Bộ Công an kiến nghị từng bước đưa loại hình đầu tư tiền ảo Forex vào khuôn khổ

Tại họp báo Chính phủ thường kỳ chiều ngày 2/3, trả lời câu hỏi của phóng viên liên quan tới những hoạt động bất thường của Nhóm Lion Group, khi nhóm này huy động vốn để đầu tư trong lĩnh vực ngoại hối tại sàn FX Trading Markets, với lãi suất cam kết lên tới 1% ngày, 288%/năm, theo phương thức đa cấp (4 cấp). Hiện nay đã có gần 40.000 người tham gia. Khoảng 1 tháng gần đây thì sàn này đã không cho nhà đầu tư rút tiền. Vậy xin hỏi về phía cơ quan quản lý như Bộ Công an, Bộ Công Thương, Ngân hàng Nhà nước sẽ có biện pháp gì?

Đặc biệt hiện nay có ý kiến cho rằng khó kiểm soát được hoạt động của các ví điện tử, trung gian thanh toán trong các giao dịch ngoại hối, tiền ảo, chứng khoán quốc tế... Các cá nhân chuyển tiền cho nhau thì làm sao để phát hiện đâu là giao dịch hợp pháp, đâu là giao dịch bất hợp pháp?

Ngoài ra, gần đầy hàng nghìn người cũng đang tham gia vào mô hình Emas Fintech, đây là hệ thống mua bán tiền điện tử (trade coin). Cơ quan chức năng có cảnh báo gì?

Kinh doanh tài sản ảo kiểu Forex là bất hợp pháp

Trước các câu hỏi này, Phó Thống đốc NHNN Đào Minh Tú cho rằng: Đây không phải là vấn đề mới nhưng cũng không phải vấn đề "nguội". Liên quan đến một số sàn Forex, việc kinh doanh hoặc tài sản ảo và thủ đoạn kinh doanh mang tính chất đa cấp thì Bộ Công Thương sẽ trao đổi thêm. Phía NHNN cũng xin trả lời một số vấn đề liên quan đến sàn Forex. Cách đây khoảng 3 tháng, cũng trong một buổi họp báo Chính phủ, đã có câu hỏi liên quan đến sàn Forex kinh doanh bất hợp pháp, để lại hệ lụy rất lớn cho các nhà đầu tư. Tôi cũng đưa ra các khuyến cáo cụ thể và sau đó các phương tiện truyền thông đã đưa tin cho mọi người dân. Tôi nghĩ thông tin này chắc sẽ cảnh báo tích cực đến những người có nhu cầu đầu tư vào những sàn Forex này.

Trước hết, việc cung ứng dịch vụ mua bán ngoại tệ, dịch vụ phái sinh ngoại tệ trong nước và quốc tế đều phải do các tổ chức tín dụng, các ngân hàng thương mại được NHNN cấp phép, đủ các điều kiện mới được phép kinh doanh các loại hình dịch vụ này. Đến nay, NHNN chưa cấp phép cho bất cứ DN, tổ chức nào ngoài những tổ chức tín dụng mà NHNN đã cấp phép, vậy xin khẳng định rằng những tổ chức hoạt động sàn Forex hiện nay là hoàn toàn không đúng với quy định của pháp luật và tất nhiên những hoạt động này phải được xử lý theo quy định của pháp luật.

Đối với người dân thì xin được nói lại, đã không tuân theo quy định pháp luật mà đưa tiền vào đây đầu tư thì rõ ràng là hết sức rủi ro và chắc chắn pháp luật không bảo vệ cho những rủi ro đó khi đã được cảnh báo vì luật pháp đã quy định rất rõ. Chính vì thế, chúng tôi cũng đề nghị mỗi người dân hết sức thận trọng, nhất là với dạng kinh doanh mời chào đến mấy trăm phần trăm lãi suất với lợi nhuận khi trong điều kiện hiện nay rất khó khăn để có được lợi nhuận cao như thế. Chính vì thế, ngay từ đầu đã thấy dấu hiệu của sự không minh bạch, không đúng đắn và lừa đảo. Một lần nữa, xin khuyến cáo các nhà đầu tư, người dân có tiền, trước khi đầu tư vào lĩnh vực nào đó, nên tham khảo, tư vấn thêm từ các cơ quan chức năng, ngân hàng thương mại, các TCTD.

Thứ hai, đối với quản lý với giao dịch hợp pháp, khó khăn của trung gian thanh toán như ví điện tử… khó phát hiện ra được những giao dịch nào là hợp pháp và không hợp pháp. Tất nhiên, sự phát triển của KHCN hiện nay đang rất nhanh, đem lại lợi ích lớn trong cuộc sống, nhất là những dịch vụ trung gian thanh toán như hiện nay. Rất nhiều sản phẩm, rất nhiều đơn vị cung ứng những dịch vụ này và điều đầu tiên mà NHNN, theo chỉ đạo của Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ, chúng tôi luôn coi trọng bảo đảm an toàn an toàn cho việc cung ứng sản phẩm trung gian thanh toán và làm sao có những đơn vị thực hiện chức năng, nhiệm vụ trung gian thanh toán đảm bảo an toàn, hạn chế rủi ro của chính những đơn vị đó và cho những người tham gia thanh toán.

Chính vì thế, đã có rất nhiều văn bản như Thông tư 19, Thông tư 35, thậm chí không phải ban hành gần đây mà ban hành rất lâu rồi, có văn bản từ năm 2014 đã cảnh báo chuyện này. Hằng năm, chúng tôi chỉ đạo các tổ chức tín dụng (TCTD) cũng như các trung gian thanh toán thường xuyên cảnh báo cho người sử dụng và tất cả những giao dịch thông qua các ngân hàng được phép, các tổ chức trung gian thanh toán được phép một cách công khai, chính xác thì câu chuyện phát hiện ra hợp pháp hay bất hợp pháp không có gì là khó.

Tuy nhiên, những giao dịch chỉ có thông qua hệ thống công nghệ không hợp pháp ở Việt Nam được NHNN xem xét để có phương pháp xử lý thích hợp. Điều mà chúng tôi muốn lưu ý người dân khi tham gia vào các hệ thống thanh toán này là cần bảo vệ thông tin dữ liệu cá nhân của mình, tuân thủ những quy định để đảm bảo quyền lợi của mình khi tham gia. Có thể nói NHNN thường xuyên đã chỉ đạo các NHTM có trách nhiệm đối với khách hàng là nhắn tin, hướng dẫn những vấn đề kẻ gian có thể lợi dụng để làm cho cơ chế thanh toán không an toàn. Rất mong người dân quan tâm và có sự phối hợp chặt chẽ, thường xuyên với các TCTD.

Về đầu tư và tiền ảo, đúng là gần đây vấn đề đầu tư vào tiền ảo rộ lên. Từ năm 2012-2013 đã đặt ra câu chuyện này và năm 2014 đã có tinh thần chỉ đạo của Chính phủ rất rõ ràng, xác định tiền ảo là tiền nào. Ví dụ như tiền bitcoin hoặc một số loại tiền khác có phải là tiền pháp lệnh của chúng ta không. Chúng tôi khẳng định không phải đồng tiền pháp lệnh, nó là loại tài sản ảo, tiền ảo được mã hóa, là sản phẩm hiện đại của sự phát triển công nghiệp. Nó không phải phương tiện thanh toán và pháp luật Việt Nam không cho phép thực hiện chức năng của đồng tiền pháp lệnh tại Việt Nam. Chính vì thế, việc sử dụng đồng tiền ảo này làm phương tiện thanh toán hay làm phương tiện chức năng như đồng tiền của chúng ta hiện nay là vi phạm pháp luật. Cơ quan chức năng như NHHH, Bộ Tư pháp, Bộ Tài chính đang phối hợp triển khai thực hiện quyết định của Thủ tướng để làm rõ vấn đề quản lý, cơ sở pháp lý để quản lý việc kinh doanh tiền ảo, tài sản ảo. Tiền ảo này hoàn toàn không phải là tiền điện tử, chính vì thế chúng ta bị nhầm lẫn.

Bộ Công an kiến nghị 3 giải pháp quản lý tiền ảo

Liên quan đến vấn đề này, Thiếu tướng Tô Ân Xô, Chánh Văn phòng Bộ Công an cho biết, Bộ Công an đã tập trung 3 giải pháp sau:

Bộ Công an kiến nghị Chính phủ giao Bộ Tư pháp chủ trì phối hợp với NHNN Việt Nam, Bộ Tài chính và các bộ, ban, ngành có liên quan nghiên cứu về loại hình đầu tư kinh doanh Forex này, từng bước đưa loại hình đầu tư kinh doanh này vào khuôn khổ, theo nhiệm vụ, chức năng của pháp luật Việt Nam để có thể kiểm soát được.

Thứ hai, tăng cường công tác tuyên truyền để cảnh báo các nhà đầu tư không bị lừa đảo, lôi kéo vào các hoạt động trá hình như cho vay nặng lãi, kinh doanh đa cấp, nghe tư vấn của người không có trình độ chuyên môn, bằng cấp, chứng chỉ hành nghề.

Thứ ba, các trường hợp cá nhân, tổ chức lợi dụng, sử dụng hình thức đầu tư, kinh doanh, môi giới của những hoạt động lừa đảo, chiếm đoạt tài sản nếu có dấu hiệu vi phạm pháp luật, khi có đầy đủ chứng cứ thì cơ quan công an có thể tiến hành xử lý các cá nhân, tổ chức đó.

Thứ trưởng Bộ Công Thương Đỗ Thắng Hải cho biết thêm: “Phát biểu của anh Tú và anh Xô có nói đây là kinh doanh đa cấp, nhưng tôi xin nhắc lại, đây không phải là kinh doanh đa cấp mà đây là hình thức kinh doanh theo phương thức đa cấp”.

Theo quy định của pháp luật hiện nay thì kinh doanh đa cấp, hàng hóa phải rất rõ ràng. Tức là đối với sàn Forex hay tiền ảo, không phải là mặt hàng có thể kinh doanh đa cấp mà chúng ta có thể nói đây là mặt hàng cấm trong kinh doanh đa cấp. Chúng ta khẳng định đây là hình thức kinh doanh theo phương thức đa cấp và tôi cũng đồng ý quan điểm như Chánh Văn phòng Bộ Công an nêu là các bộ, ngành cần phải đưa ra những hướng dẫn cụ thể về những quy định rất rõ ràng của pháp luật đối với phương thức kinh doanh này. Về góc độ bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng, chúng tôi cũng đã có những khuyến cáo không nên tham gia vào những hình thức kinh doanh này. Chúng ta tham gia cũng là vi phạm pháp luật vì đây là hình thức bị cấm. Thứ hai là quyền lợi của người tham gia chắc chắn ảnh hưởng và không có phương thức nào để chúng ta có thể đòi lại tiền mà chúng ta tham gia.