'Bi kịch' của nhà đầu tư Bitcoin: 12 năm tìm kiếm 742 triệu USD dưới bãi rác

Sai lầm nhỏ và bi kịch trong thời đại tài sản số

Kỹ sư công nghệ thông tin người Anh James Howells (39 tuổi), sống tại thành phố Newport, từng sở hữu 8.000 Bitcoin. Tuy nhiên, trong một lần dọn văn phòng năm 2013, ông vô tình vứt ổ cứng chứa khóa cá nhân của ví điện tử.

Thời điểm đó, Bitcoin còn ít được biết đến, với giá trị khoảng 1.000 USD mỗi đồng. Tổng tài sản thiệt hại là 8 triệu USD, đủ lớn nhưng chưa "gây sốc". Tuy nhiên, sau nhiều năm khi giá Bitcoin tăng vọt, ông Howells đã nhận ra đây là một sai lầm nghiêm trọng khi chiếc ổ cứng hiện chứa khối tài sản hơn 700 triệu USD.

Theo lời ông Howells, ổ cúng bị mất đã bị đưa tới bãi rác thành phố Newport, nơi chứa hàng nghìn tấn chất thải được chôn lấp theo tiêu chuẩn vệ sinh. Ông Howells bắt đầu hành trình dài hơn một thập kỷ để tìm lại tài sản kỹ thuật số của mình từ năm 2014.

Không đơn độc trong hành trình, ông tìm đến các chuyên gia môi trường, kỹ sư robot và chuyên gia trí tuệ nhân tạo để xây dựng một kế hoạch tìm kiếm mang tính cách mạng. Dự án mà ông đề xuất có giá trị hàng triệu USD sử dụng thiết bị bay không người lái để quét bản đồ, robot tự hành để đào bới, cùng công nghệ hình ảnh để xác định vị trí ổ cứng.

Ông chủ ổ cứng cam kết sẽ tài trợ toàn bộ chi phí và đảm bảo không gây ô nhiễm và tuân thủ quy định môi trường trong quá trình tìm kiếm. Ngoài ra, ông Howells cũng hứa sẽ trích hàng chục triệu USD từ tài sản nếu tìm lại được để hỗ trợ cộng đồng, đầu tư vào năng lượng sạch và dịch vụ công. Để thực hiện được điều đó, ông Howells và các đối tác cần có sự cho phép của chính quyền Newport nhằm tiếp cận khu vực chôn rác.

Bức tường pháp lý và những rào cản vô hình

Tuy nhiên, kế hoạch đó đã bị hội đồng thành phố Newport nhiều lần từ chối đề xuất. Các quan chức địa phương lo ngại rủi ro môi trường tiềm tàng như khí methane có thể phát nổ nếu bị xáo trộn, cùng nguy cơ lan truyền chất thải độc hại vào mạch nước ngầm.

Bên cạnh đó, luật pháp Anh cũng không đứng về phía ông Howells. Theo các quy định về quản lý chất thải tại Vương quốc Anh, mọi vật bị chôn tại bãi rác được xem là tài sản của đơn vị xử lý. Việc khai quật để thu hồi tài sản cá nhân đã vứt bỏ là hành vi không được pháp luật công nhận.

Không dừng lại ở đó, James Howells cũng phải đối mặt với một hệ thống pháp lý phức tạp. Trong đó, thời hiệu khởi kiện và các giới hạn kỹ thuật khiến hành trình pháp lý trở nên bất khả thi. Trong suốt 11 năm, ông đã đệ trình hơn 10 đề xuất, mời chuyên gia đánh giá kỹ thuật và tìm kiếm sự ủng hộ. Dù vậy, tất cả đều bị bác bỏ.

Đến năm 2024, mọi hy vọng gần như bị dập tắt hoàn toàn khi một thẩm phán Anh ra phán quyết bác bỏ đơn kiến nghị của ông, cho rằng nỗ lực khôi phục không có triển vọng thực tế. Phán quyết của tòa nêu rõ khả năng hư hỏng của ổ cứng đang được tìm kiếm sau hơn một thập kỷ bị chôn lấp. Các yếu tố như độ ẩm, áp lực và nhiệt độ thay đổi trong lòng đất gần như chắc chắn đã làm hỏng thiết bị lưu trữ dữ liệu mỏng manh này. Dù có tìm thấy, khả năng đọc được dữ liệu là rất thấp.

Tuyên bố của tòa đồng nghĩa với việc ông không còn bất kỳ cơ hội pháp lý nào để khai quật khu vực chôn rác. Câu chuyện vốn khởi đầu từ một sai lầm văn phòng nhỏ nay chính thức khép lại như một minh chứng điển hình cho rủi ro của thế giới tài sản số: Mất khóa cá nhân là mất tất cả.

Nguồn cảm hứng cho điện ảnh và bài học đắt giá thời đại kỹ thuật số

Dù thất bại về mặt pháp lý, James Howells vẫn không từ bỏ ý định tìm lại khối tài sản khổng lồ của mình. Ông khẳng định: “Tôi vẫn chưa từ bỏ cuộc chiến này”.

Theo BBC, một công ty sản xuất nội dung có trụ sở tại Los Angeles mang tên LEBUL đã mua bản quyền chuyển thể vụ việc thành phim tài liệu. Dự án mang tên "The Buried Bitcoin: The Real Life Treasure Hunt of James Howells" sẽ bao gồm phim nhiều tập, podcast và nội dung dạng ngắn trên nền tảng kỹ thuật số.

Dự kiến ra mắt cuối năm 2025, loạt phim sẽ sử dụng kỹ xảo để tái hiện hành trình truy tìm Bitcoin bị chôn vùi dưới bãi rác. Nội dung sẽ bao gồm cả bản vẽ kỹ thuật robot và các buổi đàm phán với chính quyền địa phương.

Trường hợp của ông Howells cho thấy: dù công nghệ hiện đại đến đâu, nếu người dùng bất cẩn, hậu quả có thể không thể cứu vãn. Có những tài sản không bị đánh cắp, không bị phá hoại, nhưng chỉ một lần vứt nhầm cũng đủ chôn vùi mãi mãi.

Câu chuyện của ông là một cảnh báo sâu sắc cho các nhà đầu tư tài sản số. Trong thế giới nơi giá trị không nằm ở vật chất mà trong một chuỗi mã hóa, việc quản lý khóa cá nhân trở thành ranh giới giữa sự giàu có và mất trắng.