Bỏ thuế khoán: Đề xuất 'điều chỉnh phạm vi, giãn lộ trình áp dụng'

Chiều 17/6, phiên họp Quốc hội tiếp tục thảo luận tại hội trường về các vấn đề kinh tế - xã hội. Trong đó nhiều đại biểu tập trung thảo luận về tình hình sức khỏe doanh nghiệp, điều kiện kinh doanh.

Cụ thể, về chủ trương xoá bỏ thuế khoán của Bộ Chính trị đối với hộ kinh doanh từ 1/1/2026, đại biểu Phạm Trọng Nghĩa (Lạng Sơn) cho rằng, để chủ trương, chính sách của nhà nước được hiểu đúng và người dân thực hiện hiệu quả, cần tập trung chủ đạo truyền thông và có hướng dẫn cụ thể.

Ông Nghĩa nêu, trong khoảng gần 5 triệu hộ, cá nhân kinh doanh ở nước ta thì có hơn 2,5 triệu hộ kinh doanh có đăng ký mã số thuế. Số còn lại đa phần là cá nhân kinh doanh, chiếm gần 50%.

Mới đây, tại dự thảo Luật Quản lý thuế (thay thế) đang lấy ý kiến, Bộ Tài chính cũng nhìn nhận, việc xoá bỏ thuế khoán, chuyển đổi sang mô hình mới có thể gây khó khăn cho những mô hình kinh doanh siêu nhỏ như quán tạp hoá trong hẻm, cà phê vỉa hè, người bán hàng online, đặc biệt là nhóm các chủ hộ do phụ nữ làm chủ, người dân tộc thiểu số hoặc người lớn tuổi với trình độ công nghệ hạn chế.

Ngoài ra, chi phí đầu tư và tuân thủ từ vài triệu đến vài chục triệu đồng tuỳ từng quy mô hộ kinh doanh, tạo áp lực tài chính ban đầu. Đồng thời, quá trình chuyển đổi có thể tạo ra một khoảng trống pháp lý nhất định trong giai đoạn các hộ kinh doanh tiếp nhận và làm quen. Điều này dẫn đến nguy cơ một số hộ kinh doanh nhỏ phải ngừng hoạt động do không đáp ứng được yêu cầu mới về quy định pháp luật thuế.

Do đó, ông Nghĩa đề xuất trường hợp cần thiết, trình Quốc hội xem xét, điều chỉnh phạm vi áp dụng, giãn lộ trình bỏ thuế khoán để bảo đảm tính khả thi, phù hợp Nghị quyết 68 và khoan sức dân, ngăn chặn lạm phát tăng cao.

Cùng quan điểm, đại biểu Hà Sỹ Đồng (Quảng Trị) cho biết, qua nắm bắt tình hình thực tế và phản ánh của cử tri nổi lên một vấn đề rất cần được quan tâm, đó là quy định không áp dụng phương pháp khoán thuế từ ngày 1/1/2026 đối với hộ, cá nhân kinh doanh.

Theo ông Đồng, chính sách hiện gây nhiều ý kiến trái chiều. Cơ quan thuế và chuyên gia cho rằng chính sách này giúp hộ kinh doanh nâng tầm, mở rộng cơ hội kinh doanh song nhiều hộ kinh doanh hoang mang, lo lắng đóng cửa ngưng kinh doanh, thậm chí chỉ nhận tiền mặt như báo chí đã phản ánh nhằm né thuế.

Ông Đồng cho rằng có 2 việc cần làm ngay, đó là tăng cường truyền thông để người dân hiểu đúng, hiểu đầy đủ về chính sách mới này.

Cùng với đó cần hỗ trợ các hộ kinh doanh về thủ tục, nhất là khai thuế cho đến khi họ làm được thay vì cứ đến thời điểm chính sách có hiệu lực lại kiểm tra, nếu hộ nào chưa thực hiện được sẽ phạt.

"Một cử tri là doanh nghiệp nhỏ phản ánh nếu chậm nộp từ 1 - 2 ngày sẽ bị hành lên hành xuống nên họ xin rút từ doanh nghiệp xuống hộ kinh doanh. Vì thế, cách thức tổ chức triển khai là hết sức cần thiết và quan trọng, nhất là người dân và doanh nghiệp đang phải thích ứng với sự thay đổi chính sách nhanh và nhiều như thời gian này", ông Đồng cho hay.

Một vị chuyên gia về tài chính cũng đánh giá, việc áp dụng chính sách thuế mới, hóa đơn đầu vào và xuất xứ hàng hóa là một thay đổi lớn, đặc biệt với đối tượng là các hộ kinh doanh, những người dân thường có trình độ học vấn trung bình, thậm chí chỉ học hết cấp 2 hoặc cấp 3.

Vì vậy, cần đẩy mạnh công tác đào tạo, huấn luyện và truyền thông một cách dễ hiểu, gần gũi, và cần đưa thông tin đi đến tận từng người.

Vị này đề xuất, trước hết tạo bộ tài liệu chuẩn, soạn một bài viết hoặc video tổng hợp chi tiết, giải thích đơn giản, dễ hiểu về các quy định liên quan đến thuế, hóa đơn đầu vào và xuất xứ hàng hóa. Nội dung cần trả lời đầy đủ các thắc mắc phổ biến của hộ kinh doanh.

Tiếp theo, thực hiện truyền thông hiệu quả trên tất cả các kênh báo chí nhà nước, mỗi tờ nên có một mục riêng để đăng tải và lưu trữ bài viết/video này, giúp người dân dễ dàng tiếp cận.

Ngoài ra, nhà nước có thể mời/ nhờ các tài khoản mạng xã hội có lượng người theo dõi lớn trên Facebook, YouTube, TikTok chia sẻ nội dung. Nếu 50% các tài khoản lớn đồng ý chia sẻ, thông tin sẽ lan tỏa đến hầu hết các hộ kinh doanh.