Thiếu kinh nghiệm, doanh nghiệp lớn vẫn bị loại khi làm nhà ở xã hội

Trong tham luận tại Hội nghị toàn quốc tháo gỡ khó khăn, vướng mắc, thúc đẩy phát triển nhà ở xã hội do Chính phủ tổ chức, Chủ tịch Hiệp hội Bất động sản TP. HCM (HoREA) Lê Hoàng Châu đã đề xuất 10 giải pháp liên quan.

Một trong số đó là đề xuất về đối với trường hợp đấu thầu lựa chọn nhà đầu tư dự án nhà ở xã hội. Cụ thể, HoREA đề nghị Bộ Tài chính trình Thủ tướng Chính phủ xem xét sửa đổi quy định của Nghị định 115/2024/NĐ-CP về "tiêu chuẩn đánh giá về kinh nghiệm thực hiện các dự án tương tự" để các Tập đoàn và doanh nghiệp bất động sản lớn không “bị loại từ vòng gửi xe”.

Theo nghị định, tại điểm a khoản 2 Điều 46 yêu cầu nhà đầu tư tham gia đấu thầu phải có "Kinh nghiệm đầu tư, xây dựng công trình, dự án tương tự". Quy định này khiến nhiều doanh nghiệp, dù có kinh nghiệm trong lĩnh vực bất động sản và xây dựng, nhưng chưa từng thực hiện dự án nhà ở xã hội, gặp khó khăn trong việc tham gia. Điều này không chỉ hạn chế sự tham gia của các doanh nghiệp mà còn ảnh hưởng đến mục tiêu phát triển nhà ở xã hội của Chính phủ. ​

Nhiều doanh nghiệp bất động sản bày tỏ khó khăn khi tham gia đấu thầu dự án nhà ở xã hội do thiếu kinh nghiệm trong lĩnh vực này, dẫn đến việc bị loại ngay từ vòng sơ tuyển.

"Hiện chúng tôi đang hoàn thiện các thủ tục pháp lý để tiếp tục triển khai dự án chung cư giá rẻ. Dù rất mong muốn tham gia xây dựng nhà ở xã hội, nhưng với quy trình thủ tục quá phức tạp như hiện nay, chúng tôi không dám đầu tư vào lĩnh vực này", ông Vinh chia sẻ.

Ông Trần Đức Vinh, Chủ tịch HĐQT kiêm Tổng giám đốc Công ty Cổ phần Tập đoàn bất động sản Trần Anh, cho biết doanh nghiệp của ông dự kiến triển khai 1.000 căn hộ chung cư dành cho người lao động tại huyện Đức Hòa (Long An) vào năm 2026. Tuy nhiên, khi tìm hiểu về các thủ tục liên quan đến phát triển nhà ở xã hội, ông nhận thấy có quá nhiều yêu cầu phức tạp. Vì vậy, thay vì làm dự án nhà ở xã hội, doanh nghiệp quyết định chuyển sang phát triển nhà ở thương mại giá rẻ, với mức giá dưới 200 triệu đồng cho mỗi căn hộ có diện tích hơn 40m2.

Theo ông, các doanh nghiệp bất động sản đều có mong muốn phát triển nhà ở xã hội, nhưng để làm được điều đó, cần có một hành lang pháp lý thông thoáng hơn. "Nhiều cơ quan, ban ngành đã có kế hoạch rút ngắn thời gian thực hiện các thủ tục, nhưng điều quan trọng hơn cả là cần giảm bớt số lượng thủ tục hành chính", ông Vinh kiến nghị.

Bên cạnh đó, ông Trần Đức Vinh cũng đề xuất nếu đã có thủ tục phê duyệt chủ trương đầu tư, thì không cần thêm bước thẩm định thiết kế cơ sở, giúp tiết kiệm đáng kể thời gian. Về việc lựa chọn chủ đầu tư dự án, khi có nhiều doanh nghiệp đáp ứng điều kiện, có thể áp dụng phương thức bốc thăm để đẩy nhanh tiến độ, thay vì tổ chức đấu thầu kéo dài gần hai năm. Ngoài ra, các thủ tục liên quan như giải phóng mặt bằng cũng khiến thời gian triển khai dự án kéo dài hơn mức cần thiết.

Với các dự án nhà ở, đặc biệt là nhà ở xã hội, nếu bắt buộc phải thực hiện đấu thầu để lựa chọn chủ đầu tư, thì cần có quy trình đơn giản, tinh gọn tối đa, nhằm nhanh chóng bổ sung nguồn cung nhà ở, đáp ứng nhu cầu của người dân.

"Theo tôi, đối với nhà ở xã hội, nhà ở công nhân, sinh viên, thủ tục hành chính cần được thiết kế riêng, đảm bảo tinh gọn hơn so với dự án nhà ở thương mại. Điều này sẽ khuyến khích nhiều doanh nghiệp tham gia đầu tư, từ đó tăng nguồn cung nhà ở. Bên cạnh đó, phát triển nhà ở không chỉ giúp giải quyết nhu cầu an cư mà còn thúc đẩy nhiều ngành nghề liên quan như vật liệu xây dựng, điện, nội thất phát triển. Vì vậy, việc tạo điều kiện thuận lợi hơn cho lĩnh vực này là rất cần thiết", ông Vinh nhấn mạnh.