85.000 tỷ đồng trái phiếu doanh nghiệp đáo hạn quý IV, thị trường tiếp tục trầm lắng

Thị trường 9 tháng đầu năm trầm lắng

Trong báo cáo mới nhất về thị trường trái phiếu, Công ty Chứng khoán Vietcombank (VCBS) cho biết, 9 tháng đầu năm 2022 có 411 đợt phát hành trái phiếu doanh nghiệp (TPDN) trong nước với tổng giá trị phát hành đạt 244.191 tỷ đồng (giảm 67,78% so với cùng kỳ). Ngoài ra, còn có 2 đợt phát hành trái phiếu ra thị trường quốc tế với giá trị 625 triệu USD.

Trong đó, ngân hàng và bất động sản tiếp tục chiếm tỷ trọng lớn trong lượng phát hành thành công với tỷ trọng 63% và 24%.

Khối lượng phát hành theo từng tháng tiếp tục xu hướng giảm. Trong 9 tháng, ngân hàng và bất động sản tiếp tục chiếm tỷ trọng lớn trong lượng phát hành thành công với tỷ trọng 63% và 24%. Lượng trái phiếu các tổ chức tín dụng phát hành 9 tháng tăng tỷ trọng đáng kể so với 2021, do các trái phiếu này vốn đã chịu quản lý của pháp luật chuyên ngành và ít bị ảnh hưởng hơn so với các trái phiếu thuộc các ngành khác trong bối cảnh thị trường trầm lắng.

Theo dữ liệu chuyên trang thông tin trái phiếu doanh nghiệp, trong 9 tháng, khối lượng trái phiếu mua trước hạn đạt 135.180 tỷ đồng. Lượng mua lại trái phiếu có xu hướng tăng cao kể từ tháng 6/2022. Trong top 20 doanh nghiệp giá trị mua lại lớn loại trừ các ngân hàng là các công ty Azura, Yamagata, CTCP Osaka Garden, CTCP Bông Sen, ...

"Lượng trái phiếu các tổ chức tín dụng phát hành 9 tháng tăng tỷ trọng đáng kể so với 2021 do các trái phiếu này vốn đã chịu quản lý của pháp luật chuyên ngành và ít bị ảnh hưởng hơn so với các trái phiếu thuộc các ngành khác trong bối cảnh thị trường trầm lắng", VCBS nêu.

Cụ thể, thông tư 16/2021/TT-NHNN đi vào hiệu lực với những điều kiện chặt chẽ về giao dịch trái phiếu doanh nghiệp đối với tổ chức tín dụng. Bên cạnh đó, Ủy ban Chứng khoán (UBCK) công bố hủy bỏ 9 đợt chào bán trái phiếu của các công ty con Tập đoàn Tân Hoàng Minh.

Bộ Tài chính cũng tăng cường kiểm tra, giám sát hoạt động phát hành, cung cấp dịch vụ trên thị trường. Ngoài ra, Nghị định 65/2022/NĐ-CP ban hành và có hiệu lực với rất nhiều điểm mới và các quy định chi tiết, chặt chẽ khiến thị trường cần một khoảng thời gian thích nghi, ít nhất là 6 tháng.

Áp lực ngắn hạn đáo hạn trái phiếu doanh nghiệp

VCBS ước tính, khối lượng đáo hạn trái phiếu doanh nghiệp quý IV/2022 sẽ đạt 85.000 tỷ đồng, trong đó tập trung ở nhóm các ngân hàng (chiếm 53,4%). Đứng đầu danh sách là Ngân hàng TMCP Kỹ thương Việt Nam (Techcombank, mã chứng khoán: TCB) với 15.400 tỷ đồng, theo sau là Ngân hàng TMCP Việt Nam Thịnh Vượng với 8.000 tỷ đồng. Tiếp đó sau là Ngân hàng TMCP Bưu Điện Liên Việt với 4.000 tỷ đồng. Còn nhóm ngành bất động sản chiếm 27%.

Khối lượng trái phiếu doanh nghiệp đáo hạn trong năm 2023 và 2024 ước khoảng 790.000 tỷ đồng, chiếm gần một nửa khối lượng trái phiếu doanh nghiệp đang lưu hành, có thể kéo theo nhu cầu phát hành để đảm bảo nhu cầu vốn của các doanh nghiệp trên thị trường.

Theo đó, các chuyên gia cho rằng khối lượng đáo hạn và khả năng trả gốc và lãi trái phiếu, cũng như khả năng huy động vốn của doanh nghiệp sẽ là yếu tố cần theo dõi trong thời gian tới. Đồng nghĩa, rủi ro thanh khoản tăng đối với thị trường tài chính nếu không có các biện pháp kiểm soát tốt.

Mặt khác, xu hướng tăng nhanh và mạnh lãi suất điều hành của nhiều quốc gia trên thế giới trong khoảng thời gian ngắn tạo ra tác động tiêu cực lên các tài sản rủi ro neo theo lãi suất dài hạn. Thị trường trái phiếu doanh nghiệp không phải là ngoại lệ. Theo đó, lãi suất trái phiếu được dự báo tăng ở cả 2 cấu phần lãi suất tham chiếu và phần bù rủi ro.

“Liên tiếp các cảnh báo và các vụ việc gần đây liên quan đến thị trường trái phiếu doanh nghiệp khiến cho nhận thức của nhà đầu tư đối với rủi ro từ sản phẩm trái phiếu doanh nghiệp thay đổi đáng kể. Do vậy, phần bù rủi ro để các nhà đầu tư tìm thấy sự hấp dẫn đối với kênh này cũng tăng thêm”, báo cáo nhấn mạnh.

Cuối cùng, VCBS cho rằng thị trường trái phiếu doanh nghiệp sẽ tiếp tục giai đoạn trầm lắng với thanh khoản giảm dần. Điểm đáng chờ đợi sẽ là thời điểm hệ thống giao dịch trái phiếu doanh nghiệp thứ cấp tập trung đi vào vận hành và đem lại tính thanh khoản tốt hơn đối với sản phẩm này.

Trước đó, báo cáo về thị trường TPDN quý III/2022 của bộ phận nghiên cứu Công ty Chứng khoán VNDirect (VND Research) cho thấy tổng giá trị trái phiếu riêng lẻ đáo hạn trong quý IV năm nay sẽ đạt mức hơn 58.800 tỉ đồng, tăng 87,7% so với cùng kỳ.

Trong đó, tỉ lệ TPDN đáo hạn của ngành bất động sản, tài chính ngân hàng và các ngành khác lần lượt là 34,1%, 32,9% và 33%. Con số này thống kê từ các đợt phát hành TPDN riêng lẻ từ năm 2019 tới nay và không bao gồm các doanh nghiệp phát hành đã thực hiện mua lại trái phiếu trước thời gian đáo hạn.