Thanh tra Chính phủ 'vạch' rõ loạt vi phạm tại cao tốc Cam Lộ - La Sơn

Nhiều gói thầu chậm tiến độ

Dự án thành phần đầu tư xây dựng đoạn Cam Lộ - La Sơn (thuộc dự án xây dựng một số đoạn đường bộ cao tốc trên tuyến Bắc - Nam phía Đông giai đoạn 2017 – 2020) nằm trên đại bàn tỉnh Quảng Trị và tỉnh Thừa Thiên - Huế do Bộ Giao thông Vận tải làm chủ đầu tư (Ban QLDA đường Hồ Chí Minh được giao quản lý dự án).

Theo Thanh tra Chính phủ, trong quá trình thi công, các gói thầu xây lắp đều bị chậm tiến độ, Bộ Giao thông Vận tải đã 5 lần gia hạn tiến độ thực hiện. Trong đó, có các gói thầu XL02, XL05, XL06, XL11 bị chậm tiến độ có liên quan đến việc thiếu vật liệu đất đắp nền đường và điều chỉnh thiết kế kỹ thuật phải bổ sung nguồn vật liệu đất đắp nền đường. Các gói còn lại phần lớn được sử dụng đất đắp điều phối nội bộ từ nền đào.

Kết luận của Thanh tra Chính phủ cho biết, nguyên nhân ảnh hưởng đến tiến độ dự án là do số lượng mỏ quy hoạch cung cấp cho dự án nhưng chưa cấp phép, đến khi khởi công dự án mới tiến hành cấp phép thăm dò, cấp phép khai thác nên mất nhiều thời gian giải quyết các thủ tục hành chính, trong khi thủ tục cấp phép phải qua 15 bước, thời gian thực hiện lên đến 405 ngày.

Cùng với đó là các bất cập, vướng mắc giữa Luật Khoáng sản và Luật Đất đai trong việc thu hồi đất, giải phóng mặt bằng, cho thuê đất; giá nhiên vật liệu tăng (thép xây dựng tăng khoảng 18 - 22%, xăng dầu tăng khoảng 55% so với năm 2019 - năm phê duyệt dự toán). Ngoài ra, giá vật liệu (đất đắp) thực tế cao hơn so với giá công bố của tỉnh, nhà thầu thi công cầm chừng là một trong những nguyên nhân dẫn đến chậm tiến độ dự án.

Xử lý nghiêm các đơn vị để xảy ra sai sót

Theo kết luận của Thanh tra Chính phủ, với tư cách chủ đầu tư dự án thành phần đầu tư xây dựng đoạn Cam Lộ - La Sơn, Bộ Giao thông Vận tải đã có một số thiếu sót, vi phạm. Trong đó, công tác điều tra khảo sát, đánh giá trữ lượng, chất lượng của các mỏ phục vụ dự án chưa chính xác; một số mỏ có trong thiết kế nhưng khi thi công không lấy được phải đi tìm mỏ khác hoặc đề nghị cấp mỏ mới.

Một số mỏ đá, cát thực tế không cung cấp hoặc cung cấp ít hơn khối lượng thiết kế, làm tăng chi phí vận chuyển do điểm mỏ cung cấp vật liệu xa hơn, ảnh hưởng thời gian thi công của một số gói thầu, chậm tiến độ của dự án.

Ban QLDA đường Hồ Chí Minh chưa phối hợp chặt chẽ với đơn vị tư vấn trong việc điều tra, khảo sát, đánh giá trữ lượng, chất lượng của các mỏ đất đắp nền đường phục vụ dự án không chính xác, chưa phù hợp với thực tế thi công.

Thanh tra Chính phủ nhận định trách nhiệm của các thiếu sót nêu trên thuộc về các đơn vị tư vấn, Ban QLDA đường Hồ Chí Minh và Bộ Giao thông Vận tải.

Đối với UBND tỉnh Quảng Trị, kết luận của Thanh tra Chính phủ cho biết, việc cấp phép khai thác khoáng sản đất làm vật liệu san lấp không có trong quy hoạch, không làm các thủ tục cấp phép thăm dò, khai thác khoáng sản, không có báo cáo đánh giá tác động môi trường là không đúng theo quy định, chưa nộp hồ sơ đóng mỏ theo quy định, chưa thực hiện nghĩa vụ tài chính, phí bảo vệ môi trường,…

Đối với UBND tỉnh Thừa Thiên - Huế, Thanh tra Chính phủ nhận định tỉnh này chậm cấp phép khai thác khoáng sản làm vật liệu xây dựng thông thường phục vụ theo nhu cầu, tiến độ của dự án; phê duyệt bổ sung quy hoạch thời gian kéo dài; việc ưu tiên trong cấp phép khai thác vật liệu cho nhà thầu thi công dự án chưa được chú trọng, ảnh hưởng tiến độ cung cấp cho dự án,…

Việc cho phép Công ty cổ phần Lâm nghiệp 1/5 tiến hành khai thác khoáng sản làm vật liệu xây dựng thông thường khi chưa làm thủ tục chuyển mục đích sử dụng đất, chưa được thuê đất, chiếm đất rừng sản xuất…

Thanh tra Chính phủ kiến nghị Thủ tướng chỉ đạo Bộ Giao thông Vận tải kiểm điểm trách nhiệm, xử lý nghiêm các tổ chức, cá nhân có liên quan đến việc lập, thẩm định, phê duyệt hồ sơ thiết kế chưa đảm bảo chính xác về nguồn cung cấp vật liệu phục vụ dự án dẫn đến thiếu vật liệu đất đắp nền đường trong quá trình thi công. Xử lý nghiêm các Ban QLDA, đơn vị tư vấn đã để xảy ra sai sót trong công tác điều tra, khảo sát nguồn cung vật liệu xây dựng cho các dự án giao thông quan trọng quốc gia.

Thanh tra Chính phủ kiến nghị Bộ Giao thông Vận tải chỉ đạo tiến hành kiểm tra, xác định cụ thể nguyên nhân, trách nhiệm trong việc chậm tiến độ thi công các gói thầu xây lắp của dự án để xử lý theo quy định; xử lý nghiêm đối với các nhà thầu thi công cầm chừng không đảm bảo tiến độ được phê duyệt.

Trước kết luận của Thanh tra Chính phủ, Phó Thủ tướng Chính phủ Lê Minh Khái đã có ý kiến tại Văn bản số 6366/VPCP-V.I của Văn phòng Chính phủ. Theo đó, Phó Thủ tướng Chính phủ yêu cầu Bộ Giao thông Vận tải, Bộ Tài nguyên và Môi trường và UBND các tỉnh Quảng Trị, Thừa Thiên Huế thực hiện các nội dung kiến nghị của Thanh tra Chính phủ; xử lý nghiêm các vi phạm, khắc phục các tồn tại, thiếu sót, báo cáo kết quả thực hiện đến Thanh tra Chính phủ để tổng hợp, báo cáo Thủ tướng Chính phủ.

Thanh tra Chính phủ theo dõi, đôn đốc, kiểm tra việc thực hiện xử lý sau thanh tra; báo cáo Thủ tướng Chính phủ trước ngày 1/11/2023.