Chuỗi thủ đoạn thâu tóm, thao túng rồi ‘rút ruột’ hơn 304.000 tỷ từ SCB của Trương Mỹ Lan

Chuỗi thủ đoạn mà bị can Trương Mỹ Lan – Chủ tịch Tập đoàn Vạn Thịnh Phát (VTP) đã sử dụng để chiếm đoạt hơn 304.000 tỷ đồng tại ngân hàng SCB đã bị Cơ quan CSĐT Bộ Công an vạch rõ phương thức phạm tội. Trong đó có nhiều thủ đoạn tinh vi, mang tính hệ thống, cấu kết chặt chẽ trong quá trình gây án.

Thâu tóm, chi phối, điều hành toàn bộ hoạt động của SCB

Để có nguồn vốn lớn phục vụ hoạt động của hệ thống VTP, cũng như việc liên tục đầu tư các dự án BĐS, Trương Mỹ Lan đã tìm cách thâu tóm, chi phối, điều hành toàn bộ hoạt động của ngân hàng SCB. Từ trước thời điểm hợp nhất, bị can Mỹ Lan đã sở hữu phần lớn cổ phần của 3 ngân hàng.

Sau khi hợp nhất, bị can Mỹ Lan tiếp tục nhờ 73 cổ đông đứng tên sở hữu 85,606% cổ phần của SCB để tăng tỷ lệ sở hữu cổ phần tại ngân hàng này lên đến 91,545% vào ngày 01/1/2018. Đến tháng 10/2022, bị can Mỹ Lan đã sở hữu, chi phối gần 1,4 tỷ cổ phần ngân hàng SCB, chiếm 91,536% vốn điều lệ, do 27 pháp nhân trong và ngoài nước, cá nhân đứng tên giúp. Trong đó, bị can Mỹ Lan trực tiếp đứng tên sở hữu 75.888.800 cổ phần, chiếm 4,982% vốn điều lệ.

Chuỗi thủ đoạn thâu tóm, thao túng rồi ‘rút ruột’ hơn 304.000 tỷ từ SCB của Trương Mỹ Lan - Ảnh 1
Trương Mỹ Lan và 85 bị cáo khác (5 bị cáo trốn truy nã) đang được xét xử vì những sai phạm xảy ra tại Tập đoàn Vạn Thịnh Phát, Ngân hàng TMCP Sài Gòn (SCB) và những đơn vị liên quan. (Ảnh: Hoàng Hùng)

Tiếp đó, bị can Mỹ Lan tuyển chọn, bố trí nhân sự thân tín tạo sự gắn kết chặt chẽ trong quá trình chi phối, chỉ đạo, điều hành toàn bộ hoạt động của ngân hàng SCB, đưa các cá nhân thân tín, có trình độ trong lĩnh vực tài chính, ngân hàng, nghe theo sự chỉ đạo của mình vào các vị trí chủ chốt tại SCB, trả mức lương hậu hĩnh từ 200 triệu đồng đến 500 triệu đồng/tháng và tặng, thưởng tiền, cổ phần SCB. Để thông qua các cá nhân này, Mỹ Lan điều hành toàn bộ hoạt động của ngân hàng SCB, trong đó có hoạt động cho vay như: Nguyễn Thị Thu Sương, Đinh Văn Thành, Bùi Anh Dũng, Tạ Chiêu Trung, Trần Thị Mỹ Dung…

Sử dụng SCB như một công cụ tài chính

Cụ thể, Trương Mỹ Lan đã thành lập các đơn vị thuộc ngân hàng SCB chỉ để cho vay, giải ngân theo yêu cầu của Trương Mỹ Lan. Trương Mỹ Lan đã chỉ đạo Đinh Văn Thành - Chủ tịch Hội đồng quản trị, Võ Tấn Hoàng Văn - Tổng Giám đốc SCB, Nguyễn Phương Hồng - Phó Tổng Giám đốc SCB thành lập 3 đơn vị cho vay để phục vụ các khoản vay gồm: Trung tâm kinh doanh khách hàng Wholesale, Kênh kinh doanh trực tiếp thuộc Khối doanh nghiệp, Kênh kinh doanh trực tiếp thuộc Khối Dịch vụ ngân hàng và tài chính cá nhân.

Cả 3 đơn vị này có chức năng cho vay như các Chi nhánh nhưng trực thuộc quản lý điều hành của Hội sở SCB, không có bộ phận kho quỹ và con dấu riêng mà sử dụng con dấu của đơn vị khác khi hoạt động và chỉ lập hồ sơ cho vay đối với các khoản vay của Trương Mỹ Lan.

Trong số đó, từ ngày 03/6/2020 đến ngày 24/6/2022, 3 đơn vị cho vay này đã lập hồ sơ, giải ngân cho 396 khoản vay/tổng dư nợ là 212.725 tỷ đồng, trong đó dư nợ gốc là 185.183 tỷ đồng, nợ lãi/phí là 27.542 tỷ đồng (chiếm 38,27% dư nợ gốc các khoản vay của Trương Mỹ Lan).

Tạo dựng hệ thống chân rết, các công ty ma “rút ruột” SCB

Cơ quan CSĐT Bộ Công an cho biết, việc thành lập các công ty “ma” được Mỹ Lan giao cho Hà Thục Kim, Đặng Phương Hoài Tâm, Trưởng văn phòng Hội đồng quản trị Tập đoàn VTP phụ trách và phối hợp cùng Nguyễn Ngọc Dương, Nguyễn Phương Anh (Tổng giám đốc và Phó Tổng giám đốc Công ty Cổ phần Tập đoàn Peninsula) thực hiện, gồm: Đặt tên, tìm địa chỉ trụ sở công ty, tìm thuê người đứng tên người đại diện theo pháp luật, cổ đông, thành viên công ty, chọn ngành nghề kinh doanh…

Các công ty “ma” và các cá nhân được thuê, nhờ ngày càng nhiều thêm để phục vụ cho mục đích rút tiền từ ngân hàng SCB của Mỹ Lan. Kết quả điều tra, xác minh, có 875 khách hàng, gồm 440 cá nhân, 435 pháp nhân đứng tên 1.284 khoản vay, được Mỹ Lan chỉ đạo nhóm đối tượng tại Tập đoàn VTP thành lập, thuê hoặc nhờ người đứng tên.

Giải ngân trước, hợp thức hóa sau

Mỗi khi cần rút tiền, Trương Mỹ Lan chỉ đạo cán bộ ở SCB và đồng phạm tạo lập hồ sơ, phương án vay vốn khống để hợp thức; đưa các cá nhân được thuê/nhờ đứng tên khoản vay, đứng tên tài sản, đại diện công ty “ma” đến ký vào hồ sơ vay vốn khống, hồ sơ thế chấp, hầu hết là ký vào các tờ giấy trắng đã được đánh dấu sẵn vị trí cần ký.

Các đại diện pháp nhân và cá nhân đứng tên khoản vay đều không được thụ hưởng và sử dụng tiền, không biết mình vay và nợ SCB số tiền đặc biệt lớn; những người đứng tên tài sản đều xác nhận không phải tài sản của họ.

Hầu hết các khoản vay của Trương Mỹ Lan - Tập đoàn VTP được giải ngân trước và thực hiện hợp thức sau. Trong 1.284 khoản vay thuộc trách nhiệm của Trương Mỹ Lan còn dư nợ, có 684 khoản vay với dư nợ 382.876 tỷ đồng chưa có thủ tục thế chấp khi giải ngân, số còn lại tài sản bảo đảm chủ yếu là cổ phần, quyền tài sản. Đặc biệt, có 201 khoản vay với dư nợ 11.686 tỷ đồng có hồ sơ vay vốn không có phê duyệt của cấp có thẩm quyền tại SCB.

Cắt đứt dòng tiền, bán nợ xấu

Để hợp thức việc rút tiền đã được SCB giải ngân theo phương án khống, cắt đứt, che giấu dòng tiền, tránh sự phát hiện, xử lý của các cơ quan chức năng, Trương Mỹ Lan chỉ đạo cán bộ dưới quyền lập phương án thực hiện việc “giải quỹ” bằng việc lập hợp đồng hứa chuyển nhượng cổ phần khống để sử dụng tiền mà không bị các cơ quan chức năng kiểm tra, xử lý đồng thời né tránh việc phải nộp thuế theo quy định của pháp luật; đồng thời cho các cá nhân được thuê đứng tên người thụ hưởng khoản vay, đứng tên cổ phần… đến ngân hàng ký chứng từ rút, nộp tiền.

Khi các khoản vay khống quá hạn, phải hạch toán nợ xấu nhóm 5, trong khi tỷ lệ tăng trưởng tín dụng bị hạn chế theo quy định của Ngân hàng Nhà nước, Trương Mỹ Lan không trả nợ mà còn chỉ đạo đồng phạm thực hiện thủ đoạn bán nợ xấu cho Công ty Quản lý tài sản (VAMC) và bán nợ trả chậm cho các chính các công ty “ma” do nhóm VTP thành lập để che giấu một phần số nợ xấu, không phải hạch toán lãi, giảm dư nợ tín dụng nhằm tiếp tục chiếm đoạt tiền của SCB.

Kết quả điều tra xác định trong gian đoạn từ ngày 01/1/2012 đến ngày 07/10/2022, Trương Mỹ Lan và đồng phạm đã chỉ đạo các đối tượng tại SCB bán nợ xấu cho VAMC, bán nợ các khoản cấp tín dụng trả chậm, cấn trừ nợ 269 khoản vay của 216 khách hàng.

Dùng tiền mua chuộc sự liêm chính của cán bộ

Nhằm che giấu hành vi phạm tội khi bị thanh tra, kiểm tra, Trương Mỹ Lan đã chỉ đạo các cán bộ chủ chốt của SCB mua chuộc cán bộ, lãnh đạo Cơ quan Thanh tra Giám sát ngân hàng, Lãnh đạo Ngân hàng Nhà nước Chi nhánh TP. HCM, Tổ trưởng Tổ giám sát tăng cường tại SCB để các cá nhân có thẩm quyền trên bưng bít, che giấu thông tin sai phạm, báo cáo kết quả thanh, kiểm tra không trung thực, không đầy đủ.

Ngoài ra, Trương Mỹ Lan đã chỉ đạo lãnh đạo chủ chốt của SCB thực hiện việc phân bổ các khoản vay của Trương Mỹ Lan ở một số chi nhánh chính (Sài Gòn, Cống Quỳnh, Phạm Ngọc Thạch, Bến Thành) sang một số chi nhánh khác (Đông Sài Gòn, Củ Chi, Tân Định …) để làm giảm mức độ chú ý của lực lượng chức năng.

Đặc biệt là giai đoạn 2017-2018, Đoàn thanh tra liên ngành tập trung thanh tra tại SCB Chi nhánh Phạm Ngọc Thạch do đã phát hiện dấu hiệu sai phạm. Để che giấu, đối phó, Trương Mỹ Lan đã chỉ đạo tất toán khoản vay tại chi nhánh này bằng việc tạo lập các khoản vay mới ở các chi nhánh SCB khác, sử dụng tiền giải ngân để tất toán các khoản vay tại Chi nhánh Phạm Ngọc Thạch.

Cơ quan CSĐT chỉ rõ, Trương Mỹ Lan đã thâu tóm, nắm giữ trên thực tế số lượng cổ phần gần như tuyệt đối của ngân hàng SCB (từ 85% đến 91,5% cổ phần) qua đó trở thành cổ đông có “quyền lực” để chỉ đạo, điều hành, thao túng toàn bộ hoạt động phục vụ cho các mục đích của mình.

Ninh Dương

Theo VietnamFinance