Đấu giá đất ven Hà Nội sẽ còn “nóng”, kỷ lục về giá mới sẽ còn được thiết lập?

Liên tục thiết lập kỷ lục về giá

Thông tin từ Hội môi giới Bất động sản Việt Nam (VARS) cho thấy, bắt đầu từ tháng 8, dư luận không ngừng xôn xao về những phiên đấu giá đất tại các huyện vùng ven Hà Nội như Thanh Oai, Hoài Đức, với số lượng hồ sơ đăng ký lớn, thời gian đấu giá dài và mức giá trúng đấu giá tăng vọt, cao gấp hàng chục lần so với giá khởi điểm. Diễn biến và kết quả này vẫn tiếp tục tiếp diễn tại các phiên đấu giá đất gần đây tại Hà Đông, Thường Tín.

Đơn cử, ngày 19/10, quận Hà Đông đã đấu giá thành công 27 thửa đất tại các phường Phú Lương, Yên Nghĩa, Dương Nội. Đáng chú ý, sau 14 vòng đấu, đã xác định được khách hàng trúng giá cao nhất lên đến 262 triệu đồng/m2, cao gấp 8 lần so với giá khởi điểm; giá trúng thấp nhất cũng chênh 5,8 lần, đạt 133 triệu đồng/m2.

Ngày 22/10, tại Thường Tín, sau 16 giờ đấu giá, 19/40 thửa đất ở thuộc Dự án Hạ tầng kỹ thuật khu đất đấu giá xã Vạn Điểm, huyện Thường Tín, Hà Nội cũng được đấu giá thành công với mức giá trúng cao nhất ở mức 52,864 triệu đồng/m2; giá thấp nhất 24,384 triệu đồng/m2 với mức giá khởi điểm 3,864 triệu đồng/m2. Còn 21 thửa đất không đấu giá thành công do người tham gia đấu giá vi phạm quy chế.

Theo VARS, các cơ quan chức năng đã vào cuộc nhưng diễn biến những phiên gần đây vẫn không thay đổi, thậm chí giá trúng tiếp tục tăng. Lý giải nguyên nhân của tình trạng này, Hội môi giới cho rằng mức giá khởi điểm vẫn rất thấp (chỉ có thể thay đổi khi Hà Nội ban hành bảng giá đất mới). Đồng thời, do nhu cầu về bất động sản, nhất là các sản phẩm đảm bảo về pháp lý như đất đấu giá của người dân rất lớn.

Cùng với đó, các khu vực như Hoài Đức cũng có tiềm năng phát triển đô thị, hạ tầng giao thông tạo ra sự kỳ vọng lớn cho nhà đầu tư về việc có thể tăng giá trong dài hạn. Ngoài ra, theo VARS còn do mục đích "thổi giá", tạo mặt bằng giá "ảo" làm căn cứ để đẩy giá cho các lô đất có liên quan nhằm trục lợi.

"Người trúng đấu giá có thể bỏ cọc mà không cần chứng minh lý do. Và việc họ đẩy giá khi nguồn cung khan hiếm là điều không thể tránh khỏi", Hiệp hội này nêu.

Trong khi đó, việc quy chụp các hành vi này là đầu cơ, thổi giá cũng chỉ xuất phát một cách cảm tính, bởi Việt Nam chưa có văn bản luật nào làm căn cứ xử lý. Đồng thời, việc cá nhân trúng đấu giá nhưng không nộp đủ tiền trong 120 ngày chỉ bị mất tiền cọc được đánh giá vẫn khá nhẹ.

Trên cơ sở này, VARS dự báo kỷ lục mới tại các phiên đấu giá đất sắp tới khả năng được thiết lập và dần trở thành "chuyện thường ngày". Các phiên đấu giá sẽ tiếp tục ghi nhận mức trúng cao bởi sức nóng của thị trường địa ốc Hà Nội và tâm lý đầu cơ, kỳ vọng tăng giá bất động sản được duy trì.

Để giải quyết tình trạng này, giảm thiểu tối đa tình trạng đầu cơ, VARS đưa ra nhiều kiến nghị, trong đó Nhà nước cần biện pháp mạnh tay hơn với các trường hợp trúng đấu giá nhưng "sang tay" ngay trong thời gian ngắn. Mức phạt bỏ cọc cũng cần được xét cao hơn. Đơn vị này cho rằng vấn đề nút thắt nguồn cung cũng phải được sớm giải quyết, nhất là với các dự án đang bị vướng mắc về pháp lý.

Gấp rút ngăn chặn hành vi bỏ cọc đấu giá đất

Trước diễn biến “nóng” của các phiên đấu giá đất kỷ lục tại khu vực ven đô, nhiều chuyên gia đề xuất cần phải có ngay thuốc đặc trị cho tình trạng đẩy giá, thổi giá đất lên cao rồi bỏ cọc đấu giá, gây nhiễu loạn thị trường bất động sản.

Trong báo cáo gửi Văn phòng Chính phủ mới đây, Bộ Xây dựng nhận xét đấu giá đất cũng bộc lộ một số hạn chế, tiêu cực. "Hiện tượng trả rất cao một số lô rồi bỏ cọc, tạo mặt bằng giá ảo để thao túng thị trường. Ngoài ra, việc mua đi bán lại nhiều lô đất nhằm thu lợi bất chính diễn ra phổ biến ở nhiều hơn, thậm chí mang tính tổ chức", báo cáo nêu.

Theo Bộ Xây dựng, kết quả đấu giá đất vừa qua bị tác động bởi 3 nguyên nhân gồm mức khởi điểm, tiền đặt cọc thấp và nhiều hội nhóm đầu tư chuyên nghiệp tham gia rồi bán lại ngay để kiếm lời. Ngay bên ngoài khu vực đấu giá, đám đông môi giới trực chờ kết quả, sẵn sàng chào mua, bán với giá chênh 200 - 500 triệu đồng một lô đất.

"Kết quả trúng đấu giá cao gấp nhiều lần khởi điểm sẽ tác động tiêu cực đến mặt bằng giá đất, cung - cầu nhà ở và thị trường bất động sản", Bộ Xây dựng cho biết.

Hệ lụy đầu tiên là mức trúng cao có thể được lấy làm thông tin tham chiếu, xác định và tạo mặt bằng giá mới hơn nhiều so với khu vực lân cận địa điểm đấu giá. Điều này gây bất lợi cho các dự án đã được chấp thuận, nhưng chưa nộp tiền sử dụng đất.

Tiếp đó, tâm lý nhà đầu tư cũng bị ảnh hưởng, kéo theo giá nhà ở, bất động sản ở gần nơi đấu giá tăng lên. Bộ Xây dựng cho biết thực tế, mức trúng đấu giá thường là cơ sở để tổ chức, cá nhân tham chiếu và xác định giá chuyển nhượng bất động sản.

PGS.TS Đinh Trọng Thịnh cho rằng, hiện nay pháp luật hiện hành chỉ quy định không nộp tiền trúng đấu giá sau thời hạn nhất định chỉ bị mất tiền cọc mà không có các chế tài khác đi kèm. Theo ông Thịnh, để giảm người tham gia đấu giá "ảo", tình trạng làm giá rồi bỏ cọc, cố tình nâng giá để đầu cơ, đẩy mặt bằng giá đất khu vực đó lên cao thì trước mắt cần phải nâng giá khởi điểm lên sát với giá thị trường. Khi ấy, tiền cọc sẽ tăng lên nhiều, việc bỏ cọc và người tham gia đấu cũng ít đi.