TT Trump dừng áp thuế đối ứng 90 ngày, tăng thuế với Trung Quốc lên 125%

Hoãn thuế 90 ngày, tăng thuế Trung Quốc 125%, Dow Jones tăng vọt

Ngày 9/4 (giờ Mỹ), Tổng thống Hoa Kỳ Donald Trump đã công bố một loạt thay đổi lớn trong chính sách thương mại của Mỹ thông qua nền tảng Truth Social. Theo đó, Hoa Kỳ sẽ ngay lập tức áp mức thuế 125% đối với tất cả hàng hóa nhập khẩu từ Trung Quốc. Đồng thời, ông Trump cũng tuyên bố tạm dừng việc áp thuế trong 90 ngày và giảm thuế xuống 10% đối với hơn 75 quốc gia hiện đang tiến hành đàm phán thương mại với Mỹ.

Trong bài đăng, Tổng thống Trump viết: “Tôi vừa ký sắc lệnh áp dụng mức thuế 125% đối với hàng hóa Trung Quốc, có hiệu lực ngay lập tức. Trung Quốc đã không tôn trọng thương mại công bằng. Đồng thời, tôi sẽ tạm thời áp dụng mức thuế 10% trong 90 ngày đối với hơn 75 quốc gia đang đàm phán thương mại với Hoa Kỳ.”

Ông cũng khẳng định: “Tôi đã cho phép TẠM DỪNG trong 90 ngày và giảm đáng kể Biểu thuế quan qua lại trong thời gian này xuống còn 10%, có hiệu lực ngay lập tức”.

Động thái này diễn ra chỉ vài ngày sau khi Trung Quốc thông báo nâng thuế lên 84% đối với hàng hóa nhập khẩu từ Mỹ, bao gồm nhiều mặt hàng nông sản và linh kiện điện tử. Hành động từ Bắc Kinh được cho là phản ứng trước việc Mỹ áp mức thuế 104% đối với một số sản phẩm công nghệ cao và dệt may của Trung Quốc vào cuối tháng 3.

Ngay sau tuyên bố của Tổng thống Trump, thị trường tài chính Mỹ ghi nhận phản ứng tích cực. Chỉ số Dow Jones tăng 2.271 điểm, tương đương 6%, lên mức 39.916 điểm – mức tăng trong ngày lớn nhất kể từ năm 2020. S&P 500 tăng 5,9%, còn Nasdaq 100 tăng 7,7%. Truyền thông tài chính cho rằng giới đầu tư đón nhận thông tin tạm dừng áp thuế với phần lớn quốc gia là yếu tố hỗ trợ thị trường.

Theo đài CBS News, hơn 75 quốc gia nằm trong danh sách tạm hoãn thuế bao gồm các đối tác thương mại lớn như Liên minh châu Âu, Canada, Nhật Bản, Hàn Quốc, Việt Nam, Ấn Độ và Brazil. Trong thời gian 90 ngày, các quốc gia này được áp mức thuế tiêu chuẩn 10%, thấp hơn mức thuế 25% mà Mỹ đã áp dụng trong giai đoạn 2021–2024 theo các chính sách thương mại trước đó.

Thông tin từ AP News cho biết sắc lệnh của ông Trump không chỉ nhằm phản ứng với Trung Quốc mà còn là một bước đi chiến lược trong bối cảnh nhiều nước đang đàm phán thương mại song phương với Mỹ. Mục tiêu của chính quyền là hướng đến các thỏa thuận “có đi có lại” và giảm thâm hụt thương mại.

Tuy nhiên, mức thuế 125% đối với hàng Trung Quốc có hiệu lực ngay sau công bố. Điều này có thể ảnh hưởng lớn đến chuỗi cung ứng, đặc biệt là ở các ngành hàng tiêu dùng, thiết bị điện tử, máy móc và linh kiện. Trung Quốc hiện là đối tác thương mại lớn thứ ba của Mỹ, với kim ngạch nhập khẩu hàng năm từ Trung Quốc lên đến gần 560 tỷ USD theo số liệu năm 2024.

New York Post đưa tin, các doanh nghiệp Mỹ đang theo dõi sát tình hình. Đại diện của Hiệp hội các nhà bán lẻ Mỹ (National Retail Federation) cho biết họ "đang đánh giá tác động của mức thuế mới đối với giá cả và nguồn cung".

Trong khi đó, phía Trung Quốc chưa đưa ra phản hồi chính thức. Truyền thông nhà nước như Global Times và Xinhua hiện vẫn giữ thái độ im lặng, nhưng các chuyên gia kinh tế được dẫn lời trên các kênh này khẳng định “Bắc Kinh có đủ công cụ để phản ứng nếu cần thiết”.

Về phía các quốc gia nằm trong diện hoãn thuế 90 ngày, nhiều nước đã hoan nghênh quyết định của Mỹ. Chính phủ Nhật Bản, trong một thông cáo ngắn, cho biết họ “sẵn sàng đẩy nhanh đàm phán để đạt được thỏa thuận song phương ổn định và công bằng với Mỹ”.

Bộ Công Thương Việt Nam cũng xác nhận đang xúc tiến đối thoại thương mại cấp cao trong khuôn khổ 90 ngày miễn giảm thuế này.

Theo kế hoạch công bố trước đó, nhiều phái đoàn thương mại sẽ đến Washington trong tháng 4 và 5 để đàm phán. Trong đó có phái đoàn của Việt Nam do Phó Thủ tướng Hồ Đức Phớc dẫn đầu, dự kiến sẽ gặp Bộ trưởng Tài chính Hoa Kỳ Scott Bessent tại thủ đô Washington.

Thông tin chi tiết về sắc lệnh thuế sẽ được Văn phòng Đại diện Thương mại Hoa Kỳ (USTR) công bố trong vài ngày tới, bao gồm danh sách chi tiết các quốc gia, ngành hàng và mức thuế cụ thể trong giai đoạn 90 ngày tạm hoãn.

Phản ứng của Trung Quốc chuyển từ thận trọng sang cứng rắn

Từ khi nhậm chức vào tháng 1, ông Trump đã năm lần nâng mức thuế áp lên hàng hóa Trung Quốc. 2 lần tăng đầu tiên, mỗi lần 10%, được các nhà phân tích đánh giá là Trung Quốc vẫn giữ phản ứng tương đối ôn hòa, nhằm để ngỏ cánh cửa cho đàm phán.

Tuy nhiên, sau khi ông Trump tuyên bố áp thêm mức thuế 34% đối với hàng hóa Trung Quốc vào tuần trước — trùng thời điểm ông gọi là “Ngày giải phóng” của nước Mỹ — Trung Quốc đã lập tức đáp trả bằng mức thuế tương tự, 34%, đối với hàng nhập khẩu từ Mỹ.

Ngay sau đó, Mỹ tiếp tục nâng thuế lên 50% và tuyên bố chấm dứt các cuộc đàm phán thương mại, nâng tổng mức thuế mà Mỹ áp lên hàng Trung Quốc lên đến 104%. Trung Quốc cũng phản ứng bằng việc tăng thuế tương ứng, nâng tổng mức thuế đối với hàng hóa Mỹ lên 84%.

Các biện pháp mới nhất của Trung Quốc còn bao gồm việc đưa thêm 11 công ty Mỹ vào danh sách "thực thể không đáng tin cậy". Các công ty nằm trong danh sách này bị cấm mua hàng hóa từ Trung Quốc nếu hàng đó có thể được sử dụng cho mục đích quân sự. Trong số đó có American Photonics và SYNEXXUS – hai công ty hợp tác với quân đội Mỹ.

Một tài liệu lập trường của Trung Quốc công bố hôm 9/4 chỉ trích Mỹ không tuân thủ những cam kết đã ký trong thỏa thuận thương mại “Giai đoạn Một” dưới nhiệm kỳ đầu của ông Trump. Văn bản này nêu ví dụ việc Mỹ ban hành luật cấm TikTok nếu không được bán cho một công ty Mỹ là vi phạm cam kết không gây áp lực để ép bên kia chuyển giao công nghệ.

Ông Trump gần đây đã ký sắc lệnh cho TikTok thêm 75 ngày hoạt động sau khi thương vụ bán ứng dụng này cho doanh nghiệp Mỹ bị đình trệ. Đại diện của ByteDance – công ty mẹ của TikTok – cho biết chính phủ Trung Quốc sẽ không chấp thuận bất kỳ thương vụ nào trừ khi có một khuôn khổ đàm phán thương mại rõ ràng giữa hai nước.

Bộ Thương mại Trung Quốc trong tuyên bố kèm theo tài liệu lập trường cho biết: “Lịch sử và thực tiễn đã cho thấy việc Mỹ tăng thuế quan không giúp giải quyết vấn đề của chính họ. Ngược lại, nó sẽ khiến thị trường tài chính rối loạn, đẩy lạm phát ở Mỹ tăng cao, làm suy yếu nền công nghiệp nội địa và gia tăng nguy cơ suy thoái kinh tế. Cuối cùng, các biện pháp này chỉ khiến Mỹ tự làm hại chính mình.”

Theo Bộ Thương mại Mỹ, trong năm ngoái, Mỹ đã xuất khẩu sang Trung Quốc lượng hàng hóa và dịch vụ trị giá kỷ lục 199 tỷ USD, trong khi Trung Quốc xuất khẩu sang Mỹ tới 463 tỷ USD, chỉ đứng sau Mexico và Canada về kim ngạch.

Tính đến năm 2022, Trung Quốc vẫn là nguồn nhập khẩu hàng đầu của Mỹ, nhưng thị phần đã bị thu hẹp do căng thẳng thương mại gia tăng, tạo điều kiện để các nước láng giềng của Mỹ như Mexico và Canada chiếm ưu thế.

Ngay sau khi Mỹ công bố mức tăng thuế mới, Bộ Văn hóa và Du lịch Trung Quốc đã ban hành cảnh báo du lịch, khuyên công dân cần cân nhắc rủi ro khi đến Mỹ và phải thận trọng. Khuyến cáo này được đưa ra dựa trên căng thẳng thương mại và “tình hình an toàn” hiện tại ở Mỹ.