Loạt sai phạm của các dự án thủy điện tại Lai Châu

Chưa lập cơ sở dữ liệu đập, hồ chứa thủy điện

Thanh tra tỉnh Lai Châu vừa thực hiện thanh tra việc quản lý, sử dụng đất, thực hiện pháp luật về đầu tư tại một số dự án thủy điện trên địa bàn tỉnh Lai Châu, gồm: Thủy điện Nậm Na 1 (Công ty CP Điện lực Tây Bắc làm chủ đầu tư; Thủy điện Nậm Ban 2 (Công ty CP Thủy điện Nâm Ban 2); thủy điện Nậm Nghẹ (Tổng Công ty Điện lực miền Bắc) và thủy điện Nậm Cấu 2 (Công ty CP kinh doanh xi măng miền Bắc).

Trong kết luận được ban hành, Thanh tra tỉnh Lai Châu đã chỉ ra một loạt tồn tại, hạn chế của các dự án thủy điện này.

Theo đó, việc lập hồ sơ thực hiện đầu tư xây dựng thủy án thủy điện của các chủ đầu tư khi trình các cơ quan chức năng có dự án còn chưa đầy đủ, nội dung còn phải chỉnh sửa, bổ sung, tiến độ thực hiện một số dự án còn kéo dài (Thủy điện Nậm Na 1, Nậm Cấu 2).

Đối với chủ đầu tư dự án thủy điện Nậm Cấu 2, việc lập Báo cáo đánh giá tác động môi trường và hồ sơ đăng ký chủ nguồn thải chất thải nguy hại trình cơ quan có thẩm quyền phê duyệt còn chậm. Dự án hoàn thành và phát điện thương mại nhưng chưa hoàn thiện xong hồ sơ nghiệm thu hoàn thành để Sở Công thương ban hành thông báo theo quy định.

Một số dự án thủy điện tại Lai Châu có nhiều sai phạm

Việc tuyên truyền, phổ biến pháp luật về an toàn, vệ sinh lao động, các yếu tố nguy hiểm, yếu tố có hại và các biện pháp bảo đảm an toàn, vệ sinh lao động tại nơi làm việc cho người lao động của chủ đầu tư dự án thủy điện Nậm Na 1 còn có nội dung chưa được đảm bảo theo quy định.

Công tác quản lý, vận hành khai thác công trình thủy điện, chủ đầu tư chưa lập cơ sở dữ liệu đập, hồ chứa thủy điện (thủy điện Nậm Na 1, Nậm Ban 2, Nậm Cấu 2); chưa lắp đặt quan trắc khí tượng thủy văn (thủy điện Nậm Na 1, Nậm Nghẹ, Nậm Cấu 2); chưa cắm các biển cảnh báo trong phạm vi bảo vệ đập, hồ chứa nước và vùng hạ du (thủy điện Nậm Cấu 2); Phương án ứng phó thiên tai và phương án ứng phó với tình huống khẩn cấp còn có nội dung chưa đảm bảo quy định (thủy điện Nậm Ban 2).

Việc quản lý, sử dụng đất một số dự án còn chưa đảm bảo quy định, thi công các hạng mục công trình dự án khi chưa được cơ quan có thẩm quyền cho phép chuyển mục đích sử dụng đất, thuê đất theo quy định. Sử dụng diện tích đất đã giao cho đơn vị khác quản lý, sử dụng khi chưa hoàn tất thủ tục mua bán tài sản và xin thuê đất theo quy định.

Việc xác định nghĩa vụ tài chính của một số dự án còn có sai sót trong việc áp sai giá tính tiền cấp quyền khai thác tài nguyên nước; kê khai, nộp và thực hiện các thủ tục về miễn, giảm tiền thuê đất chưa đảm bảo dẫn đến tổng số tiền thuê đất, tiền cấp quyền khai thác tài nguyên nước phải truy thu theo quy định là 595,8 triệu đồng. Việc nộp tiền dịch vụ môi trường của chủ đầu tư dự án thủy điện Nậm Ban 2 còn chưa đảm bảo thời gian theo hợp đồng ủy thác đã ký kết, theo văn bản xác nhận của Quỹ Bảo vệ và phát triển rừng tỉnh ngày 10/12/2020 đơn vị còn nợ tiền dịch vụ môi trường quý III/2020 là 1,8 tỷ đồng.

Công tác phối hợp của chủ đầu tư dự án thủy điện Nậm Na 1, Nậm Cấu 2 với chính quyền các địa phương trong việc xem xét giải quyết các kiến nghị của nhân dân liên quan đến việc bồi thường, hỗ trợ đối với diện tích đất bị ảnh hưởng khi thực hiện dự án còn chưa kịp thời.

Trách nhiệm thuộc về ai?

Thanh tra tỉnh Lai Châu xác định việc quản lý, sử dụng đất và thực hiện các quy định của pháp luật về đầu tư tại một số dự án thủy điện trên địa bàn tỉnh có những tồn tại, hạn chế, sai phạm trách nhiệm trước hết thuộc chủ đầu tư, đơn vị tư vấn, các đơn vị thi công, đơn vị quản lý điều hành của dự án. Trách nhiệm liên quan thuộc các cơ quan quản lý nhà nước, chính quyền địa phương nơi thực hiện dự án, trong việc hướng dẫn, giải quyết các thủ tục hành chính, đền bù giải phóng mặt bằng, công tác kiểm tra, giám sát việc triển khai và thực hiện các dự án thủy điện trên địa bàn.

Không kiến nghị xử lý về hành chính, song Thanh tra tỉnh Lai Châu kiến nghị xử lý về mặt kinh tế, trong đó thu nộp ngân sách nhà nước số tiền tính thiếu về cấp quyền khai thác tài nguyên nước, tiền thuê đất phát hiện qua thanh tra là 595,8 triệu đồng.

Theo cơ quan thanh tra, Công ty CP điện lực Tây Bắc; Công ty CP thủy điện Nậm Ban 2 và Công ty CP kinh doanh xi măng Miền Bắc đã nghiêm túc thực hiện thu nộp số tiền 595,8 triệu đồng (đạt 100%) vào tài khoản tạm giữ của Thanh tra tỉnh theo các Quyết định thu hồi tiền sai phạm qua thanh tra của Thanh tra tỉnh Lai Châu.

Thanh tra tỉnh Lai Châu cũng kiến nghị UBND tỉnh chỉ đạo các sở KH-ĐT, TN-MT, Công thương tăng cường công tác thanh tra, kiểm tra, hướng dẫn, giải quyết các thủ tục hành chính liên quan đến việc triển khai thực hiện các dự án thủy điện trên địa bàn tỉnh. Chỉ đạo các doanh nghiệp đầu tư xây dựng các dự án thủy điện trên địa bàn tỉnh thực hiện nghiêm túc các quy định pháp luật về đầu tư, quản lý, sử dụng đất, nhất là trong việc đảm bảo an toàn hồ, đập chứa nước. Phối hợp chặt chẽ với chính quyền các địa phương giải quyết kịp thời các kiến nghị của nhân dân liên quan đến việc triển khai, thực hiện dự án thủy điện.

Chủ đầu tư dự án phải thường xuyên cập nhật các quy định pháp luật, nghiên cứu, lập đầy đủ các thành phần hồ sơ theo quy định, phối hợp chặt chẽ với các cơ quan chức năng có liên quan để được hướng dẫn, xem xét giải quyết kịp thời các vướng mắc, nhằm rút ngắn thời gian trong việc thực hiện các thủ tục hành chính khi tham gia thực hiện các dự án đầu tư trên địa bàn tỉnh Lai Châu.