FiinRatings: Doanh nghiệp BĐS gặp trở ngại lớn khi phát hành trái phiếu, tháng 7 chỉ ghi nhận 1 đợt

Theo báo cáo về trái phiếu doanh nghiệp (TPDN) tháng 7 của FiinRatings, trong tháng vừa qua, quy mô giá trị phát hành TPDN giảm mạnh so với cùng kỳ ở mức 65%, tương ứng đạt gần 22.000 tỷ đồng. So với tháng 6, mức giảm ghi nhận là 48,23%.

Chiếm 86% trong tổng số đợt phát hành thuộc về các doanh nghiệp niêm yết, tăng 4% so với tháng trước. Chiếm 14% còn lại là đợt phát hành từ các doanh nghiệp chưa niêm yết. Tính đến hết tháng 7, thị trường không ghi nhận sự xuất hiện của các đợt phát hành ra công chúng.

Về cơ cấu ngành, hoạt động phát hành của các tổ chức tín dụng tiếp tục dẫn đầu thị trường với tổng cộng 21 đợt phát hành, đạt quy mô 19.490 tỷ đồng, chiếm 89% thị trường sơ cấp. Thị phần trái phiếu ngân hàng có sự tăng trưởng rõ rệt, song giá trị phát hành lại giảm sâu gần 63,5% so với giá trị tháng trước.

Các đợt phát hành lớn nhất đến từ các tổ chức tín dụng, nổi bật là đợt phát hành của Công ty Tài chính cổ phần điện lực (EVNFinance) với giá trị đạt 1.725 tỷ đồng; Ngân hàng TMCP Đầu tư và Phát triển Việt Nam (BIDV) với giá trị đạt 1.500 tỷ đồng; Ngân hàng TMCP Phương Đông (OCB) với giá trị đạt 1.000 tỷ đồng.

Trong đó, lô trái phiếu của EVNFinance là lô trái phiếu xanh đầu tiên được phát hành tại thị trường Việt Nam, số tiền thu về dự kiến sử dụng để tài trợ các dự án đạt điều kiện nêu trong Khung Trái phiếu xanh của EVNFinance, dựa trên Nguyên tắc Trái phiếu xanh của Hiệp hội Thị trường vốn Quốc tế (ICMA). Theo FiinRatings, đây là cú hích lớn đối với thị trường trái phiếu xanh vốn còn khiêm tốn và mới mẻ, là tương lai phát triển bền vững của ngành năng lượng tái tạo.

Trong thời gian tới, FiinRatings cho rằng hoạt động trái phiếu xanh sẽ phát triển mạnh, cùng với đó là nhu cầu xác nhận các lô trái phiếu theo tiêu chuẩn môi trường, xã hội và quản trị (ESG) để có thể đảm bảo việc sử dụng vốn cho các mục tiêu phát triển bền vững.

Đứng vị trí thứ hai về phát hành trái phiếu trong tháng 7 là ngành thương mại và dịch vụ với 2 đợt phát hành, đạt giá trị 1.170 tỷ đồng, chiếm 8% thị trường sơ cấp. Hai lô trái phiếu này đều được phát hành bởi Công ty Cổ phần đầu tư và Phát triển du lịch Phú Quốc.

Đáng chú ý, trong cơ cấu phát hành trái phiếu doanh nghiệp theo ngành, nhóm bất động sản chỉ có một đại diện duy nhất là Công ty Cổ phần Đầu tư Kinh doanh Bất động sản Hà An thuộc Tập đoàn Đất Xanh với giá trị phát hành đạt 210 tỷ đồng, chiếm vỏn vẹn 2% thị trường sơ cấp.

Trong các tháng tước, nhóm doanh nghiệp bất động sản liên tục đứng thứ hai về cơ cấu phát hành. Tuy nhiên, số liệu của FiinGroup cho thấy 58 doanh nghiệp bất động sản niêm yết vẫn duy trì được tăng trưởng dư nợ vay (bao gồm cả tín dụng ngân hàng và trái phiếu) ở mức 25,1% cho giai đoạn 6 tháng đầu năm 2022.

“Điều này cho thấy dù kênh trái phiếu có diễn biến trầm lắng nhưng các doanh nghiệp vẫn có thể tiếp cận dòng vốn vay từ ngân hàng”, báo cáo của FiinRatings nêu rõ.

Về lãi suất, lãi suất phát hành trái phiếu của các tổ chức tín dụng dao động xung quanh mức 4,3 – 7,6%, có sự tăng rõ rệt so với mức lãi suất trung bình của nhóm trong 6 tháng đầu năm 2022, cụ thể là 4,35%. Trái phiếu duy nhất của nhóm bất động sản được phát hành trong tháng 7 thuộc về Công ty Cổ phần Đầu tư Kinh doanh Bất động sản Hà An, cũng có lãi suất danh nghĩa cao hơn mức trung bình của nửa đầu năm nay, ở mức 11%.

Kỳ hạn trái phiếu phát hành trong tháng 7 này có sự kéo dài nhẹ so với trung bình năm 2021 và các tháng trước đó. Trái phiếu do ngân hàng phát hành ghi nhận kỳ hạn bình quân khoảng 5 năm, dài hơn đáng kể so với mức bình quân 3, 4 năm trước đó của nửa đầu năm nay. Nhóm ngành thương mại dịch vụ và bất động sản cũng có xu hướng tương tự.

FiinRatings cho rằng điều này phản ánh điều kiện về môi trường lãi suất tăng và các tổ chức phát hành thường có xu hướng kéo dài kỳ hạn của trái phiếu trong bối cảnh hiện nay.

Đáng chú ý, chỉ có 5 trên 24 lô trái phiếu được phát hành trong tháng 7 có tài sản đảm bảo, chủ yếu dưới hình thức cổ phiếu của công ty mẹ. “Theo chúng tôi, đây là vấn đề nhà đầu tư cần quan tâm đánh giá chất lượng tài sản thế chấp, nhất là trong bối cảnh thị trường chứng khoán giảm mạnh và biến động như hiện nay”, chuyên gia của FiinRatings cho biết.

Theo FiinRatings, hoạt động phát hành sơ cấp TPDN trong tháng 7 có sự sụt giảm mạnh về cả quy mô và số giao dịch phát hành của các doanh nghiệp phi ngân hàng so với tháng 5 và tháng 6 trước đó.

Trong bối cảnh kênh tín dụng ngân hàng cho bất động sản đang được kiểm soát chặt chẽ, kênh vốn huy động qua TPDN cũng rất ít ỏi với chỉ một đợt phát hành và thị trường chứng khoán ảm đạm với rất ít hoạt động huy động vốn trên thị trường cổ phiếu.

FiinRatings cho rằng các doanh nghiệp bất động sản đang đứng trước những trở ngại khá lớn về hoạt động huy động vốn trái phiếu cho việc tiếp tục triển khai và mở bán trong nửa cuối năm 2022 và cả năm 2023.

Những điều chỉnh chính sách bao gồm Nghị định 153 sửa đổi tới đây với những tiêu chuẩn và điều kiện mới về phát hành, phân phối và mua bán trái phiếu được kỳ vọng sẽ giúp kênh huy động TPDN từng bước sôi động trở lại và có chiều sâu hơn để góp phần phát huy kênh dẫn vốn dài hạn và các rủi ro từ thị trường này được kiểm soát chặt chẽ hơn.