Bộ Tài chính cảnh báo: Nhiều hộ kinh doanh phải dừng hoạt động vì quy định thuế mới

Tại dự thảo Luật Quản lý thuế (thay thế) đang lấy ý kiến, Bộ Tài chính cho biết, từ 1/6 có khoảng 37.000 hộ và cá nhân kinh doanh có doanh thu 1 tỷ đồng/năm trở lên buộc phải phát hành hoá đơn điện tử từ máy tính tiền có kết nối với cơ quan thuế.

Bộ Tài chính nhìn nhận, việc xoá bỏ thuế khoán, chuyển đổi sang mô hình mới có thể gây khó khăn cho những mô hình kinh doanh siêu nhỏ như quán tạp hoá trong hẻm, cà phê vỉa hè, người bán hàng online, đặc biệt là nhóm các chủ hộ do phụ nữ làm chủ, người dân tộc thiểu số hoặc người lớn tuổi với trình độ công nghệ hạn chế.

Ngoài ra, Bộ Tài chính cũng đánh giá, chi phí đầu tư và tuân thủ từ vài triệu đến vài chục triệu đồng tuỳ từng quy mô hộ kinh doanh, tạo áp lực tài chính ban đầu. Đồng thời, quá trình chuyển đổi có thể tạo ra một khoảng trống pháp lý nhất định trong giai đoạn các hộ kinh doanh tiếp nhận và làm quen.

Do đó, nguy cơ một số hộ kinh doanh nhỏ phải ngừng hoạt động do không đáp ứng được yêu cầu mới về quy định pháp luật thuế.

Tuy nhiên, Bộ Tài chính nêu quan điểm, việc chuyển đổi này sẽ dần dần chấm dứt tình trạng bất bình đẳng, cạnh tranh không lành mạnh trong kinh doanh giữa nhóm hộ kinh doanh thuế khoán và hộ thực hiện kê khai, giữa nhóm các doanh nghiệp và hộ kinh doanh.

“Có hơn 4.000 hộ kinh doanh có doanh thu trên 10 tỷ/năm nhưng một nửa trong số này vẫn nộp thuế khoán với mức rất thấp, chỉ khoảng 0,4% doanh thu, trong khi hộ kê khai đã phải chịu mức thuế từ 25-30% doanh thu”, Bộ Tài chính dẫn chứng.

Mặc khác, theo số liệu quản lý thuế tính đến cuối năm 2024 cả nước có 3,6 triệu hộ, cá nhân kinh doanh, trong đó có 2,2 triệu hộ kinh doanh ổn định (hộ khoán + kê khai), đóng góp vào ngân sách nhà nước gần 26.000 tỷ đồng. Trong 3 tháng năm 2025, tổng thu ngân sách từ nhóm này đạt gần 8.700 tỷ đồng, tăng gần 26% so với cùng kỳ.

Trong đó, mức thuế khoán bình quân hiện nay khoảng 672.000 - 700.000 đồng/tháng/hộ, trong khi mức thuế bình quân theo phương pháp kê khai là khoảng 4,6 triệu đồng/hộ/ tháng. Bộ Tài chính nêu, thuế khoán vẫn là phương thức phổ biến nhất đối với hộ kinh doanh cá thể nhưng mức thuế thu được từ phương pháp kê khai cao gấp gần 7 lần.

Chưa kể việc chưa thể theo dõi dòng tiền thực tế của hàng trăm ngàn hộ kinh doanh có doanh thu từ 200 triệu đến dưới 1 tỷ một năm tạo rủi ro về rửa tiền, gian lận thuế.

Chính vì vậy, Bộ Tài chính khẳng định đây là chủ trương đúng, hoàn toàn phù hợp với Nghị quyết 68 của Bộ Chính trị về phát triển kinh tế tư nhân, tăng tính minh bạch trong quản lý thuế, mở ra cơ hội nâng tầm hộ kinh doanh thành doanh nghiệp với địa vị pháp lý cao hơn.

Đồng thời, chống gian lận và thất thu thuế hiệu quả, đặc biệt trong lĩnh vực kinh doanh mới như thương mại điện tử, phù hợp với xu hướng quản lý thuế điện tử của các nước phát triển.