Tín dụng tăng cao kỷ lục: 'Xu hướng này đang tiềm ẩn nhiều rủi ro'
Theo Phó Thống đốc Đoàn Thái Sơn, tín dụng tăng trưởng cao có thể dẫn đến hai hệ quả. Đầu tiên, các ngân hàng buộc phải tăng huy động vốn, kéo theo đó là lãi suất huy động và lãi suất cho vay tăng theo. Ngoài ra, tăng trưởng tín dụng mạnh cũng đồng nghĩa với cung tiền nhiều hơn, gây áp lực lạm phát trong dài hạn.
Tại phiên họp Chính phủ ngày 6/9, Phó Thống đốc Ngân hàng Nhà nước (NHNN) Đoàn Thái Sơn thông tin, tính đến cuối tháng 8/2025, dư nợ tín dụng đạt 17,14 triệu tỷ đồng, tương đương mức tăng 11,08% so với cuối năm 2024.
Nếu so với cùng kỳ năm ngoái, tín dụng đã tăng khoảng 20,19%. Đây là mức tăng trưởng tín dụng cao nhất trong nhiều năm qua và cao hơn so với mức trung bình nhiều năm qua (14,5%).
Theo Phó Thống đốc, xu hướng này đang tiềm ẩn nhiều rủi ro. Tín dụng tăng trưởng cao có thể dẫn đến hai hệ quả. Đầu tiên, các ngân hàng buộc phải tăng huy động vốn, kéo theo đó là lãi suất huy động và lãi suất cho vay tăng theo. Ngoài ra, tăng trưởng tín dụng mạnh cũng đồng nghĩa với cung tiền nhiều hơn, gây áp lực lạm phát trong dài hạn.
Phó Thống đốc cho hay, chỉ số lạm phát cơ bản trong thời gian qua đang ở mức đáng lo ngại khi duy trì trên mức 3%.
Liên quan đến chính sách tiền tệ, Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính yêu cầu NHNN cần kiểm soát lãi suất ổn định và hệ thống ngân hàng phấn đấu tiết giảm chi phí để giảm lãi suất cho vay, chia sẻ với người dân, doanh nghiệp, đất nước. Đồng thời, NHNN cũng cần phải kiểm soát tín dụng, không để dòng tiền đi vào đầu cơ, tăng trưởng tín dụng phải hướng dòng tiền vào sản xuất kinh doanh, cải thiện đời sống nhân dân.
Bên cạnh đó, Thủ tướng cũng yêu cầu thanh tra kiểm tra, kiểm soát các ngân hàng chỉ huy động mà không cho vay hoặc cho vay ít và giao Phó Thủ tướng Nguyễn Hòa Bình trực tiếp chỉ đạo, Thanh tra Chính phủ vào cuộc để tăng cường thanh tra, kiểm tra lĩnh vực ngân hàng theo quy định, không để vi phạm nhỏ thành sai phạm lớn.
Trước đó, SGI Capital nhận định, với kế hoạch tăng trưởng kinh tế 8,3 – 8,5% cho năm nay, tín dụng sẽ cần tăng trưởng quanh 18 - 20%. Nhiều tổ chức tài chính đưa ra dự báo lạc quan rằng tăng trưởng tín dụng sẽ vượt kế hoạch đề ra (16%) của NHNN.
Tuy nhiên, độ lệch giữa huy động và tín dụng đang tiếp tục nới rộng. Theo SGI Capital, đây mới là thách thức lớn nhất của hệ thống ngân hàng trong những tháng cuối năm và cả năm 2026 nếu muốn duy trì tốc độ tăng trưởng cao đồng thời giữ lãi suất ổn định.
Thực tế, theo thống kê từ báo cáo tài chính của 27 ngân hàng niêm yết trên sàn chứng khoán, trong nửa đầu năm 2025, tăng trưởng tín dụng đạt gần 10% trong khi tăng trưởng huy động ước đạt hơn 6,5%. Còn theo số liệu của Chứng khoán MBS, tính đến hết tháng 7/2025, tốc độ tăng trưởng tín dụng đang cao hơn khoảng 1,3 – 1,5 lần so với tốc độ tăng trưởng huy động vốn.
Trong bối cảnh tín dụng tăng nóng trong khi huy động chậm vì lãi suất kém hấp dẫn, một số ngân hàng đang buộc phải tìm kiếm thanh khoản giá cao trên thị trường hai. Thống kê của FiinGroup cho thấy, trong 6 tháng đầu năm 2025, ngân hàng tiếp tục là nhóm phát hành trái phiếu chủ đạo với tổng giá trị phát hành ước đạt gần 190 nghìn tỷ đồng, chiếm hơn 76% tổng lượng phát hành. Con số này cao hơn đáng kể so với mức 65% của cùng kỳ năm ngoái.
Trước tình hình này, SGI Capital dự báo, áp lực thanh khoản sẽ tiếp tục gia tăng các tháng cuối năm, từ đó, tạo áp lực lên lãi suất huy động để đảm bảo nguồn vốn cho tín dụng.
“Trong một môi trường vĩ mô cân đối và lành mạnh, mức lãi suất cần được kiểm soát ở mức đủ hấp dẫn so với lạm phát để bảo vệ giá trị VND, thu hút ngoại tệ bổ sung cho dự trữ ngoại hối và tăng cường thanh khoản cho hệ thống. Duy trì mặt bằng lãi suất quá thấp kéo dài sẽ dẫn tới tín dụng bùng nổ vượt quá khả năng huy động gây ảnh hưởng thanh khoản và tạo sức ép ngược lên lãi suất. Sẽ nguy hiểm hơn khi dòng tiền vay này đổ vào các kênh tài sản có tính đầu cơ, đẩy giá tài sản lên cao, gây lạm phát và phát sinh nợ xấu cho tương lai”, chuyên gia SGI Capital cảnh báo.
Một điểm đáng lưu ý khác là VND vẫn đang mất giá so với USD dù lãi suất liên ngân hàng dâng cao, USD Index duy trì ở vùng thấp, và mức thuế quan Mỹ áp lên hàng Việt Nam đã chốt ở mức tốt hơn đối thủ cạnh tranh lớn như Trung Quốc, Ấn Độ. Tính đến 4/9/2025, tỷ giá giao dịch ở mức 26.380 đồng/USD, giảm 0,09% so với ngày 22/8 – thời điểm NHNN bán can thiệp, nhưng vẫn tăng 3,45% so với cuối năm 2024.
Theo SGI Capital, việc FED sắp hạ lãi suất và USD Index yếu đang là bệ đỡ ngắn hạn cho tỷ giá, nhưng mức độ mất giá của VND tiến gần tới mốc 4% sẽ đặt NHNN vào tình thế phải chuyển đổi ưu tiên chính sách từ nới lỏng tiền tệ sang ổn định tỷ giá. Với mức dự trữ ngoại hối hiện nay, bán USD can thiệp sẽ không phải là công cụ hữu hiệu. Do đó, bất kỳ áp lực tỷ giá nào từ nay tới cuối năm xảy ra có thể buộc NHNN sử dụng tới công cụ lãi suất và thu hẹp thanh khoản để bảo vệ giá trị VND, SGI Capital nhận định.
