhu cầu trang sức vàng, đang trải qua giai đoạn tăng trưởng kinh tế chậm lại tạm thời. Bất kỳ sự sụt giảm đáng kể nào trong việc mua hàng từ người tiêu dùng Ấn Độ đều có thể báo hiệu các yếu tố cơ bản đang suy yếu, có khả năng bù đắp nhu cầu từ các nhà đầu tư và ngân hàng trung ương.

Việc tăng phân bổ vàng trong năm qua rõ ràng đã mang lại hiệu quả tốt cho các nhà đầu tư. Nhu cầu của ngân hàng trung ương khó có thể giảm bớt trong bối cảnh hiện tại và các nhà giao dịch theo đà có thể theo đuổi thị trường trên 3.000 USD/ounce.

Tuy nhiên, ít nhất một số đợt tăng gần đây là do dòng tiền đổ vào nơi trú ẩn an toàn, có thể chỉ là tạm thời. Nếu chính quyền Tổng thống Trump đúng trong dự báo về triển vọng kinh tế được cải thiện trong nửa cuối năm 2025, thì áp lực hiện tại đối với tăng trưởng có thể giảm bớt, gây ra sự đảo ngược tâm lý trên thị trường vàng.