Thực tiễn và giải pháp phát triển thị trường trái phiếu doanh nghiệp: Góc nhìn phân tích từ việc Hưng Vượng Developer chậm thanh toán gốc, lãi

Sở Giao dịch Chứng khoán Hà Nội (HNX) vừa công bố CTCP Hưng Vượng Developer (HVD) nằm trong danh sách 54 Công ty chậm thanh toán gốc, lãi trái phiếu từ ngày 16/9/2022 đến ngày 31/1/2023.

Mới thành lập và chưa đủ điều kiện niêm yết nhưng bằng việc để Công ty niêm yết lâu năm thâu tóm, CTCP Hưng Vượng Developer đã gián tiếp niêm yết toàn bộ tài sản lên sàn HNX.

Cụ thể, Hưng Vượng Developer được thành lập ngày 22/4/2020, địa chỉ tại TP. HCM, người đại diện pháp luật là ông Dương Ngọc Hải và hoạt động chính là kinh doanh bất động sản, quyền sử dụng đất thuộc chủ sở hữu, chủ sử dụng hoặc đi thuê.

Trong đó, Ban điều hành gồm có 6 thành viên gồm ông Dương Ngọc Hải, Chủ tịch HĐQT; ông Lê Quốc Kỳ Quang, thành viên HĐQT kiêm Tổng giám đốc; ông Lương Văn Quang, Thành viên HĐQT; ông Phạm Văn Huy, Phó Tổng giám đốc khối Tài chính & Kế toán; ông Ngô Hữu Trường, Phó Tổng giám đốc khối kinh doanh – Marketing; và ông Đỗ Tuấn Anh, Phó Tổng giám đốc khối Phát triển dự án.

Theo giới thiệu của Hưng Vượng Developer, đơn vị này đang là chủ sở hữu 2 dự án nhà ở chưa triển khai gồm dự án The Boulevard tại Bình Tân, TP. HCM với quy mô 1 ha; dự án Madison Park nằm tại Bình Chánh, TP. HCM với quy mô 2ha.

Phối cảnh dự án Venezia Beach nằm tại Cung đường Hồ Tràm – Bình Châu, Phan Thiết.

Ngoài ra, Công ty cũng đang là chủ 3 dự án bất động sản nghỉ dưỡng gồm dự án Venezia Beach nằm tại Cung đường Hồ Tràm – Bình Châu, Phan Thiết với quy mô 72 ha; dự án Seaview Pavillon nằm tại Long Điền, Bà Rịa – Vũng Tàu với quy mô 3,5 ha; và dự án Miami Beach nằm tại Hoà Thắng, Bình Thuận với quy mô 5,7 ha. Trong đó, chỉ có một dự án đang triển khai là Venezia Beach.

Trong đó, nhờ vào việc CTCP In Sách Giáo Khoa Hoà Phát (mã HTP – sàn HNX), tiền thân là Xí nghiệp In Sách Giáo Khoa Hoà Phát thuộc Nhà xuất bản Giáo dục - Bộ Giáo dục và Đào tạo được thành lập năm 1996 thực hiện mua vào 62,75% vốn tại Hưng Vượng Developer, đơn vị này đã chính thức niêm yết toàn bộ tài sản trên sàn HNX.

Cụ thể, ngày 11/1/2021, Hưng Vượng Developer chính thức trở thành công ty con của CTCP In Sách Giáo Khoa Hoà Phát. Trong đó, CTCP In Sách Giáo Khoa Hoà Phát đã bỏ ra số tiền 902,02 tỷ đồng để sở hữu 62,75% vốn điều lệ tại Hưng Vượng Developer (vốn điều lệ 1.208 tỷ đồng).

Thông qua mua cổ phần của Hưng Vượng Developer, CTCP In Sách Giáo Khoa Hoà Phát gián tiếp sở hữu các công ty con của Hưng Vượng Developer gồm CTCP Thương mại và Dịch vụ Danh Việt; Công ty TNHH Hưng Vượng AMC; và Công ty TNHH Hưng Vượng Hospitality.

Trước thời điểm thâu tóm Hưng Vượng Developer, CTCP In Sách Giáo Khoa Hoà Phát gần như kết quả kinh doanh không có gì đáng chú ý khi lợi nhuận chỉ vài trăm triệu/năm, biên lợi nhuận ròng năm 2019 là 4%, năm 2020 là 2,1%.

Trong đó, tính tới cuối năm 2020, quy mô tổng tài sản chỉ 20,73 tỷ đồng, nhỏ hơn nhiều quy mô doanh nghiệp mục tiêu Hưng Vượng Developer. Tuy nhiên, để có tiền thâu tóm, tháng 12/2020, CTCP In Sách Giáo Khoa Hoà Phát đã phát hành 90 triệu cổ phiếu riêng lẻ cho 7 nhà đầu tư cá nhân và thu về số tiền 900 tỷ đồng. Sau đó, tới ngày 11/1/2021, CTCP In Sách Giáo Khoa Hoà Phát cho biết đã bỏ ra số tiền 902,02 tỷ đồng để mua vào 62,75% vốn điều lệ tại Hưng Vượng Developer (doanh nghiệp có vốn điều lệ 1.208 tỷ đồng).

Như vậy, trước thời điểm CTCP In Sách Giáo Khoa Hoà Phát mua 62,75% vốn tại Hưng Vượng Developer, đơn vị này chỉ sở hữu quy mô tài sản khiêm tốn nhưng nhờ góp vốn mới từ 7 nhà đầu tư, Công ty đã đủ tiền thâu tóm Hưng Vượng Developer.

Tính tới 31/12/2022, CTCP In Sách Giáo Khoa Hoà Phát đã có tổng tài sản lên tới 6.143,2 tỷ đồng, tăng 295,3 lần so với thời điểm 31/12/2020. Trong đó, tài sản chủ yếu 4.194,2 tỷ đồng tài sản dở dang dài hạn, chiếm 68,3% tổng tài sản; 872,9 tỷ đồng các khoản phải thu ngắn hạn, chiếm 14,2% tổng tài sản và các khoản mục khác.

Theo thuyết minh, các khoản phải thu chủ yếu 618,8 tỷ đồng của ông Hồ Quang Tâm. Được biết, khoản mục này xuất hiện khi công ty con Hưng Vượng Developer đã trả trước cho người bán để nhận toàn bộ vốn tại CTCP Cổ Kim Mỹ Nghệ từ ông Hồ Quang Tâm.

Về tài sản dở dang dài hạn, chủ yếu là 3.516,9 tỷ đồng dự án Kinh doanh Bất động sản tại Khu du lịch sinh thái cao cấp Lạc Việt. Đây là dự án với tổng tích 256.296 m2 tại xã Thắng Hải, huyện Hàm Tân, tỉnh Bình Thuận; 677,3 tỷ đồng dự án Khu thương mại, dịch vụ thuộc Khu du lịch sinh thái biển cao cấp Lạc Việt với tổng diện tích 463.888,3 m2.

Được biết, dự án Lạc Việt tại Bình Thuận do CTCP Thương mại và Dịch vụ Danh Việt, Công ty con của Hưng Vượng Developer.

Như vậy, đa phần tài sản của CTCP In Sách Giáo Khoa Hoà Phát đều liên quan tới Hưng Vượng Developer, được hình thành sau khi sáp nhập.

Có thể thấy, bản chất thương vụ thâu tóm CTCP In Sách Giáo Khoa Hoà Phát và Hưng Vượng Developer là một doanh nghiệp niêm yết lâu năm trên sàn có tài sản và hoạt động kinh doanh không có gì nổi bật nhưng thâu tóm một doanh nghiệp mới thành lập với quy mô tài sản lớn hơn nhiều và đang đầu tư hàng loạt dự án.

Như vậy, bằng việc CTCP In Sách Giáo Khoa Hoà Phát mua cổ phần và trở thành công ty mẹ của Hưng Vượng Developer, đơn vị này đã hợp nhất toàn bộ tài sản vào CTCP In Sách Giáo Khoa Hoà Phát và gián tiếp niêm yết trên sàn HNX thông qua Công ty mặc dù mới thành chưa được 1 năm.

Ảnh minh họa.

Ở một diễn biến khác, trước thời điểm CTCP In Sách Giáo Khoa Hoà Phát tăng vốn, CTCP Thương mại và Dịch vụ Danh Việt, Công ty con của Hưng Vượng Developer đã phát hành 1.500 tỷ đồng trái phiếu (ngày phát hành là 28/8/2020 và 31/8/2020) với lãi suất 12%/năm với kỳ trả lãi đầu tiên, kỳ hạn 48 tháng và mục đích phát hành để phát triển dự án khu du lịch biển cao cấp Lạc Việt.

Sau thời điểm CTCP In Sách Giáo Khoa Hoà Phát thâu tóm Hưng Vượng Developer, ngày 2/8/2021, Hưng Vượng Developer cũng đã phát hành thêm 600 tỷ đồng trái phiếu với lãi suất 12%, đáo hạn ngày 2/2/2023. Số tiền huy động, Hưng Vượng Developer sử dụng để thực hiện mua 100% vốn điều lệ tại CTCP Cổ kim Mỹ Nghệ - Chủ đầu tư dự án Sản xuất kinh doanh hàng thủ công mỹ nghệ xuất khẩu và khu du lịch nghỉ dưỡng tại xã Thắng Hải, huyện Hàm Tân, tỉnh Bình Thuận.

Như vậy, sau khi huy động được 900 tỷ đồng từ đợt phát hành cổ phiếu riêng lẻ, CTCP In Sách Giáo Khoa Hoà Phát ngay lập tức chuyển tiền này cho nhóm cổ đông của Hưng Vượng Developer và ngay lập tức nhận thêm khoản nợ gián tiếp trái phiếu từ Công ty con Hưng Vượng Developer.

Tính tới 31/12/2022, tổng nợ của CTCP In Sách Giáo Khoa Hoà Phát đã lên tới 2.163,3 tỷ đồng, chiếm 35,2% tổng nguồn vốn.

Trong đó, chủ yếu là 1.462,4 tỷ đồng (mệnh giá 1.500 tỷ đồng) trái phiếu của CTCP Thương mại và Dịch vụ Danh Việt và 599,8 tỷ đồng (mệnh giá 600 tỷ đồng) trái phiếu của CTCP Hưng Vượng Developer phát hành.

Như vậy, bằng việc huy động vốn, rồi mang vốn đi mua công ty khác, dòng tiền của CTCP In Sách Giáo Khoa Hoà Phát đã không còn nằm trong công ty mà đã chuyển sang túi nhóm cổ đông tại Hưng Vượng Developer. Trong khi đó, bằng nghiệp vụ nói trên, vốn điều lệ của CTCP In Sách Giáo Khoa Hoà Phát đã tăng từ 18,05 tỷ đồng lên 918,05 tỷ đồng, đồng thời lại nhận thêm nghĩa vụ nợ hai lô trái phiếu.