Quốc lộ hơn 2.300km dài nhất Việt Nam: Tuyến đường huyết mạch quan trọng nhất cả nước, đi qua 31 tỉnh thành và chiếm khoảng 9% tổng chiều dài đường quốc lộ

Quốc lộ 1A còn được biết đến với các tên gọi khác như Quốc lộ 1, đường 1, đường cái quan, đường thiên lý hay đường xuyên Việt. Đây là con đường huyết mạch quan trọng nhất của Việt Nam và là đường quốc lộ dài nhất Việt Nam. Quốc lộ 1A có điểm bắt đầu (km0) là tại cửa khẩu Hữu Nghị trên biên giới giữa Việt Nam và Trung Quốc, nằm tại thị trấn Đồng Đăng thuộc Huyện Cao Lộc, tỉnh Lạng Sơn và kết thúc tại thị trấn Năm Căn nằm trong địa phận Huyện Năm Căn, tỉnh Cà Mau.

Trong suốt chiều dài lịch sử qua các thời kỳ, Quốc lộ 1A luôn giữ vị trí quan trọng đối với đất nước Việt Nam. Từ thời Việt Nam bị chia cắt thành Đàng Trong và Đàng Ngoài, Quốc lộ 1A được hình thành từng đoạn song song với tuyến đường thủy để quân Tây Sơn do Nguyễn Huệ chỉ huy từ Quy Nhơn tiến vào Nam đánh tan hàng vạn quân Xiêm ở Rạch Gầm - Xoài Mút.

Tiếp đó từ Phú Xuân, Quang Trung Nguyễn Huệ theo trục xuyên Việt thủy và bộ, hành quân thần tốc ra Bắc đánh tan 20 vạn quân Thanh thì con đường này chính thức được hình thành, hiện diện theo đường cong kỳ diệu của hình chữ S thiêng liêng.

Tuy nhiên, phải đến thời nhà Nguyễn sau khi thống nhất đất nước, Quốc lộ 1A mới được tu bổ và hoàn thiện thành đường “Cái quan” từ Bắc đến Nam. Đến thời Pháp đô hộ, chúng tiến hành mở rộng, nâng cấp Quốc lộ 1A và xây dựng tuyến đường sắt xuyên Việt để thuận lợi cho việc thực hiện chính sách cai trị và khai thác thuộc địa. Trong kháng chiến chống Mỹ, Quốc lộ 1A đã góp phần quyết định vào thắng lợi lịch sử của dân tộc ta...

Hiện nay, tuyến đường này nối liền 4 thành phố lớn là Hà Nội, Đà Nẵng, TP Hồ Chí Minh và Cần Thơ, đi qua tổng cộng 31 tỉnh, thành. Cụ thể, Quốc lộ 1A đi qua Lạng Sơn, Bắc Giang, Bắc Ninh, Hà Nội, Hà Nam, Ninh Bình, Thanh Hóa, Nghệ An, Hà Tĩnh, Quảng Bình, Quảng Trị, Thừa Thiên Huế, Đà Nẵng, Quảng Nam, Quảng Ngãi, Bình Định, Phú Yên, Khánh Hòa, Ninh Thuận, Bình Thuận, Đồng Nai, Bình Dương, Thành phố HCM, Long An, Tiền Giang, Vĩnh Long, Cần Thơ, Hậu Giang, Sóc Trăng, Bạc Liêu, Cà Mau.

Trong đó, tỉnh Bình Thuận có gần 179km Quốc lộ 1A đi qua, nhiều nhất cả nước. Quốc lộ này tới Bình Thuận tại điểm nút km 1.701, nối tỉnh này với Ninh Thuận và Đồng Nai. Ngược lại, Quốc lộ 1A tới tỉnh Bình Dương ở khu vực thành phố Dĩ An chỉ dài gần 5km, ngắn nhất trong 31 tỉnh, thành có đường này chạy qua.

Quốc lộ 1A nằm rất gần với Đường cao tốc Bắc – Nam, con đường thông suốt giữa 2 miền Nam và Bắc nước ta. Tuy nhiên, khác với Quốc lộ 1A, đường cao tốc Bắc – Nam chỉ nối từ Hà Nội tới Cần Thơ với chiều dài 1.900km.

Quốc lộ 1A dài khoảng 2.301,34km, chiếm khoảng 9% tổng chiều dài đường quốc lộ Việt Nam với mặt bê tông nhựa đường rộng 26m. Trên toàn tuyến có 874 cầu lớn nhỏ, tải trọng 25 đến 30 tấn.

Quốc lộ 1A đoạn qua tỉnh Lạng Sơn. Ảnh: Báo Nông Nghiệp.

Quốc lộ 1A đã thúc đẩy phát triển những địa phương mà nó đi qua nhưng lại không đáp ứng được nhu cầu lưu thông những năm 2005. Nay Quốc lộ 1A được làm mới theo hướng nâng cấp các đoạn xa đô thị, làm đường tránh tại những đô thị, làm mới trên một vài tuyến có rất nhiều đô thị liên tiếp. Hiện tại, các đoạn mới làm được tạm gọi là Quốc lộ 1A mới. Tuyến Quốc lộ 1A mới không còn song song với đường sắt như Quốc lộ 1A cũ (đoạn qua Hà Nội song song với đường sắt Bắc Nam và đường sắt Hà Nội – Đồng Đăng).

Bên cạnh đó, Quốc lộ 1A đi qua 6 vùng kinh tế của Việt Nam, gồm có vùng trung du và miền núi Bắc Bộ, Bắc Trung Bộ, đồng bằng sông Hồng, duyên hải Nam Trung Bộ, Đông Nam Bộ và đồng bằng sông Cửu Long.

Về giao thông, đây là tuyến đường huyết mạch nối liền Bắc Nam và 4 thành phố lớn của đất nước. Chính nhờ trục xương sống này mà hàng hóa được lưu thông thuận tiện từ Bắc đến Nam. Hoạt động vận chuyển đường bộ được thúc đẩy không chỉ hỗ trợ việc đi lại của người dân mà còn tạo điều kiện cho các dịch vụ giao thông vận tải phát triển, bao gồm cả vận chuyển hàng hóa và hành khách.

Hơn nữa, tuyến đường Quốc lộ 1A đi dọc theo đất nước phục vụ cho quá trình giao thông - giao thương, đảm bảo và thúc đẩy quá trình sản xuất và tiêu thụ, đẩy mạnh nền kinh tế trong nước và tăng cường giao lưu kinh tế giữa các vùng trong và ngoài nước.

Quốc lộ 1A đoạn qua huyện Bình Chánh - TP.HCM. Ảnh: Báo Phụ Nữ.

Về sự phát triển kinh tế - xã hội, giao thông phát triển trước hết tạo điều kiện tiêu thụ hàng hóa khắp cả nước. Nhờ tuyến Quốc lộ 1A, sản xuất và tiêu thụ được mở rộng ra nhiều thị trường mà trước kia rất khó khăn để vận chuyển hàng hóa tới. Từ đó, hoạt động giao lưu kinh tế được tăng cường, đời sống người dân được cải thiện và nâng cao.

Theo đồ án quy hoạch mạng lưới đường bộ thời kỳ 2021 - 2030 và tầm nhìn đến năm 2050 đã được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt Quốc lộ 1A cùng với đường Hồ Chí Minh là hai tuyến quốc lộ toàn quốc theo trục dọc Bắc - Nam đạt tiêu chuẩn cấp III bốn làn xe chạy.

Ngoài ra, quy hoạch đến năm 2030, có khoảng 5.004 km đường bộ cao tốc (tăng khoảng 3.841 km so với với năm 2021), đến năm 2050 mạng lưới đường bộ cao tốc cơ bản hoàn thiện với 41 tuyến, tổng chiều dài khoảng 9.014 km.