TTCK Việt Nam sẽ có sản phẩm phái sinh mới ngay sau khi nâng hạng?

Được thiết kế với các đặc tính về giao dịch, thanh toán giống với sản phẩm hợp đồng tương lai chỉ số VN30 đã vận hành được 8 năm nay trên thị trường, hợp đồng tương lai VN100 đảm bảo nhà đầu tư dễ dàng tiếp cận.

Sự khác biệt nằm ở tài sản cơ sở: nếu VN30 phản ánh 30 cổ phiếu vốn hóa lớn, phù hợp với bối cảnh thị trường năm 2017 thì VN100 đại diện cho quy mô rộng hơn, phản ánh điều kiện phát triển hiện tại và đáp ứng lộ trình mở rộng sản phẩm phái sinh.

Chỉ số VN100 có tính đại diện tốt cho thị trường, bao phủ 95% vốn rổ VNAllshare và ảnh hưởng của các cổ phiếu top trong rổ không mang tính chi phối (top 10 cổ phiếu chỉ chiếm tỷ trọng 47,62% cả rổ). Được hình thành từ sự kết hợp của VN30 và các cổ phiếu dẫn dắt trong VNMidcap, chỉ số này vừa đảm bảo tính đại diện, vừa mang đặc điểm tăng trưởng tốt, thanh khoản và phân tán cao. Đây cũng chính là tiêu chí mà các tổ chức quốc tế khuyến nghị đối với chỉ số cơ sở của sản phẩm phái sinh.

Quá trình chuẩn bị cho hợp đồng tương lai VN100 đã được tiến hành từ năm 2024, khi sản phẩm được trình phê duyệt và công bố bởi các Sở Giao dịch Chứng khoán cùng Tổng công ty Lưu ký và Bù trừ chứng khoán Việt Nam (VSDC). Thời gian qua, Sở Giao dịch Chứng khoán Hà Nội (HNX) và VSDC đã phối hợp thử nghiệm với toàn bộ thành viên thị trường phái sinh và các ngân hàng thanh toán. Kết quả thử nghiệm tích cực cho thấy mọi khâu đã sẵn sàng để sản phẩm ra mắt vào tháng 10/2025.

Sự ra đời của hợp đồng tương lai VN100 không chỉ là bước đi cụ thể hoá Lộ trình phát triển các sản phẩm trên thị trường chứng khoán đến năm 2025 theo Chiến lược phát triển thị trường chứng khoán đến năm 2030 mà còn mang ý nghĩa chiến lược trên nhiều phương diện.

Thứ nhất, với thị trường chứng khoán phái sinh, việc triển khai sản phẩm này sẽ mở rộng phạm vi đầu tư, giúp tăng tính đại diện và đa dạng hóa sản phẩm phái sinh, đồng thời tạo tiền đề quan trọng để xây dựng thêm các sản phẩm phái sinh khác như quyền chọn, hợp đồng dựa trên chỉ số ngành, ETF, cổ phiếu riêng lẻ…

Thứ hai, do chỉ số VN100 là nhóm có ảnh hưởng lớn đến thanh khoản và vận động của thị trường cơ sở, nếu sản phẩm phái sinh gắn với VN100 được giao dịch sôi động sẽ tác động trực tiếp đến thanh khoản, hỗ trợ hình thành dòng vốn dài hạn, khuyến khích chiến lược đầu tư theo chỉ số và nâng cao tính minh bạch của thị trường.

Các quỹ đầu tư theo chỉ số, đặc biệt là quỹ ETF cả nội và ngoại sẽ yên tâm hơn khi có công cụ phòng ngừa rủi ro gắn với rổ chỉ số đại diện, qua đó hình thành dòng vốn ổn định và dài hạn – yếu tố quan trọng để chuyên nghiệp hóa thị trường.

Thứ ba, đối với khả năng thu hút nhà đầu tư nước ngoài, các nhà đầu tư ngoại có xu hướng đầu tư vào chỉ số có độ phủ rộng và có sản phẩm phái sinh phòng ngừa rủi ro. Nếu VN30 còn khá “hẹp” với 30 cổ phiếu vốn hóa lớn, thì VN100 gần hơn với chuẩn đầu tư của nhiều quỹ toàn cầu như MSCI Emerging Markets hay FTSE Global All Cap Index – vốn ưu tiên rổ chỉ số Top 100, Top 150. Việc sở hữu sản phẩm phái sinh gắn với một chỉ số có độ phủ rộng sẽ tạo niềm tin và sự thuận tiện hơn cho dòng vốn quốc tế tham gia.

Thứ tư, đối với mục tiêu nâng hạng thị trường, sự ra đời của hợp đồng tương lai VN100 có thể tạo ấn tượng mạnh với tổ chức xếp hạng và nhà đầu tư toàn cầu. Việc có thêm công cụ phái sinh gắn với chỉ số chủ chốt, đảm bảo thanh khoản và khả năng phòng ngừa rủi ro là một tiêu chí quan trọng trong đánh giá thị trường mới nổi. Theo các chuyên gia và nhà phân tích, khi kết hợp với các cải cách khác như giao dịch T+0 hay nới “room” ngoại, hợp đồng tương lai VN100 trở thành mảnh ghép quan trọng trong lộ trình nâng và trụ hang, thể hiện nỗ lực của Việt Nam trong việc hoàn thiện hệ sinh thái tài chính theo chuẩn mực quốc tế.