Nhà ở xã hội: 'Doanh nghiệp vẫn loay hoay vì đất đai và thủ tục'

Góp ý để tháo gỡ vướng mắc và thúc đẩy phát triển nhà ở xã hội, Chủ tịch Hội Môi giới bất động sản Việt Nam (VARS) Nguyễn Văn Đính đánh giá, hành lang pháp lý mới, đặc biệt là Luật Nhà ở 2023, đã tiếp thêm nhiều hi vọng cho công cuộc phát triển phân khúc nhà ở xã hội. Nhiều vướng mắc với chủ đầu tư và đối tượng được hưởng chính sách đã được tháo gỡ.

Tuy nhiên, theo ông Đính, thị trường kỳ vọng động thái này sẽ tạo ra một cú huých lớn, giúp phân khúc này có nhiều kết quả đột biến trong kỷ nguyên mới, nhưng trên thực tế, quá trình đầu tư phát triển nhà ở xã hội vẫn còn nhiều khó khăn, trăn trở.

Cụ thể, vấn đề đất đai vẫn đang là một trong những trở ngại lớn nhất đối với doanh nghiệp khi quyết định làm nhà ở xã hội. Theo Chủ tịch VARS, mặc dù có quy định về việc các địa phương cần chủ động bố trí quỹ đất để phát triển nhà ở xã hội. Song thực tế, hầu hết các doanh nghiệp đều phải "tự bơi".

"Việc các doanh nghiệp phải "đơn thương độc mã" thực hiện giải phóng mặt bằng, gây ra nhiều khó khăn. Vừa tốn thời gian, vừa tốn chi phí. Kể cả khi doanh nghiệp đã có đất, đôi khi vẫn bị gây khó khăn", ông Đính nêu vấn đề.

Để giải nút thắt này, ông Đính cho rằng cần có tư duy đổi mới hoàn toàn liên quan đến vai trò và sự song hành từ phía nhà nước và doanh nghiệp. Theo đó, nhà nước cần đứng vai trò "cầm trịch", thực hiện việc thu hồi đất và giao cho doanh nghiệp thực hiện dự án. Doanh nghiệp sẽ chịu trách nghiệm về kinh phí để đảm bảo nghĩa vụ tài chính.

Bên cạnh đó, về quy trình thủ tục đầu tư phát triển nhà ở xã hội, Chủ tịch VARS cho rằng nếu xác định nhà ở xã hội thuộc diện "ưu tiên" thì cần đảm bảo và quán triệt sự nhất quán. Theo đó, mọi vấn đề liên quan đến đầu tư phát triển nhà ở xã hội đều cần có sự ưu ái hơn. Có như vậy, doanh nghiệp mới "mặn mà" với phân khúc này, qua đó, nguồn cung phân khúc này mới có cơ hội cải thiện rõ rệt.

"Hiện nay, quy trình thủ tục liên quan đến đầu tư phát triển dự án nhà ở xã hội đang tương đương với dự án nhà ở thương mại, thậm chí có nhiều bước soát xét kỹ hơn. Điều này, vô hình chung khiến doanh nghiệp vất vả hơn, mất nhiều thời gian hơn để thực hiện, khiến cho thời gian triển khai dự án bị kéo dài, ảnh hưởng đến kết quả thực hiện mục tiêu của đề án", ông Đính cho hay.

Do đó, ông Đính cho rằng cần nhanh chóng nghiên cứu, ban hành quy định đặc thù, dành riêng cho đầu tư phát triển dự án nhà ở xã hội. Trong đó, có thể lược bớt một số bước, cắt giảm tối đa thời gian phản hồi, trả kết quả các bước, yêu cầu sự vào cuộc một cách khẩn trương hơn từ phía cơ quan quản lý nhà nước, chính quyền địa phương.

Theo ông Đính, điều này là hoàn toàn phù hợp, bởi lẽ với một "nhiệm vụ" chung cấp thiết, tất cả các nhóm đối tượng liên quan đều cần có trách nhiệm cao hơn so với bình thường.

Ngoài ra cần xem xét và cân nhắc đến phương án hậu kiểm nhằm rút ngắn thời gian. Như vậy trách nhiệm sẽ thuộc về doanh nghiệp và người hưởng chính sách, đặt áp lực "làm đúng" cho hai nhóm đối tượng này. Nhưng đảm bảo phần quy trình, thủ tục sẽ được rút gọn, tạo thuận lợi cho cả doanh nghiệp và người dân.

"Việc phân cấp mạnh hơn cho chính quyền địa phương trong một số khâu kiểm duyệt cũng sẽ góp phần đẩy nhanh tiến độ thực hiện một số khâu thủ tục", ông Đính nhấn mạnh.