Lãi cao gấp 3 tiết kiệm nhà đầu tư vẫn thờ ơ, trái phiếu DN chưa qua thời bĩ cực
Mặc dù có lãi suất cao hơn gấp 2, 3 lần so với lãi suất tiết kiệm nhưng kênh trái phiếu doanh nghiệp (TPDN) vẫn khá đìu hiu trong 2 tháng đầu năm 2024. Tuy vậy, về dài hạn, nhiều chuyên gia vẫn lạc quan về triển vọng của thị trường TPDN trong cả năm 2024.
Lãi suất cao vẫn khó
Tính từ đầu năm đến ngày 26/2, thị trường TPDN mới chỉ ghi nhận 6 đợt phát hành, trong đó có 2 đợt phát hành ra công chúng và 4 đợt phát hành riêng lẻ với tổng giá trị lên tới 5.350 tỷ đồng.
Lãi suất mà các doanh nghiệp phát hành TPDN đưa ra cũng ở mức cao trong các kỳ đầu. Đơn cử như lãi suất trong 2 kỳ đầu của Văn Phú Invest là 11%/năm hay của Vingroup là 15%/năm. Lãi suất của các kỳ sau thường dao động trong khoảng từ 4 – 4,5% cộng với trung bình lãi suất tiết kiệm 12 tháng của nhóm ngân hàng Big 4.
Nhìn chung, lãi suất TPDN của nhóm ngân hàng đang dao động ở mức 5-7%/năm, trong khi con số này ở nhóm doanh nghiệp phi tài chính là 7-12% tùy theo mức độ rủi ro hoặc xếp hạng tín nhiệm của doanh nghiệp.
Nếu so với giai đoạn bùng nổ 2021 – 2022 của thị trường TPDN thì lãi suất trái phiếu đã giảm đáng kể từ mức hơn 20%/năm. Tuy vậy, mức lãi suất trái phiếu hiện tại mà các doanh nghiệp phát hành đưa ra vẫn khá hấp dẫn, thậm chí mang lại lợi nhuận gấp đôi lãi tiền gửi ngân hàng.
Dù mang lại lợi nhuận khá cao nhưng thị trường TPDN vẫn chưa sôi động trở lại trong 2 tháng đầu năm 2024, từ cả phía doanh nghiệp phát hành lẫn phía nhà đầu tư.
Nếu so với cùng kỳ năm ngoái, thời điểm thị trường chững lại, phát hành TPDN trong 2 tháng đầu năm 2024 tăng trưởng tốt hơn nhưng khối lượng phát hành TPDN vẫn rất nhỏ nếu so với giai đoạn năm 2021 và năm 2022.
Trong khi đó, kể từ tháng 01/2024, những quy định còn lại của Nghị định 65 đã có hiệu lực khiến nhiều nhà đầu tư cá nhân bị loại khỏi sân chơi TPDN trong khi những người chơi lớn như các công ty bảo hiểm, quỹ đầu tư,… vẫn còn e ngại tham gia thị trường.
Song song với đó, áp lực đáo hạn TPDN vẫn còn rất lớn trong năm 2024. Nhiều tổ chức phát hành có khả năng trả nợ ở mức rất yếu, đứng trước nguy cơ mất khả năng thanh toán trong khi một số tổ chức phát hành được thành lập chỉ cho mục đích huy động vốn, trong khi hầu như không có doanh thu và dòng tiền từ hoạt động kinh doanh đã ảnh hưởng không nhỏ lên niềm tin vốn đang mong manh của nhiều nhà đầu tư.
Tuy nhiên, các chuyên gia VIS Rating vẫn lạc quan về triển vọng của thị trường TPDN trong năm 2024. Ông Nguyễn Đình Duy, Giám đốc – Chuyên gia phân tích cao cấp VIS Rating, nhận định: “Môi trường kinh doanh cải thiện sẽ giúp thúc đẩy nhu cầu mở rộng và nhu cầu vốn của doanh nghiệp. Nhờ đó, giá trị phát hành TPDN mới sẽ tiếp tục phục hồi trong năm 2024 khi thị trường bước vào chu kỳ phát triển mới”.
Trong đó, nhu cầu phát hành để bổ sung vốn của nhóm ngân hàng và các công ty bất động sản sẽ dẫn dắt phát hành trái phiếu mới hồi phục trong năm 2024.
“Sau khi đóng góp tới 60% giá trị TPDN phát hành mới trong năm 2023, nhu cầu phát hành mới đáng kể từ nhóm Ngân hàng sẽ tiếp tục đóng góp phần lớn giá trị phát hành trong năm nay. Quy định chặt chẽ hơn về tỷ lệ vốn ngắn hạn cho vay trung dài hạn sẽ thúc đẩy ngân hàng phát hành trái phiếu nhiều hơn để bổ sung cơ cấu nguồn vốn dài hạn của mình.
Ngoài ra, ngân hàng hàng năm thường phát hành mới đủ để bù đắp lượng trái phiếu mua lại và đáo hạn trong năm. VIS Rating cho rằng, trong môi trường lãi suất thấp, ngân hàng sẽ có động lực để mua lại và phát hành trái phiếu có lãi suất hấp dẫn hơn”, ông Duy nhận định.
Giá trị phát hành TPDN của các doanh nghiệp bất động sản phục hồi cũng sẽ đóng góp cho mức phục hồi của phát hành TPDN mới trong năm 2024. Theo chuyên gia của VIS Rating, “nhu cầu vốn của các doanh nghiệp bất động sản sẽ cao hơn trong năm 2024 khi các rào cản pháp lý được giảm bớt và cấp phép dự án được khôi phục trở lại, với các bộ luật bất động sản có hiệu lực kể từ năm 2024”.
Cùng với đó, kỷ luật thị trường TPDN kỳ vọng sẽ được nâng cao nhờ vào các quy định pháp lý chặt chẽ hơn đối với phát hành mới trong Nghị định 65, bao gồm cả việc công bố thông tin chi tiết và kịp thời, quy định xếp hạng tín nhiệm bắt buộc và sự tham gia lớn hơn của các nhà đầu tư tổ chức. “Những quy định này sẽ giúp hình thành kỷ luật chặt chẽ hơn giữa TCPH, tổ chức cung cấp dịch vụ và nhà đầu tư TPDN, giúp nâng cao chất lượng TPDN mới phát hành, đẩy mạnh thanh khoản thị trường và phát triển chiều sâu của thị trường trái phiếu nội địa”, chuyên gia của VIS Rating cho hay.
