'Hãy cho tôi một xe dầu thải, tôi có thể gây bất ổn cho một triệu dân Hà Nội'
25 vạn hộ dân Thủ đô, tương đương khoảng 1 triệu người đã bị ảnh hưởng bởi nguồn nước nhiễm dầu. Nguyên nhân được cho là do một chiếc xe tải 2,5 tấn đổ trộm dầu thải vào con suối đầu nguồn Nhà máy nước Sông Đà.
Tại một số khu vực, nhiều hộ gia đình Hà Nội đã phải “tản cư” – từ được dùng từ thời kháng chiến chống Pháp để chỉ việc chạy giặc. Truyền thông gọi đây là “sự cố”. Tuy nhiên, từ này có vẻ quá nhẹ nhàng để chỉ thực trạng thiếu nước, mất nước sinh hoạt mà 1/8 dân số Thủ đô đang phải trải qua.
Liên tục nhiều “sự cố” như vậy đã xảy ra gần đây. Nhiễm thủy ngân từ vụ cháy nhà máy Rạng Đông, bụi mịn ở ngưỡng được một ứng dụng môi trường quốc tế cảnh báo cao nhất thế giới… Đến mức nhiều người đã dần coi “sự cố” là bình thường.
Nhưng để 1 triệu người Hà Nội dùng nước nhiễm dầu sau 6 ngày mới đưa ra cảnh báo thì theo tôi, không thể coi là sự cố được nữa rồi. Có thể coi là khủng hoảng.
Vụ án đã được khởi tố điều tra. Kẻ nào vô lương gây ra khủng hoảng và kẻ nào vô trách nhiệm để xảy ra khủng hoảng sẽ bị xử lý. Nhưng khoảng trống về an ninh nguồn nước sinh hoạt thì vẫn còn đó. Một khoảng trống mênh mông.
Đa phần các nhà máy nước hiện nay đều sử dụng công nghệ khai thác nước mặt. Nhà máy nước sông Đà chỉ là một nhà máy trong số đó. Và đây là nhà máy chỉ mới đưa vào vận hành.
Một nhà máy mới mà công nghệ còn không xử lý được các nguy cơ gây ô nhiễm dễ nhận thấy như dầu bẩn, thì các nhà máy cũ hơn sẽ như thế nào. Có hàng ngàn, hàng vạn những con suối như suối Trâm ở Kỳ Sơn (Hòa Bình) đổ vào đầu nguồn nước. Và lỡ như, đó không phải là dầu thải mà là một loại hóa chất kịch độc khác, không màu, không mùi thì thảm họa sẽ ra sao?
Câu chuyện đang xảy ra tại Hà Nội gợi nhớ đến một “sự cố” khác, xảy ra đã lâu khi một chiếc xe cẩu bất cẩn đã cắt điện toàn miền Nam vì lỡ cẩu cây dầu để chạm vào đường dây 500kV. Tài xế này sau đó đã bị xử án 5 năm tù giam. Không lâu sau, Thủ tướng đã ký quyết định đưa hệ thống truyền tải điện 500kV vào danh mục công trình quan trọng liên quan đến an ninh quốc gia.
Khủng hoảng nước sạch Hà Nội chỉ vì một xe dầu thải vì vậy cũng là tiếng chuông cảnh báo về việc phải nâng cấp bảo vệ an ninh đầu nguồn các nhà máy nước, cũng như nâng cấp tiêu chuẩn công nghệ các nhà máy này.
Và ngoài việc phải lấp đầy khoảng trống về pháp lý, còn một khoảng trống mênh mông khác phải lấp đầy, đó là khoảng trống về ý thức con người đối với đồng loại.
Theo Đức Sơn/Nhà Đầu Tư
