Tp.HCM đề xuất thu hồi đất công bị bỏ hoang hoặc sử dụng không đúng mục đích

Luật Đất đai 2024 quy định các trường hợp bị thu hồi đất bao gồm: không thực hiện nghĩa vụ tài chính; đất được Nhà nước giao để thực hiện dự án nhưng không sử dụng trong 12 tháng hoặc tiến độ triển khai chậm so với cam kết; sử dụng đất sai mục đích sau khi đã bị xử phạt hành chính nhưng vẫn tiếp tục vi phạm.

Tuy nhiên, theo Sở Tài nguyên và Môi trường Tp.HCM, thời gian qua nhiều khu đất bị bỏ trống hoặc sử dụng không đúng mục đích vẫn không thể bị thu hồi vì người sử dụng đã thực hiện đầy đủ nghĩa vụ tài chính. Ngoài ra, một số trường hợp chỉ đăng ký công nhận quyền sử dụng đất hoặc gia hạn sử dụng đất, thay vì xin thực hiện dự án đầu tư, khiến cơ quan chức năng không đủ căn cứ để thu hồi đất.

Sở cũng chỉ ra rằng, Nghị định 123 chỉ quy định vi phạm hành chính đối với các hành vi như sử dụng đất phi nông nghiệp sai mục đích, bỏ trống đất nông nghiệp trong 12 tháng liên tục... nhưng chưa đề cập đến việc để đất trống, không sử dụng. Do đó, để tránh lãng phí tài nguyên, Sở đã đề nghị Bộ Tài nguyên và Môi trường hướng dẫn cụ thể: liệu hành vi để đất trống, không sử dụng hoặc bỏ hoang có được coi là vi phạm trong lĩnh vực đất đai, và nếu có, cần áp dụng xử lý theo điều khoản nào.

Trong trường hợp hiện tại pháp luật chưa quy định rõ, Sở kiến nghị bổ sung hành vi gây lãng phí trong quản lý, khai thác, sử dụng đất vào các quy định xử lý vi phạm hành chính. Đồng thời, sửa đổi Điều 81 Luật Đất đai để bổ sung trường hợp thu hồi đất đối với người được giao đất quản lý (không thuộc dự án), nhưng để trống liên tục 12 tháng và tiếp tục vi phạm sau khi đã bị xử phạt hành chính.

Theo báo cáo của Sở Tài nguyên và Môi trường, trong 6 tháng đầu năm 2024, Tp.HCM đã ban hành 72 quyết định xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực đất đai, thu về hơn 2,2 tỷ đồng. Hiện tại, trên địa bàn thành phố vẫn còn hơn 1.000 nhà, đất công bị bỏ trống hoặc sử dụng không hiệu quả, trong đó có cả những tài sản thuộc cơ quan Trung ương quản lý.

Tình trạng đất công và đất giao cho các tổ chức, cá nhân bị bỏ trống hoặc sử dụng không hiệu quả đang đặt ra bài toán lớn cho Tp.HCM trong việc quản lý và khai thác tài nguyên đất đai. Những lỗ hổng trong quy định hiện hành không chỉ khiến cơ quan chức năng gặp khó khăn trong xử lý vi phạm mà còn dẫn đến nguy cơ lãng phí nguồn lực quan trọng. Do đó, việc sớm hoàn thiện khung pháp lý, bổ sung các quy định cụ thể nhằm ngăn chặn và xử lý triệt để các hành vi gây lãng phí đất đai là yêu cầu cấp thiết. Đây không chỉ là biện pháp để đảm bảo hiệu quả sử dụng tài nguyên mà còn góp phần nâng cao tính minh bạch, công bằng trong quản lý đất đai, đồng thời tạo động lực cho sự phát triển bền vững của thành phố.