Thị trường trái phiếu doanh nghiệp riêng lẻ sẵn sàng cho giai đoạn mới

Chỉ còn khoảng 1 tháng nữa, các yêu cầu mới về thị trường trái phiếu doanh nghiệp sẽ đi vào hiệu lực, các thành viên thị trường cũng đã có sự chuẩn bị trước để sẵn sàng cho giai đoạn mới của thị trường trái phiếu doanh nghiệp.

Thị trường trái phiếu doanh nghiệp (TPDN) luôn được xác định là kênh dẫn vốn cơ bản, kết tạo nguồn vốn dài hạn bền vững cho doanh nghiệp và nền kinh tế phát triển.

Để quản lý tập trung hiệu quả các trái phiếu riêng lẻ, gần 700 trong số hơn 1000 mã trái phiếu bắt buộc đăng ký giao dịch hiện đã được đưa lên sàn trái phiếu tập trung của HNX. Hệ thống cũng đang được khẩn trương nâng cấp giai đoạn 2 để thực hiện kết nối tốt hơn với các công ty chứng khoán, đảm bảo đúng nhà đầu tư chuyên nghiệp được giao dịch trái phiếu riêng lẻ

Ông Trần Trọng Kiên, Phó Giám đốc Phòng thị trường trái phiếu, Sở GDCK Hà Nội (HNX) cho biết Sở Hà Nội đang thực hiện giai đoạn của 2 của thị trường riêng lẻ, hoàn thành trong năm 2024, cung cấp kênh kết nối trực tuyến công ty chứng khoán, thêm dịch vụ mới cho nhà đầu tư.

Ông Nguyễn Hoàng Dương, Phó Vụ trưởng, Vụ Tài chính Ngân hàng, Bộ Tài chính chia sẻ, với hệ thống này, mọi giao dịch đều được lưu dấu, chúng ta có thể xác định được doanh nghiệp phát hành đúng đối tượng hay không. Thêm một lợi ích nữa là chúng ta tăng cường công tác quản lý giám sát.

Theo chia sẻ của chuyên gia tại Hội thảo Thúc đẩy thị trường Trái phiếu của Cổng thông tin điện tử Chính phủ tổ chức, với việc đi vào hiệu lực của một số quy định theo Nghị định 65 kết hợp với việc cho phép đàm phán của Nghị định 08, thời gian tới, hành lang pháp lý của thị trường trái phiếu riêng lẻ đã tương đối hoàn thiện. Điều còn thiếu giờ là toàn bộ các thành viên thị trường cần phát huy tinh thần tuân thủ cao hơn, thể hiện qua việc nếu như luật không yêu cầu, nhưng vì lợi ích chung, sẵn sàng làm tốt hơn mức yêu cầu của luật.

Với việc yêu cầu một số trường hợp phải xếp hạng tín nhiệm từ 2024, Bộ Tài Chính đã cấp phép thêm cho doanh nghiệp thực hiện xếp hạng. Các doanh nghiệp xếp hạng tín nhiệm của Việt Nam hiện cũng đã chủ động hợp tác với các đơn vị xếp hạng tín nhiệm uy tín quốc tế như Moody's hay S&P để đảm bảo tính chuyên môn và mức độ uy tín cho sản phẩm xếp hạng.

Theo các chuyên gia, để thị trường trái phiếu doanh nghiệp phát triển an toàn hiệu quả bền vững theo chỉ đạo của Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ, tinh thần tuân thủ cao hơn cũng cần được nhìn thấy ở cộng đồng các nhà đầu tư, kể cả quý vị đủ điều kiện là nhà đầu tư chuyên nghiệp mà thấy không đủ tự tin trước quyết định đầu tư trái phiếu doanh nghiệp riêng lẻ thì xin hãy cân nhắc, bởi khi đã ra quyết định đó là trách nhiệm của chính nhà đầu tư. Vì trái phiếu doanh nghiệp là thị trường đầu tư với tính chất tương tự thị trường cổ phiếu. Có thể lãi, nhưng cũng có thể lỗ và đó hoàn toàn là giao dịch mang tính thị trường giữa doanh nghiệp phát hành và nhà đầu tư.

Nói về các rào cản cần khắc phục để phát triển thị trường trái phiếu doanh nghiệp, TS. Cấn Văn Lực cho rằng nhóm giải pháp thứ nhất là rút ra các bài học kinh nghiệm sâu sắc cho cả các cơ quan chức năng, các bên tham gia thị trường và nhà đầu tư. Bởi vì chúng ta phải rút ra bài học kinh nghiệm để sau này trưởng thành và lớn lên.

Cần tiếp tục quan tâm hoàn thiện thể chế, chính sách. Ví dụ, hiện nay Nghị định số 08/2023/NĐ-CP của Chính phủ chuẩn bị hết hiệu lực và sắp tới chúng ta sẽ quay trở lại áp dụng Nghị định số 65/2022/NĐ-CP của Chính phủ; trong đó có 3 điều kiện, điều khoản mà hiện Nghị định số 08/2023/NĐ-CP đã cho phép là giãn, hoãn. Sắp tới quay trở lại áp dụng Nghị định số 65/2022/NĐ-CP, chúng ta tiếp tục áp dụng như thế nào?

TS. Cấn Văn Lực cho rằng chúng ta quay trở lại Nghị định số 65/2022/NĐ-CP nhưng có lộ trình, có cân đối để tiếp tục kiến tạo cho thị trường phát triển. Ví dụ Nghị định 08/2023/NĐ-CP sửa đổi 3 điều kiện, trong đó thời gian chào bán là không có vấn đề gì, vẫn 60 ngày; nhưng quan trọng là nhà đầu tư chuyên nghiệp thì cân nhắc thời gian tới nên như thế nào.

Nếu chúng ta muốn thị trường lành mạnh, đúng đối tượng là người mua có kiến thức, có kinh nghiệm, có hiểu biết thì sẽ áp dụng tiếp điều kiện, điều khoản của nhà đầu tư chuyên nghiệp theo Nghị định số 65/2022/NĐ-CP.

Nhưng riêng về chỗ này, xếp hạng tín nhiệm cho doanh nghiệp với đơn vị phát hành nên có lộ trình phù hợp hơn. Hiện nay, mới có 3 tổ chức phát hành; thứ hai là văn hoá, thói quen của những bên phát hành mua dịch vụ xếp hạng tín nhiệm rõ ràng chưa hình thành ngay được.

TS. Lực nghĩ nên cân nhắc lộ trình thích hợp hơn ở chỗ xếp hạng tín nhiệm và đặc biệt phải phân nhóm ra, nhóm nào cần xếp hạng tín nhiệm, nhóm nào không cần xếp hạng tín nhiệm. Ví dụ, ngân hàng thương mại không cần xếp hạng tín nhiệm vì họ phát hành mục đích rất rõ là để tăng vốn cấp hai, thứ hai là họ được quản lý chặt chẽ các hệ số an toàn bởi Nhà nước.

Giải pháp thứ hai rất quan trọng là đa dạng hoá sản phẩm trên thị trường trái phiếu doanh nghiệp. Hiện nay, cơ bản chỉ có mỗi trái phiếu doanh nghiệp, còn trái phiếu xanh, trái phiếu công trình, trái phiếu bền vững, trái phiếu xã hội thì sao?

Tôi rất muốn chúng ta nhân cơ hội này thúc đẩy những sản phẩm mới trên thị trường trái phiếu. Ví dụ BIDV vừa qua phát hành rất thành công trái phiếu xanh, thu hút sự quan tâm của nhà đầu tư.

Giải pháp thứ ba là đa dạng hoá cơ sở nhà đầu tư, nhất là nhà đầu tư tổ chức, nhà đầu tư chuyên nghiệp. Nhà đầu tư tổ chức rõ ràng chưa có nhiều. Rất mong chúng ta thúc đẩy để có nhiều nhà đầu tư tổ chức hơn, đặc biệt là quỹ đầu tư. Quỹ đầu tư vô cùng quan trọng. Quỹ đầu tư, quỹ hưu trí… là cách chúng ta thu hút đầu tư của xã hội, của nhà đầu tư.

Giải pháp thứ tư là nâng cấp hạ tầng công nghệ thông tin và dữ liệu. Cái này là hồn cốt vô cùng quan trọng để chúng ta phát triển thị trường này. Đặc biệt, là đơn giản hoá quy trình thủ tục phát hành ra công chúng.

Hiện nay rõ ràng là thủ tục này còn phức tạp, thời gian phê duyệt hơi lâu nên nhà phát hành còn ngại khi xin làm hồ sơ để phát hành ra công chúng. Cuối cùng, giải pháp về tăng cường thanh tra, kiểm tra, giám sát, đặc biệt năng lực, công cụ cho đội ngũ này./.