Thách thức đối với tham vọng 'thống soái chăn nuôi heo' của BAF
Có vẻ như BAF không thiếu tiền để mở rộng chăn nuôi heo. Tuy nhiên, tham vọng “thống soái chăn nuôi heo” của BAF đối mặt với một thách thức đáng lưu ý.
Chuyển hướng triệt để
Các doanh nghiệp lớn trong lĩnh vực chăn nuôi heo đang trải qua những tháng ngày rực rỡ. Nếu như “ông lớn” miền Bắc Dabaco báo lãi hơn nghìn tỷ trong nửa đầu năm 2025 thì tại miền Nam, Công ty Cổ phần Nông nghiệp BAF Việt Nam (HoSE: BAF) cũng lãi trước thuế 353 tỷ đồng, gần bằng mức lãi cả năm 2024 - năm ghi nhận lợi nhuận cao kỷ lục của BAF kể từ khi lên sàn. Như vậy, tương tự Dabaco, khả năng cao BAF sẽ phá kỷ lục lợi nhuận trong năm nay.
Khác với Dabaco vốn là cái tên kỳ cựu trong ngành chăn nuôi heo, BAF nhập cuộc khá muộn. Năm 2018, doanh thu mảng chăn nuôi của BAF chưa tới 140 tỷ đồng, trong khi cùng thời kỳ, ước tính doanh thu mảng này của Dabaco đã lên tới khoảng 3.800 tỷ đồng.
Trên thực tế, kể từ năm 2019, BAF mới bắt đầu phát triển trang trại chăn nuôi heo theo mô hình tiêu chuẩn 3F và đạt được doanh thu 425 tỷ đồng. Cho tới năm 2021, doanh thu mảng chăn nuôi của BAF mới chỉ ở mức 763 tỷ đồng, lép vế hoàn toàn so với mức doanh thu nông sản lên đến 9.671 tỷ đồng. Tuy nhiên, doanh nghiệp của doanh nhân Trương Sỹ Bá vẫn kiên định chuyển hướng kinh doanh khi thu hẹp mảng nông sản và dồn lực phát triển mảng chăn nuôi.
Năm 2022, doanh thu mảng nông sản của BAF giảm xuống còn 5.708 tỷ đồng trong khi doanh thu mảng chăn nuôi tăng lên 1.373 tỷ đồng. Dẫu vậy, lợi nhuận trước thuế vẫn giảm hơn 13% xuống 339 tỷ đồng.
Trong khi “quả ngọt” chưa thấy rõ thì bước sang năm 2023, BAF đã nhận về “quả đắng”. Điều kiện thị trường quá khó khăn trong năm 2023 khi giá heo ở mức thấp do ảnh hưởng của dịch tả heo châu Phi và suy giảm nhu cầu hậu dịch Covid-19, doanh thu chăn nuôi của BAF sụt giảm về mức 1.210 tỷ đồng, còn lợi nhuận cả năm chỉ đạt 25 tỷ đồng.
“Khó khăn kéo quá dài đã loại bỏ hết những hộ chăn nuôi nhỏ lẻ. Những doanh nghiệp chăn nuôi công nghiệp như BAF đã đầu tư rất lớn nên bắt buộc phải gồng gánh vì nếu bỏ sẽ còn mất nhiều hơn”, ông Trương Sỹ Bá, Chủ tịch HĐQT BAF, chia sẻ trên báo chí vào tháng 8/2024.
Dẫu vậy, vị doanh nhân này vẫn đặt cược vào xu hướng công nghiệp hoá ngành chăn nuôi tại Việt Nam. Theo ông Trương Sỹ Bá, khoảng 10 năm trước, chăn nuôi công nghiệp chỉ chiếm khoảng 30% thị phần, còn lại là hộ chăn nuôi nhỏ lẻ; tuy nhiên đến năm 2024, chăn nuôi công nghiệp đã chiếm trên 50%. Trước đây, tỷ lệ chăn nuôi công nghiệp tăng đến đâu, các doanh nghiệp ngoại tiềm lực mạnh vào “chiếm hết” nhưng hiện nay, với tầm nhìn rằng 10 năm tới, chăn nuôi công nghiệp sẽ chiếm 75-80% thị phần, BAF quyết tâm mở rộng nhanh chóng nguồn cung để chiếm lĩnh một phần thị trường chăn nuôi công nghiệp.
Sự kiên định này đang gặt hái được những thành quả đáng kể. Sự đảo chiều của giá heo đã giúp cho BAF thu về khoản lợi nhuận trước thuế 406 tỷ đồng trong năm 2024 - cao nhất kể từ khi niêm yết và tiếp đà phá kỷ lục khi đạt 353 tỷ đồng trong 6 tháng đầu năm 2025.
Đặc biệt, từ năm 2024, doanh thu mảng chăn nuôi đã vượt doanh thu mảng nông sản (3.328 tỷ đồng so với 2.302 tỷ đồng) và bước sang 6 tháng đầu năm 2025, BAF đã không còn ghi nhận doanh thu mảng nông sản, trong khi doanh thu mảng chăn nuôi đạt 2.510 tỷ đồng.
Không giấu giếm tham vọng trong lĩnh vực chăn nuôi, doanh nhân Trương Sỹ Bá từng tuyên bố “đã không làm thì thôi, còn làm, phải ở vị trí thống soái”, trong cuộc trao đổi với Forbes Vietnam vào cuối năm 2024. Trên thực tế, tốc độ mở rộng của BAF đúng là thần tốc.
Theo công bố từ doanh nghiệp, tổng sản lượng heo 6 tháng đầu năm 2025 của BAF đạt mức 330.000 con, tăng 30% so với cùng kỳ năm 2024. Tính đến hết tháng 4/2025, cả đàn heo nái và heo thịt đạt xấp xỉ 800.000 con, trong đó, heo nái khoảng 75.000 con.
Lượng heo nái trên còn cao hơn cả “ông lớn” miền Bắc Dabaco vốn ở mức khoảng 60.000 con vào năm 2025 và không có ý định tăng thêm trong năm nay, do Dabaco vẫn còn một số trại liên kết với nông dân bị giải tỏa do chịu áp lực từ Luật chăn nuôi, nên sẽ tích cực xây dựng thêm các trại mới để bù đắp cho các trại liên kết này. Trong khi đó, BAF dự kiến nâng số lượng heo nái lên 90.000 con và heo thịt lên 1,65 triệu con ngay trong năm 2025.
Thậm chí, sau khi công bố hợp tác chiến lược với tập đoàn Muyuan (Trung Quốc) – một trong những doanh nghiệp chăn nuôi heo lớn nhất thế giới, BAF còn đặt mục tiêu đạt quy mô 420.000 heo nái và 10 triệu heo thịt vào năm 2030.
Một trong những bước đi chiến lược là xây dựng Tổ hợp trang trại chăn nuôi heo nhà cao tầng Công nghệ cao Tây Ninh. Tổ hợp này đã được UBND Tây Ninh chấp thuận chủ trương đầu tư vào ngày 29/6/2025. Tổ hợp gồm 4 dự án, gồm 2 dự án trang trại nuôi heo nhà cao tầng với công nghệ lọc khí - khử mùi Tây Ninh 1 và 2; dự án Nhà máy sản xuất thức ăn chăn nuôi (TACN) gia súc và Nhà máy giết mổ và chế biến thực phẩm từ thịt heo. BAF kỳ vọng khởi công vào cuối năm 2025 và đầu năm 2026. Sau 10-12 tháng thi công sẽ đưa vào vận hành trang trại đầu tiên. Việc triển khai thành công dự án này sẽ giúp BAF sở hữu một trong những “chung cư nuôi heo” đầu tiên tại Việt Nam.
Có vẻ như BAF không thiếu tiền khi liên tục tăng vốn thành công để đáp ứng nhu cầu mở rộng. Cứ mỗi khi dư địa vay nợ cạn dần, BAF lại tăng vốn chủ sở hữu và dư địa vay nợ lại “nở ra”. Nếu như cuối năm 2021, vốn chủ sở hữu chỉ ở mức 1.455 tỷ đồng thì đến năm 2024 đã tăng gấp đôi và đến cuối tháng 6/2025 đã tăng gần gấp ba, đạt 4.046 tỷ đồng.
Kể từ khi dịch tả heo châu Phi vào Việt Nam từ năm 2019, giá heo biến động với biên độ mạnh qua các năm và tạo thành chu kỳ tương đối rõ nét. Theo đó, cứ mỗi khi dịch tả heo châu Phi bùng phát, giá heo lại rớt thảm do tình trạng “bán chạy đàn” khi heo có dấu hiệu hoặc nguy cơ bị bệnh cũng như bị tiêu huỷ. Sau đó, giá heo lại leo lên mức cao do khan hiếm nguồn cung. Khi dịch được khống chế, các trang trại sẽ lại tái đàn, nguồn cung do đó gia tăng khiến giá heo sụt giảm. Vòng lặp ấy cứ thế diễn ra.
Hiện tượng này có thể dễ dàng thấy được khi nhìn vào tỷ suất lợi nhuận gộp của Dabaco - một doanh nghiệp kinh doanh heo lâu năm. Suốt giai đoạn 2008 - 2019, tỷ suất lợi nhuận gộp của Dabaco có xu hướng tăng. Điều này là dễ hiểu bởi qua thời gian, các doanh nghiệp lớn như Dabaco sẽ liên tục tối ưu để tăng tỷ suất lợi nhuận gộp thông qua tối ưu hóa quy trình, ứng dụng công nghệ… Tuy nhiên, bước sang giai đoạn 2020 - 6 tháng 2025, tỷ suất lợi nhuận gộp trồi sụt thấy rõ.
Với tiềm lực tài chính lớn hơn, dòng tiền kinh doanh dồi dào hơn và kinh nghiệm nhiều hơn BAF, vì sao Dabaco không mở rộng sản lượng ồ ạt? Tất nhiên, phong cách kinh doanh của mỗi doanh nhân là khác nhau, người thích “ăn chắc mặc bền” nhưng người lại thích nhanh chóng chiếm lĩnh thị phần. Tuy nhiên, chu kỳ giá heo vẫn là yếu tố cần hết sức cân nhắc và là thách thức không nhỏ đối với tham vọng “thống soái chăn nuôi heo” của BAF.
Ở góc nhìn lạc quan, việc mở rộng thần tốc của BAF có thể vẫn là chiến lược đúng đắn đối với “ông chủ” Trương Sỹ Bá xét theo tầm nhìn thập kỷ, nhưng với các nhà đầu tư, nhất là các nhà đầu tư trên sàn chứng khoán, không thể bỏ qua yếu tố chu kỳ giá heo. Việc mở rộng quá nhanh không chỉ gây áp lực lên tỷ suất sinh lời mà còn tiềm ẩn khả năng lợi nhuận biến động mạnh nếu giá heo sụt giảm mạnh (điều đã xảy ra trong năm 2023). Với cổ phiếu chăn nuôi như BAF hay DBC, thị giá vẫn thường biến động đồng pha với giá heo.
