'Hạn chế đầu tư trái phiếu riêng lẻ sẽ làm đứt gãy thị trường'

Doanh nghiệp khó huy động tài trợ

Theo Dự thảo sửa đổi Luật Chứng khoán đang được công khai lấy ý kiến. Dự thảo Luật lần này quy định nhà đầu tư cá nhân sẽ không được phép đầu tư vào trái phiếu phát hành riêng lẻ của các doanh nghiệp không phải tổ chức tín dụng.

Tuy nhiên, khi bình luận về điều này, VCCI nhận định rằng điều này có thể dẫn đến sự gián đoạn trên thị trường trái phiếu doanh nghiệp, vốn đóng vai trò quan trọng trong việc huy động vốn của doanh nghiệp và cấu trúc lại nợ.

Theo đánh giá của VCCI, thị trường trái phiếu doanh nghiệp phát hành riêng lẻ, đặc biệt từ sau các biện pháp quản lý và minh bạch hóa thông tin thông qua Sở Giao dịch Chứng khoán Hà Nội (HNX), đã trở thành kênh huy động vốn chính cho nhiều doanh nghiệp.

Theo số liệu từ Bộ Tài chính, tính đến năm 2024, thị trường này chiếm tới hơn 90% tổng lượng phát hành trái phiếu doanh nghiệp, trong khi các phát hành trái phiếu ra công chúng vẫn còn hạn chế do nhiều rào cản pháp lý.

Tuy nhiên, nếu quy định mới trong Dự thảo có hiệu lực, lượng nhà đầu tư cá nhân – một trong những nguồn hấp thụ chính – sẽ bị hạn chế. Theo VCCI, điều này sẽ khiến doanh nghiệp khó khăn trong việc tìm kiếm nguồn tài trợ, đặc biệt là các doanh nghiệp đang cần vốn để cơ cấu lại khoản nợ đến hạn. Số liệu từ VCCI cho thấy, tổng số nợ doanh nghiệp cần tái cơ cấu trong vòng 4 năm tới ước tính khoảng 543.000 tỷ đồng, phần lớn trong số đó phụ thuộc vào khả năng huy động vốn qua trái phiếu riêng lẻ.

Quyết định siết chặt đầu tư cá nhân vào trái phiếu riêng lẻ có thể được coi là biện pháp nhằm bảo vệ nhà đầu tư không chuyên khỏi những rủi ro của thị trường trái phiếu. Tuy nhiên, theo VCCI việc này cần được cân nhắc kỹ lưỡng. Trong bối cảnh hiện nay, thị trường đã có sự điều chỉnh rõ rệt sau các vụ việc liên quan đến rủi ro trái phiếu trước đây. Cụ thể, yêu cầu nhà đầu tư cá nhân phải có kiến thức và năng lực tài chính cao hơn khi tham gia thị trường đã được thắt chặt, tạo ra môi trường đầu tư an toàn hơn.

VCCI cảnh báo rằng việc hạn chế đầu tư cá nhân có thể tạo ra sự đứt gãy trong chuỗi cung cầu trái phiếu doanh nghiệp. Nếu các nhà đầu tư tổ chức – vốn đã gặp nhiều khó khăn do các quy định đầu tư hiện hành – không thể lấp đầy khoảng trống này, thị trường trái phiếu sẽ gặp tắc nghẽn, gây ra nguy cơ mất thanh khoản cho doanh nghiệp trong vài năm tới.

Không nên áp dụng các quy định hạn chế quá mức

Trước những tác động tiêu cực tiềm ẩn này, VCCI khuyến nghị nên cân nhắc lại quy định hạn chế đầu tư cá nhân vào trái phiếu riêng lẻ.

Theo VCCI, việc điều chỉnh này nên được thực hiện sau khi các vướng mắc về quy định phát hành trái phiếu ra công chúng được giải quyết và các hạn chế đối với nhà đầu tư tổ chức được nới lỏng. Điều này sẽ giúp duy trì ổn định thị trường tài chính, tạo điều kiện thuận lợi cho doanh nghiệp trong quá trình huy động vốn và tái cơ cấu nợ.

VCCI cũng cho rằng, việc quản lý rủi ro cho nhà đầu tư cá nhân có thể được thực hiện thông qua các biện pháp giám sát và kiểm soát thông tin minh bạch, thay vì áp dụng các quy định hạn chế quá mức.

Trong bối cảnh thị trường tài chính Việt Nam còn nhiều biến động và cần sự ổn định để duy trì tăng trưởng, VCCI khuyến cáo rằng cần có sự cân bằng giữa bảo vệ nhà đầu tư và đảm bảo sự phát triển của thị trường vốn.

Quy định hạn chế đầu tư trái phiếu riêng lẻ, nếu không được nghiên cứu kỹ lưỡng, có thể dẫn đến những hệ quả khó lường cho cả doanh nghiệp và nền kinh tế. Vì vậy, một cách tiếp cận thận trọng và có cơ sở khoa học là điều cần thiết trong quá trình sửa đổi luật.