Căng thẳng Trung Đông hạ nhiệt: Chứng khoán toàn cầu bùng nổ, giá dầu rơi tự do

Thị trường chứng khoán toàn cầu đồng loạt tăng mạnh trong phiên giao dịch ngày 24/6 (giờ Mỹ), trong khi giá dầu tiếp tục giảm sâu sang ngày thứ 2 liên tiếp. Nguyên nhân chủ yếu đến từ lệnh ngừng bắn giữa Iran và Israel, kích hoạt làn sóng phục hồi rộng khắp trên thị trường tài chính quốc tế. Cùng lúc, Chủ tịch Cục Dự trữ Liên bang Mỹ (Fed) Jerome Powell tái khẳng định rằng cơ quan này có thể trì hoãn cắt giảm lãi suất để theo dõi tác động của các biện pháp thuế quan.

Phố Wall và thị trường toàn cầu đồng loạt thăng hoa

Trong phiên 24/6, các chỉ số chính của Phố Wall tăng hơn 1%, với S&P 500 và Nasdaq đều đạt đỉnh cao mới trong vòng 4 tháng. Chỉ số MSCI World lập kỷ lục mọi thời đại.

Đồng USD suy yếu sang ngày thứ 3 liên tiếp, tạo điều kiện để đồng euro bật lên mức 1,1640 USD – cao nhất kể từ tháng 10/2021.

Trong khi đó, giá dầu tiếp tục trượt dốc. Dầu Brent giảm thêm 6% xuống còn 67,14 USD/thùng, nối tiếp mức giảm 7% của phiên trước đó.

Lợi suất trái phiếu kho bạc Mỹ cũng đồng loạt giảm. Lợi suất kỳ hạn 2 năm giảm xuống 3,806%, kỳ hạn 10 năm giảm xuống 4,285% – mức thấp nhất kể từ ngày 8/5.

Một cơn sốt mua vào bao trùm thị trường chứng khoán toàn cầu ngay sau tuyên bố vào tối 23/6 từ phía Mỹ rằng Iran và Israel đã đồng ý thực thi một thỏa thuận ngừng bắn. Dù ngay sau đó cả hai bên đều có dấu hiệu vi phạm, điều này cũng không làm giảm hứng khởi từ các nhà đầu tư.

Chỉ số MSCI World tăng lên đỉnh mới, cổ phiếu châu Á và các thị trường mới nổi cũng bứt phá lên mức cao nhất kể từ đầu năm 2022. Tại New York, S&P 500 và Nasdaq chỉ còn cách đỉnh lịch sử gần nhất lần lượt 1% và 1,5%.

Tuy ngay trong sáng 24/6, trước khi lên đường dự Hội nghị Thượng đỉnh NATO tại Hà Lan, Tổng thống Mỹ Donald Trump đã có những lời chỉ trích gay gắt nhằm vào cả hai quốc gia đang trong tình trạng đình chiến nhưng tâm lý thị trường vẫn hết sức lạc quan. Minh chứng rõ ràng là giá dầu – đã quay đầu giảm tới 18% chỉ trong hai phiên đầu tuần, một diễn biến được đánh giá là rất bất thường.

Dầu mỏ tuy không còn giữ vai trò then chốt trong chuỗi cung ứng toàn cầu như trước đây, nó vẫn có ảnh hưởng không nhỏ đến chi phí sản xuất, tiêu dùng và lạm phát. Việc giá dầu hiện thấp hơn 20% so với cùng kỳ năm ngoái là tín hiệu tích cực cho người tiêu dùng, doanh nghiệp, và cả các ngân hàng trung ương trong nỗ lực kiểm soát lạm phát.

Fed giữ lập trường "chờ đợi", nhà đầu tư thở phào

Phiên điều trần của Chủ tịch Fed Jerome Powell trước Quốc hội Mỹ là một tâm điểm lớn khác trong ngày 24/6. Nhà đầu tư phần nào thở phào khi ông Powell không phát tín hiệu cứng rắn hơn về định hướng lãi suất.

Ông Powell lặp lại thông điệp trong buổi họp báo tuần trước rằng Fed có thể "chờ và xem" tác động của thuế quan trước khi đưa ra bất kỳ động thái nào tiếp theo.

Sự kiên định của Chủ tịch Fed Powell, không ôn hòa hơn, nhưng cũng không diều hâu hơn, đã mở đường cho đà tăng của thị trường.

Dù thị trường đang ngập tràn lạc quan, các nhà kinh tế cho rằng vẫn có lý do để thận trọng với triển vọng kinh tế Mỹ. Các số liệu công bố ngày 24/6 cho thấy niềm tin người tiêu dùng đang sụt giảm. Tâm lý bi quan về thị trường việc làm chạm mức thấp nhất trong hơn 4 năm. Trong khi đó, thâm hụt tài khoản vãng lai quý I đã nới rộng lên kỷ lục 450 tỷ USD.

Trong những năm gần đây, thị trường tài chính nhiều lần đánh giá quá mức độ sẵn sàng cắt giảm lãi suất của Fed. Tuy nhiên, lần này có thể khác: các phát biểu mềm mỏng từ giới chức Fed, dữ liệu kinh tế yếu và đà giảm đột ngột của giá dầu đang tạo ra bước ngoặt quan trọng.

Tuần trước, Fed phát đi tín hiệu khá cứng rắn trong báo cáo dự báo kinh tế, với kịch bản 2 lần cắt giảm lãi suất 25 điểm cơ bản trong năm nay. Dù vậy, đây là kết quả của một cuộc bỏ phiếu sít sao. Dự báo cho năm 2026 thậm chí được điều chỉnh giảm từ 2 xuống chỉ 1 lần cắt giảm.

Dù giới giao dịch nhanh chóng điều chỉnh kỳ vọng, giảm mức đặt cược cắt giảm lãi suất trong năm nay xuống dưới 50 điểm cơ bản , có khả năng phản ứng đó là quá sớm.

Thứ nhất, nỗi lo về giá năng lượng leo thang do căng thẳng Trung Đông gần như đã biến mất. Sau khi tăng tới 17% trong vài ngày đầu cuộc chiến Israel-Iran (bùng nổ từ 13/6), giá dầu đã quay đầu giảm. Đến tối 23/6, phía Mỹ tuyên bố hai bên đã đồng ý ngừng bắn, càng củng cố đà lao dốc của giá dầu.

Thứ hai, loạt phát biểu ôn hòa từ các quan chức Fed, và không chỉ từ những gương mặt quen thuộc, cho thấy Fed có thể đang tiến gần hơn đến khả năng cắt giảm lãi suất.

Đáng chú ý nhất là tuyên bố bất ngờ từ Phó Chủ tịch Fed phụ trách giám sát Michelle Bowman ngày 23/6. Vốn được xem là người "diều hâu" nhất trong Ủy ban Thị trường Mở Liên bang (FOMC), Bowman cho biết bà sẵn sàng cân nhắc cắt giảm lãi suất sớm nhất vào tháng 7 nếu áp lực lạm phát vẫn trong tầm kiểm soát.

Bình luận này đặc biệt có trọng lượng khi được đưa ra sau thời gian dài bà không công khai phát biểu. Trước đó, bà Bowman thường nhấn mạnh thị trường lao động là yếu tố then chốt trong hoạch định chính sách.

Việc một người "diều hâu" như bà Bowman bất ngờ “quay xe” khiến giới đầu tư không thể làm ngơ – đặc biệt khi trước đó, Thống đốc Christopher Waller đã kêu gọi thảo luận cắt giảm lãi suất trong tháng tới.

Tất nhiên, có người có thể nghi ngờ về động cơ thay đổi quan điểm của bà Bowman, đặc biệt trong bối cảnh nhà lãnh đạo Mỹ gần đây gia tăng chỉ trích Chủ tịch Fed Jerome Powell vì chậm trễ trong điều hành. Tuy nhiên, hiện không có bằng chứng nào cho thấy áp lực chính trị đứng sau.

Quan trọng hơn, đà giảm mạnh của giá dầu đang củng cố thêm lập luận cho việc cắt giảm lãi suất. Chỉ trong ngày 23/6, giá dầu Brent giảm tới 7% – mức giảm trong ngày mạnh nhất trong 3 năm. Trước đó, dầu còn mở phiên tăng 6% sau vụ không kích của Mỹ vào các cơ sở hạt nhân Iran vào cuối tuần.

Tính từ đầu năm, giá dầu đã giảm khoảng 20%. Rõ ràng, nếu lạm phát vẫn dai dẳng, thì nguyên nhân không đến từ chi phí năng lượng.