Hai dự án Bệnh viện Bạch Mai và Bệnh viện Việt Đức cơ sở 2 gây lãng phí hơn 1.200 tỷ đồng

Sáng 4/4, Thanh tra Chính phủ công bố Kết luận thanh tra số 528/KL-TTCP về dự án đầu tư xây dựng mới cơ sở 2 của Bệnh viện Bạch Mai và dự án đầu tư xây dựng mới cơ sở 2 của Bệnh viện Việt Đức tại tỉnh Hà Nam.

Hai dự án bệnh viện "đắp chiếu" gây lãng phí hơn 1.253 tỷ đồng

Đặc biệt, Thanh tra Chính phủ kết luận dự án 2 bệnh viện bị "đắp chiếu" nhiều năm nay, cùng với những sai phạm trong quá trình triển khai dẫn đến lãng phí, có dấu hiệu thiệt hại ngân sách khoảng 1.253 tỷ đồng.

Cụ thể, theo Thanh tra Chính phủ, quá trình thực hiện hai dự án có nhiều vi phạm quy định về đấu thầu, xây dựng và các quy định khác có liên quan trong hầu hết các khâu. Hai dự án sau đó bị chậm hơn 7 năm, qua hai lần gia hạn và không đạt được mục tiêu đã định dẫn đến việc sử dụng không hiệu quả, gây lãng phí lớn, có dấu hiệu thiệt hại.

Thanh tra Chính phủ kết luận, việc điều chỉnh thiết kế cơ sở phương án móng cọc khoan nhồi sang ép cọc bê tông không thuộc trường hợp được điều chỉnh. Nhưng Ban Y tế trọng điểm đã trình và được Bộ trưởng Y tế phê duyệt là trái quy định.

Việc thực hiện thi công kéo dài làm tăng chi phí so với phương án móng cọc khoan nhồi được phê duyệt ban đầu khi chưa điều chỉnh thiết kế cơ sở. Phương án này gây lãng phí, có dấu hiệu thiệt hại số tiền tạm tính khoảng 20,7 tỷ đồng.

Dự án dừng thi công từ tháng 1/2021 đến nay khiến một số hạng mục đã thực hiện bị hư hỏng, xuống cấp. Chi phí bảo hành với các hệ thống, thiết bị đã vượt quá thời hạn và phải chịu các chi phí khác như quản lý, dịch vụ bảo vệ, tiền điện, bảo lãnh ngân hàng.

Cơ quan thanh tra kết luận, lãng phí do dừng thi công làm phát sinh chi phí tỉnh đến ngày 31/12/2024 với tổng số tiền tạm tính là khoảng 253,6 tỷ đồng. Trong đó dự án Bệnh viện Việt Đức là 102,5 tỷ đồng, Bạch Mai là 145 tỷ đồng.

Thanh tra Chính phủ đánh giá hai dự án đã khánh thành kỹ thuật rồi lại tạm ngừng hoạt động nên có nguy cơ gây lãng phí vốn nhà nước do không trích được khấu hao và không tính đủ chi phí khấu hao trong giá dịch vụ khám chữa bệnh. Tính đến thời điểm thanh tra, nếu thực hiện trích khấu hao trong 4 năm từ 2021 đến 2024 với khối nhà chính của hai dự án thì có giá trị tạm tính khoảng 217,1 tỷ đồng. 

Hai dự án còn bị xác định gây lãng phí khi không sử dụng hết nguồn vốn. Với nguồn vốn từ quỹ hỗ trợ sắp xếp và phát triển doanh nghiệp, nếu lấy tiền trong từng năm gửi ngân hàng thương mại với lãi suất bình quân kỳ hạn từ 1 tháng đến dưới 6 tháng của 4 ngân hàng thương mại thì số lãi tạm tính khoảng 309,1 tỷ đồng.

Với nguồn vốn ngân sách nhà nước, nếu tính theo lãi suất danh nghĩa trái phiếu Chính phủ kỳ hạn 5 năm thì khoản tiền lãi vay phải trả cho phần vốn đã bố trí cho hai dự án nhưng không được sử dụng hết có giá trị tạm tính khoảng 453,4 tỷ đồng.

Bộ trưởng, Thứ trưởng Bộ Y tế buông lỏng quản lý

Kết quả thanh tra cho thấy, những sai phạm trong quá trình triển khai 2 dự án có tính hệ thống, vi phạm sau có nguyên nhân từ vi phạm trước. Các yếu tố chủ quan xảy ra ở hầu hết các khâu, từ chuẩn bị đến đầu tư, phê duyệt chủ trương, lựa chọn nhà thầu, tổ chức đấu thầu, trong đó nêu rõ trách nhiệm của bộ trưởng và thứ trưởng Bộ Y tế.

Theo kết luận, Bộ trưởng Bộ Y tế, Thứ trưởng phụ trách đã có hành vi vi phạm trong việc phê duyệt chủ trương tuyển tư vấn nước ngoài lập dự án, thiết kế dự án thiếu căn cứ, không đáp ứng các điều kiện theo quy định của pháp luật.

Lãnh đạo Bộ Y tế còn kết luận "chỉ đạo trái pháp luật về đơn vị tư vấn nước ngoài thực hiện các gói thầu tư vấn lập dự án khi chưa thực hiện quy trình lựa chọn nhà thầu".

Do đó, cơ quan thanh tra kết luận Bộ trưởng, Thứ trưởng Bộ Y tế "thiếu trách nhiệm, buông lỏng quản lý không đôn đốc kiểm tra, giám sát và không thực hiện đầy đủ nhiệm vụ, quyền hạn khác của người quyết định đầu tư.

Từ đó để xảy ra nhiều thiếu sót, khuyết điểm, vi phạm, sai phạm trong hầu hết các khâu thực hiện dẫn đến việc sử dụng không hiệu quả, không sử dụng hết nguồn vốn được cấp", kết luận nêu.

Ban Y tế trọng điểm và các đơn vị, cá nhân có liên quan trong quản lý dự án không đáp ứng năng lực về kinh nghiệm, chuyên môn, trong khi sử dụng tư vấn không đảm bảo chất lượng, không đáp ứng các điều kiện về năng lực.

Từ những sai phạm nêu trên, Thanh tra Chính phủ kiến nghị Thủ tướng chỉ đạo Bộ Y tế kiểm điểm, có hình thức xử lý nghiêm trách nhiệm theo quy định pháp luật đối với bộ trưởng, thứ trưởng phụ trách hai dự án theo từng thời kỳ liên quan đến các vi phạm sai phạm được nêu trong kết luận.

Kiểm điểm theo quy định của pháp luật đối với Thứ trưởng có liên quan đến vi phạm khác của Ban Y tế trọng điểm đã được chỉ ra trong kết luận thanh tra.

Tổ chức kiểm điểm, xử lý nghiêm trách nhiệm đối với Vụ Trang thiết bị và công trình y tế (nay là Cục Hạ tầng và thiết bị y tế), Ban quản lý dự án y tế trọng điểm gồm giám đốc, phó giám đốc, kế toán trưởng...

Thanh tra Chính phủ kiến nghị Bộ Y tế bồi thường thiệt hại ngân sách nhà nước hơn 354 tỷ đồng. Trong đó 80 tỷ đồng từ bốn gói thầu tư vấn do giá hợp đồng vượt định mức, 253,6 tỉ đồng chi phí phát sinh từ dừng thi công đến 31/12/2024...

Bộ Xây dựng phải kiểm tra an toàn công trình, xử lý trách nhiệm thẩm tra chi phí, đảm bảo công trình đạt cấp I, độ bền bậc I.

Bộ Tài chính sửa Luật Thực hành tiết kiệm, chống lãng phí năm 2013 để lượng hóa thiệt hại, kiểm tra thuế thu nhập doanh nghiệp của các nhà thầu như Tổng công ty 319, Tổng công ty Thành An, Công ty cổ phần Hồng Hà do lập hóa đơn sai năm 2015-2016, nguy cơ thất thu ngân sách.

Đặc biệt, Thanh tra Chính phủ yêu cầu các bộ phải chuyển thông tin đến Bộ Công an nếu phát hiện thêm vi phạm khác.