Trái phiếu bất động sản đang trên đà sôi động trở lại

Trái phiếu bất động sản từng bước trở lại thị trường

Mới đây, hiệp hội Thị trường trái phiếu Việt Nam (VBMA) đã công bố thông tin về tình hình thị trường trái phiếu tháng 6 (cập nhật đến ngày 24/6/2022) có nhiều điểm đáng chú ý về hoạt động của kênh trái phiếu doanh nghiệp (TPDN) trong tháng và lũy kế khoảng nửa đầu năm.

Cụ thể, ở nhóm doanh nghiệp bất động sản, nhóm này đang từng bước trở lại sau khoảng trống vào tháng 4. Đến tháng tháng 5 các doanh nghiệp bất động sản đánh dấu việc trở lại thị trường với tổng số trái phiếu phát hành gần 6.900 tỷ đồng, tương đương 28,53% tổng giá trị phát hành (GTPH) trong tháng. Và trong tháng 6, trái phiếu thuộc nhóm doanh nghiệp bất động sản tiếp tục được đẩy mạnh. Tạm tính đến ngày 24/6, số lượng phát hành trái phiếu riêng lẻ của lĩnh vực này đã là hơn 4.900 tỷ đồng.

Trong tháng, nhóm ngân hàng thương mại tiếp tục đứng đầu về giá trị phát hành với khối lượng là 15.790 tỷ đồng. Trong đó, BIDV đã phát hành 4.460 tỷ đồng và MB là 2.730 tỷ đồng.

Ở nhóm công ty tài chính, Công ty tài chính TNHH Ngân hàng Việt Nam Thịnh Vượng SMBC chiếm phần lớn với 1.000 tỷ đồng trái phiếu kỳ hạn 2 năm sau 3 đợt phát hành.

Về tổng thể, tính đến ngày 24/6, tổng giá trị phát hành trái phiếu riêng lẻ đạt 143.389 tỷ đồng, giảm gần 30% so với cùng kỳ, chiếm 94% tổng giá trị phát hành; giá trị phát hành trái phiếu ra công chúng đạt 8.996 tỷ đồng, giảm 6,14%, chiếm khoảng 6%.

Theo đại diện Vụ Phát triển thị trường, Ủy ban Chứng khoán Nhà nước cho biết, Ủy ban Chứng khoán Nhà nước được giao chuẩn bị nền tảng giao dịch TPDN riêng lẻ nhằm phát triển một thị trường thứ cấp minh bạch, an toàn, tăng cường khả năng quản lý, giám sát, giảm thiểu rủi ro.

Lý do các doanh nghiệp đầu tư kinh doanh bất động sản chọn lựa kênh huy động vốn vay TPDN vì đây là kênh có thể huy động vốn lớn để làm dự án và lãi vay tính ra vẫn rẻ hơn lãi vay trung và dài hạn tại các ngân hàng thương mại, theo chuyên gia cho cho thay.

Trước đó, Bộ Tài chính cũng đã nhiều lần lên tiếng cảnh báo về việc hai thị trường này tăng trưởng nóng, không bền vững sẽ ảnh hưởng chung đến thị trường tài chính, ảnh hưởng đến nhu cầu huy động vốn hợp pháp của các doanh nghiệp để đầu tư phát triển, mở rộng sản xuất kinh doanh.

Tại báo cáo thị trường trái phiếu năm 2021 và quý I năm 2022 mà Bộ Tài Chính gửi Quốc hội đã chỉ ra nhóm 20 doanh nghiệp bất động sản có lượng phát hành TPDN nhiều nhất. Trong đó, nhóm này đã vay nợ qua phát hành TPDN lên tới hơn 100.000 tỷ đồng, lãi vay từ 8-12,9%/năm. Có công ty phát hành TPDN gấp 47 lần vốn chủ sở hữu.

Các doanh nghiệp đang lách luật để phát hành trái phiếu?

Thị trường trái phiếu thời gian vừa qua đã chịu sự tác động lớn khi cơ quan quản lý Nhà nước mạnh tay thanh lọc thị trường, xử lý các trường hợp phát hành trái phiếu chui, sai quy định pháp luật.

Bộ Tài chính cho biết, để chào mời TPDN riêng lẻ cho nhà đầu tư cá nhân, nhiều công ty chứng khoán đã “lách luật” để “hô biến” nhiều nhà đầu tư cá nhân thiếu kinh nghiệm trở thành nhà đầu tư chứng khoán chuyên nghiệp bằng hợp đồng mua kỳ hạn trái phiếu chính phủ hoặc chứng khoán niêm yết trong thời gian 2-4 ngày. Tư vấn cho nhà đầu tư cá nhân không trực tiếp đứng tên mua TPDN riêng lẻ mà ký hợp đồng dân sự với công ty chứng khoán, ngân hàng thương mại đứng ra mua hộ.

Trong số 358 doanh nghiệp phát hành TPDN riêng lẻ trong năm 2021, có tới 57 doanh nghiệp kinh doanh thua lỗ trước khi phát hành, 45 doanh nghiệp có nợ vay lớn hơn 10 lần vốn chủ sở hữu, và 10 doanh nghiệp có nợ vay lớn hơn 5 lần vốn chủ sở hữu.

Có tình trạng doanh nghiệp này phát hành TPDN để góp vốn, mua cổ phần, mua trái phiếu của doanh nghiệp khác, lấy tiền cho doanh nghiệp khác vay, hoặc phát hành TPDN để chuyển vốn “lòng vòng” nhằm lách quy định về giới hạn cho vay/đầu tư TPDN của các ngân hàng với một khách hàng, nhóm khách hàng.

Một số doanh nghiệp như Công ty CP tập đoàn APEC Group, Công ty CP tập đoàn Vset Group chào bán chứng khoán ra công chúng nhưng không nộp hồ sơ đăng ký với Ủy ban Chứng khoán Nhà nước. Hay như trường hợp Công ty TNHH Ngôi Sao Việt, Công ty CP Cung điện Mùa Đông phát hành trái phiếu của Tập đoàn Tân Hoàng Minh có hành vi công bố thông tin sai sự thật, che giấu thông tin trong hoạt động phát hành trái phiếu riêng lẻ.

Trước sự việc xảy ra trong thời gian vừa qua, Bộ trưởng Bộ Tài chính Hồ Đức Phớc cho biết, sẽ khẩn trương thiết lập thị trường giao dịch TPDN riêng lẻ, đưa tất cả TPDN riêng lẻ được đăng ký, lưu ký tại Trung tâm Lưu ký chứng khoán và được giao dịch tại sở giao dịch chứng khoán. Việc này nhằm tăng tính minh bạch của thị trường và giám sát thị trường TPDN từ khâu phát hành đến giao dịch. Đồng thời, phối hợp chặt chẽ với cơ quan công an trong xác minh, điều tra, xử lý các vụ việc thao túng, phối hợp xử lý các tin đồn thất thiệt, sai sự thật, cung cấp thông tin cho cơ quan công an khi có các dấu hiệu nghi ngờ trong quá trình thanh tra, kiểm tra.