Tương lai nào cho nhôm thép Việt Nam trước chính sách thuế của ông Trump?

Sắc lệnh áp thuế 25% đối với nhôm, thép của Tổng thống Donald Trump dự kiến có hiệu lực từ ngày 4/3, áp dụng cho tất cả các quốc gia, bao gồm Việt Nam. Điều này đánh dấu sự chấm dứt các miễn trừ trước đây mà Canada, Mexico, và Brazil từng được hưởng trong nhiệm kỳ đầu của ông Trump. Dưới thời cựu Tổng thống Joe Biden, các thỏa thuận hạn ngạch miễn thuế tương tự đã được đàm phán với Anh, Nhật Bản, và EU, nhưng không còn áp dụng cho nhiều nước khác.

Các quốc gia từng được miễn thuế hoặc hưởng ưu đãi nay phải đối mặt với mức thuế cao hơn, dẫn đến khả năng chuyển hướng xuất khẩu sang các thị trường khác, bao gồm châu Âu, Nhật Bản, Hàn Quốc và cả Việt Nam. Điều này tạo thêm áp lực cạnh tranh cho ngành nhôm thép Việt Nam tại các thị trường lớn.

Ông Nghiêm Xuân Đa -  Chủ tịch Hiệp hội thép (VSA) nhận định, khi không còn chỗ đứng tại Mỹ, các doanh nghiệp nhôm, thép sẽ tăng cường thâm nhập các thị trường khác, làm gia tăng cạnh tranh. Đồng tình với quan điểm này, ông Đỗ Ngọc Hưng, Trưởng cơ quan Thương vụ Việt Nam tại Mỹ, nhấn mạnh rằng khó khăn trong việc xuất khẩu sang Mỹ sẽ tác động tiêu cực đến chuỗi cung ứng toàn cầu. Đồng thời, nhiều công ty thép quay lại tập trung vào thị trường nội địa cũng sẽ thúc đẩy các chính sách bảo hộ từ các quốc gia, gây thêm khó khăn cho nước xuất khẩu thép như Việt Nam.

Căn cứ vào thống kê của Viện Sắt thép Mỹ (AISI), Việt Nam là một trong 5 nhà cung cấp thép lớn nhất của Mỹ với kim ngạch khoảng 1,7 tỷ USD năm ngoái. Các quốc gia xếp trên Việt Nam đa phần là những nước được miễn thuế hoặc có hạn ngạch miễn thuế như Canada, Mexico, Brazil và Hàn Quốc.

Theo đại diện VAA, dù biên độ lợi nhuận của doanh nghiệp có thể giảm, nhưng tác động của chính sách đối với các thị trường xuất khẩu vẫn không thay đổi nhiều. Do đó, các doanh nghiệp Việt vẫn giữ vững lợi thế cạnh tranh so với các đối thủ quốc tế, đặc biệt là hàng Trung Quốc, khi quốc gia này đang phải chịu thuế 10%.

VAA cũng không loại trừ khả năng hàng hóa từ Trung Quốc sẽ "rửa nguồn" để lấy xuất xứ Việt Nam hoặc các nước ASEAN nhằm tránh thuế. Vì vậy, họ khuyến cáo các doanh nghiệp cần thận trọng và nghiên cứu kỹ các giải pháp theo khuyến nghị của Cục Phòng vệ thương mại.

Ở một khía cạnh khác, Trưởng cơ quan Thương vụ Việt Nam tại Mỹ nhận định rằng nước này hiện đang phụ thuộc vào nhập khẩu, với thép chiếm 12-15% và nhôm chiếm 40-45%. Vì vậy, nếu Mỹ áp dụng thuế 25% đối với toàn bộ hàng nhập khẩu, sản phẩm Việt Nam vẫn có cơ hội tiếp cận thị trường này, do năng lực sản xuất của các nhà máy Mỹ chưa đủ đáp ứng nhu cầu.

Việc áp thuế cũng được dự báo sẽ làm gia tăng lạm phát tại Mỹ, bởi nhôm và thép là những mặt hàng cơ bản có nhu cầu tiêu thụ lớn. Trong khi đó, hàng hóa Việt Nam lại có lợi thế về giá cả cạnh tranh và chất lượng, tạo cơ hội để sản phẩm Việt chiếm lĩnh thêm thị phần trên thị trường Mỹ.

Sự thay đổi trong chính sách thuế của Mỹ đối với nhôm và thép có thể gây ra nhiều thách thức cho các doanh nghiệp Việt Nam trong việc xuất khẩu sang thị trường này. Tuy nhiên, với lợi thế cạnh tranh về giá cả và chất lượng, cộng với khả năng thích ứng nhanh chóng, các sản phẩm thép và nhôm Việt vẫn có cơ hội gia tăng thị phần tại Mỹ.

Các doanh nghiệp cần thận trọng trong việc đối phó với nguy cơ hàng hóa từ Trung Quốc "rửa nguồn" để tránh thuế, đồng thời nghiên cứu các giải pháp để duy trì lợi thế trong bối cảnh thị trường quốc tế cạnh tranh gay gắt. Bên cạnh đó, việc mở rộng thị trường xuất khẩu sang các quốc gia khác, đặc biệt là châu Âu, Nhật Bản và Hàn Quốc, cũng là một hướng đi quan trọng để giảm thiểu tác động tiêu cực từ chính sách thuế mới của Mỹ. Trong dài hạn, Việt Nam vẫn có cơ hội phát triển và củng cố vị thế trong ngành thép toàn cầu, nếu tiếp tục tận dụng các lợi thế hiện có và linh hoạt thích ứng với các thay đổi chính sách.