Singapore: Hạ nhiệt 'cơn sốt' nhà ở xã hội triệu USD
Singapore là một trong những nước có tỷ lệ người dân sở hữu nhà cao nhất thế giới, lên tới 91%, trong đó đa phần sống trong các khu nhà ở xã hội. Tuy nhiên, việc giá nhà ở xã hội liên tục tăng giá, thậm chí vọt lên hơn 1 triệu USD thời gian gần đây đã khiến chính phủ đảo quốc này phải vào cuộc để hạ nhiệt “cơn sốt”.
Mô hình nhà ở xã hội được đánh giá cao
Vốn được biết đến là một nơi có giá cả sinh hoạt vô cùng đắt đỏ, tuy nhiên người dân Singapore lại không phải đối mặt với những khó khăn về nhà ở. Với những chính sách được hoạch định rõ ràng và quan điểm “nhà ở là tài sản xã hội, không phải tài sản tài chính”, Singapore được đánh giá là một ví dụ thành công về mô hình nhà ở xã hội tại châu Á.
Thực hiện chính sách một cơ quan duy nhất chịu trách nhiệm về nhà ở xã hội, chính phủ Singapore đã thông qua việc thành lập Ủy ban Phát triển nhà ở (Housing Development Board - HDB) vào năm 1960, ban đầu nhằm xây nhà cho thuê đáp ứng nhu cầu của người thu nhập thấp. Thế nhưng, chỉ sau 4 năm, HDB đã chuyển đổi mục tiêu để trở thành đơn vị phát triển bất động sản lớn nhất Singapore.
Với việc triển khai hợp đồng thuê 99 năm và quy định mỗi người chỉ được sở hữu 1 căn nhà duy nhất, không được bán lại trong vòng 5 năm, rất nhanh chóng, công dân của đảo quốc này đã có thể sở hữu một tài sản hữu hình để bình ổn cuộc sống và phát triển kinh tế.
Đặc biệt, những khu nhà ở xã hội này có chất lượng được đánh giá khá cao và đặc biệt là vừa túi tiền của người dân. Đây đều là những khu chung cư vệ tinh xoay quanh trường học, bệnh viện, siêu thị, sân chơi, gần ga tàu, trung tâm thương mại và có nhiều lựa chọn phong phú.
Bên cạnh đó, Singapore còn có chương trình hỗ trợ tài chính cho người mua nhà từ nguồn tiền của Quỹ Bảo trợ Trung ương (CPF). Quỹ CPF sẽ hỗ trợ người mua nhà ở xã hội vay vốn hoặc hưởng trợ cấp. Kể từ tháng 9/2019, các gia đình lần đầu mua căn hộ mới từ HDB có thể được hỗ trợ tới 80.000 USD từ chương trình trợ cấp nhà ở CPF Nâng cao (EHG). Người độc thân sẽ được hưởng mức trợ cấp tương ứng bằng một nửa mức trợ cấp dành cho các hộ gia đình.
Bên cạnh đó, từ 2 thập kỷ trở lại đây, chính phủ Singapore liên tục triển khai các chính sách hỗ trợ đặc biệt như chế độ ưu tiên dành cho cha mẹ, cho công dân mới lập gia đình (giúp con cái đã kết hôn và cha mẹ mua nhà gần nhau), các sáng kiến căn hộ mới như căn hộ linh hoạt 2 phòng, căn hộ hỗ trợ đời sống dành cho người trên 65 tuổi, giúp họ có thể sống độc lập và an toàn…
Chính phủ Singapore hồi cuối năm ngoái cho biết tỷ lệ thu nhập hàng tháng được dùng để trả tiền nhà của người dân trong 3 năm qua đã được giữ nguyên ở mức quanh 23% với loại nhà ở xã hội được chính phủ hỗ trợ cho vay.
Với tầm nhìn xa và có quy hoạch bài bản trong việc xây dựng các khu nhà ở xã hội, Singapore đã giải quyết hiệu quả bài toán nhà ở của người dân và phát triển kinh tế của đất nước, đồng thời giữ được quỹ đất cho tương lai cũng như phục vụ cho các mục đích khác.
Giá nhà ở xã hội vượt 1 triệu USD
Hậu đại dịch Covid-19, Singapore hiện đang chứng kiến xu hướng giá nhà ở, bao gồm cả nhà ở xã hội và nhà ở thương mại, tăng mạnh. Hàng chục năm nay, nhiều người Singapore đã cho thuê hoặc bán lại căn hộ HDB của mình để có thêm thu nhập. Vì quyền sở hữu nhà ở xã hội có thể được chuyển giao cho cả công dân và thường trú nhân sau 5 năm, thị trường thứ cấp với các căn hộ này cũng rất phát triển. Một số căn có giá mua ban đầu chỉ quanh mức 500.000 SGD (355.000 USD) thì nay được bán lại với giá gấp đôi, tùy diện tích và vị trí.
Hàng trăm căn nhà ở xã hội tại Singapore hiện đang được bán với giá hơn 1 triệu SGD (710.000 USD), trong đó có một số căn có giá vượt 1 triệu USD. Căn đắt nhất trên thị trường thứ cấp vừa được bán trong năm nay với giá 1,418 triệu SGD (1,016 triệu USD) là một căn hộ rộng 122m2, gần ga tàu và trường học, với thời hạn sở hữu còn 92 năm.
Đặc biệt, các báo cáo cho thấy, trong khi tổng tỷ lệ giao dịch của các căn hộ trị giá hàng triệu USD tại Singapore chưa đến 2%, thì đã có tới 249 căn hộ nhà ở xã hội đã được bán với giá 1 triệu SGD hoặc hơn trong năm 2021, một con số kỷ lục. Còn năm nay, tính đến tháng 8, con số này là 230.
Do đó, nhiều người không đủ tài chính mua nhà thương mại đã tìm cách mua nhà theo chương trình đặt hàng căn hộ - HDB Built-To-Order (BTO) của chính phủ Singapore. Các căn này thường được bán với giá khoảng 300.000 – 700.000 SGD (213.000 – 497.000 USD). Tuy nhiên, hầu hết các dự án BTO phổ biến đều đã quá tải số lượt đăng ký và phải mất khoảng 5 năm mới hoàn thành việc xây dựng, khiến việc mua đi bán lại các căn hộ này ngày càng gia tăng.
Clarence Long, một nhân viên môi giới bất động sản tại Singapore, cho biết: “Những căn hộ HDB triệu USD sẽ vẫn tồn tại, vì sẽ luôn có những người thích sống ở trung tâm hoặc nơi rộng rãi, nhưng không đủ tiền mua chung cư cao cấp”.
Long vừa bán được một căn HDB rộng 113m2 với giá 1,4 triệu SGD (khoảng 1 triệu USD) hồi tháng 5. “Một căn chung cư cao cấp có diện tích tương đương, ở cùng địa điểm có thể lên tới 2,5 triệu SGD (1,792 triệu USD)”, Long cho hay. Tuy nhiên, không như căn hộ HDB, chung cư cao cấp ở Singapore do các công ty tư nhân xây dựng thường có đa dạng các tiện ích hơn nhà ở xã hội.
Chính phủ vào cuộc
Trong thời điểm dịch Covid-19 bùng phát, các công trình xây dựng tại Singapore đã liên tục bị gián đoạn do tình trạng thiếu nhân công và vật liệu xây dựng khan hiếm, điều này đã khiến nguồn cung bất động sản không đáp ứng được nhu cầu của người dân.
Bộ Phát triển Quốc gia (MND) của Singapore cho biết trong nỗ lực hạ nhiệt thị trường bất động sản, chính phủ nước này đã lên kế hoạch tăng nguồn cung căn hộ BTO mới. Bên cạnh đó, từ giữa tháng 12 năm ngoái, chính phủ Singapore đã tăng thuế trước bạ với người mua căn nhà thứ hai và người nước ngoài mua nhà ở tư nhân. Đồng thời, giới chức Singapore cũng siết chặt hoạt động cho vay đầu tư bất động sản. Do đó, tỷ lệ giao dịch của thị trường nhà ở đã giảm nhẹ.
“Chính phủ có khả năng cân nhắc một vòng biện pháp mới để hạ nhiệt, khi giá đang tăng cao cả ở thị trường nhà ở xã hội và nhà ở thương mại”, bà Christine Sun, Phó chủ tịch cấp cao của Bộ phận nghiên cứu & Phân tích tại Tập đoàn OrangeTee & Tie, cho biết. Tuy nhiên, bà cũng cho rằng việc này sẽ không dễ dàng bởi vì giao dịch vẫn diễn ra nếu thuận mua, vừa bán.
Chia sẻ trên CNBC, các chuyên gia và công ty bất động sản Singapore cho biết giá nhà ở tại Singapore sẽ tiếp tục tăng bất chấp những nỗ lực của chính phủ nhằm hạ nhiệt thị trường nhà ở. Chuyên gia Leonard Tay, trưởng bộ phận nghiên cứu tại cơ quan bất động sản Knight Frank Singapore, dự báo giá nhà ở tư nhân tại Singapore có thể tăng 1% - 3% trong năm nay.
Trong khi đó, ông Ong Teck Hui, Giám đốc cấp cao của Cơ quan Nghiên cứu và Tư vấn JLL tại Singapore, dự đoán rằng giá bất động sản tại Singapore sẽ nhích khoảng 2% - 4% trong năm 2022.
