FiinRatings: Hoạt động mua lại trái phiếu gặp nhiều thách thức trong thời gian tới

Theo báo cáo thị trường trái phiếu doanh nghiệp của FiinRatings, tháng 2 ghi nhận tổng cộng 3 lô trái phiếu phát hành thành công trị giá 2.000 tỷ đồng, bao gồm 1 lô trái phiếu riêng lẻ của Công ty Cổ phần Đầu tư Bất động sản Sơn Kim và 2 lô trái phiếu phát hành ra công chúng của Công ty Cổ phần Tập đoàn Masan (HoSE: MSN).

Lô trái phiếu riêng lẻ của Sơn Kim trị giá 500 tỷ đồng với lãi suất danh nghĩa 13,5%/năm cho kỳ hạn 2 năm, trong khi hai lô phát hành của Masan có tổng giá trị 1.500 tỷ đồng với lãi suất cố định của hai kỳ đầu tiên là 9,5%. Cả 3 lô trái phiếu đều không chuyển đổi và không kèm chứng quyền.

Theo FiinRatings, khối lượng phát hành riêng lẻ trong tháng 2 chỉ tương đương 17,4% so với tháng trước, tuy nhiên tổng giá trị phát hành đã tăng đáng kể trên nền phát hành thấp của tháng trước. FiinRatings cho rằng đây là chiều hướng đáng chú ý và có thể tiếp tục tiếp diễn trong thời gian tới, đặc biệt khi Nghị định 08/2023/NĐ-CP đã ra đời với mục tiêu tháo gỡ khó khăn, nhất là trong giai đoạn đáo hạn cao điểm của trái phiếu doanh nghiệp trong năm 2023 và 2024

Quy mô trái phiếu mua lại trước đáo hạn trong tháng 2 đạt gần 6 nghìn tỷ đồng, tương đương 65,9% so với tháng trước và tăng gần 36% so với cùng kỳ năm 2022. Mặc dù hoạt động mua lại thường có xu hướng tăng vọt vào thời điểm cuối các kỳ báo cáo bán niên hoặc cuối năm và giảm mạnh vào đầu năm, hoạt động mua lại cũng phụ thuộc lớn vào mức độ sẵn có nguồn tiền hiện tại, hoặc khả năng thu xếp nguồn vốn khác ngoài tín dụng trái phiếu.

Trước bối cảnh kiểm soát tín dụng bất động sản, FiinRatings cho rằng hoạt động mua lại cũng gặp nhiều thách thức trong thời gian tới.

Sau khi Sở Giao dịch Chứng khoán Hà Nội (HNX) công bố danh sách 54 tổ chức phát hành chậm thực hiện nghĩa vụ trả nợ trái phiếu, một số doanh nghiệp đã thực hiện thanh toán sau đó.

Tuy nhiên, số liệu của FiinRatings cho thấy số lượng doanh nghiệp chậm thanh toán nghĩa vụ nợ trái phiếu đã lên đến 67, trong đó có 63 doanh nghiệp vi phạm nghĩa vụ nợ và 4 doanh nghiệp đã thực hiện tái cơ cấu nợ thông qua việc giãn kỳ hạn. Hầu hết các doanh nghiệp đưa ra lãi suất nhằm đền bù cho nhà đầu tư, từ đó phản ánh lên mức lãi suất mới cao hơn của toàn thị trường.

Tổng giá trị các lô trái phiếu doanh nghiệp được ghi nhận chậm thanh toán đạt 89,3 nghìn tỷ đồng, chiếm gần 55% lượng trái phiếu đang lưu hành của các doanh nghiệp trên. Khả năng đáp ứng nghĩa vụ nợ cho các lô trái phiếu này phụ thuộc vào phân kỳ đáo hạn sắp tới, khả năng huy động nguồn vốn khác của doanh nghiệp cũng như kỳ vọng vào dòng tiền từ hoạt động kinh doanh.

Tính trên tổng giá trị trái phiếu doanh nghiệp phi tài chính đang lưu hành, tỷ lệ nợ xấu từ các lô trái phiếu được FiinRatings tính toán ở mức 11,3%. Riêng đối với các tổ chức phát hành là doanh nghiệp bất động sản, tỷ lệ nợ xấu ở mức cao hơn là 18,7%. Các doanh nghiệp này cũng có dư nợ vay ngân hàng và các nguồn vốn vay khác.

Báo cáo của FiinRatings cho biết tổng giá trị trái phiếu doanh nghiệp riêng lẻ đáo hạn trong năm 2023 ước tính đạt 235 nghìn tỷ đồng, trong đó các doanh nghiệp bất động sản có số dư trái phiếu sẽ đến hạn ở mức 100 nghìn tỷ đồng. Tổng dư nợ trái phiếu riêng lẻ đáo hạn trong hai quý sắp tới lần lượt ở mức 36,2 nghìn tỷ đồng vào quý II và 35,4 nghìn tỷ đồng vào quý III.

FiinRatings kỳ vọng các chính sách mới hiện nay, bao gồm Nghị định 08 về trái phiếu riêng lẻ và Nghị quyết 33 vừa ban hành của Chính phủ, sẽ là nền tảng tạo điều kiện cho các thành viên thị trường thực hiện hoạt động tái cấu trúc nợ, cũng như hỗ trợ chủ đầu tư tiếp cận nguồn tín dụng mới khi các biện pháp cho vấn đề pháp lý bất động sản được triển khai.