Từng được xem là ‘báu vật’, bán đảo độc nhất vô nhị tại TP. HCM bất ngờ rơi vào cảnh hoang tàn

Bán đảo Thanh Đa có tổng diện tích 427ha vốn được quy hoạch thành khu du lịch văn hóa, giải trí từ năm 1992. Đến năm 2000, nhiệm vụ quy hoạch chi tiết bán đảo Thanh Đa là khu du lịch văn hóa, giải trí được phê duyệt, năm 2012 trong đồ án điều chỉnh quy hoạch xây dựng quận Bình Thạnh có quyết nghị bán đảo Bình Quới - Thanh Đa sẽ trở thành khu du lịch sinh thái hiện đại.

Ý tưởng của liên danh tư vấn tổ chức khoa học và chuyên gia Việt Nam toàn cầu (AVSE Global) và Viện Quy hoạch vùng Paris (IPR) cho rằng, cần biến bán đảo Bình Quới - Thanh Đa thành công viên sinh thái, với diện tích rộng khoảng 200ha ở Thanh Đa.

Phần không gian còn lại vẫn phát triển các chức năng đô thị, tuy nhiên sẽ giữ được tổng thể về môi trường sinh thái, từ đó hạn chế các công trình cao tầng, bê tông hóa và sự tác động quá nhiều vào cảnh quan môi trường khu vực này.

Một trong những điều khiến cho liên danh tư vấn đưa ra ý tưởng này là do Thanh Đa là một bán đảo được xem là độc nhất vô nhị, có sự khác biệt rất lớn dòng sông Sài Gòn gắn liền với văn hóa sông nước Nam bộ, cuộc sống thường ngày tại khu vực này, đồng thời là động lực phát triển kinh tế cho TP. HCM và cả vùng.

Vào năm 2015, liên danh Tập đoàn Bitexco và Emaar Properties PJSC (UAE) được UBND TP. HCM chỉ định là nhà đầu tư dự án khu đô thị Bình Quới - Thanh Đa. Đây được xem là cột mốc đáng chú ý khi có nhà đầu tư quan tâm và có khả năng thực hiện dự án, tuy nhiên, không hiểu lý do gì nhà đầu tư đã rút lui. Nhiều ý kiến cho rằng, nhà đầu tư thiếu năng lực tài chính, dự án lại rơi vào tình trạng “treo” và đến nay đã hơn 30 năm đã trôi qua, vẫn chưa có phán quyết cuối cùng cho số phận của bán đảo độc nhất vô nhị tại TP. HCM.

Hiện nay, khu vực Thanh Đa giống như một miền quê của TP. HCM - dù là khu vực trung tâm của Thành phố, chỉ mất khoảng 5 đến 10 phút là di chuyển vào quận 1. Tại đây còn có những ngôi nhà lụp xụp, tạm bợ, với cây xanh mọc đầy, tạo nên một không gian rất đặc trưng, riêng có của TP. HCM. Tuy nhiên nằm trong cảnh quy hoạch treo hơn 30 năm nay, người dân tại khu vực này đang khổ sở với cuộc sống tạm bợ của mình.

Để giải cứu khu vực Thanh Đa, TP. HCM đã tổ chức thi tuyển quốc tế tìm ý tưởng quy hoạch kiến trúc bán đảo Bình Quới - Thanh Đa với tổng diện tích gần 427ha cùng một số khu vực đối diện bờ sông Sài Gòn. Yêu cầu đặt rà là sẽ biến bản đảo này trở thành khu đô thị sinh thái bền vững, hiện đại, góp phần thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội. Dự kiến trong tháng 3/2024, sẽ công bố giải thưởng của cuộc thi, từ đó TP. HCM đặt mục tiêu đến hết quý I/2025 sẽ hoàn thành tổ chức đấu thầu, lựa chọn nhà đầu tư mới cho dự án này.

Trên cơ sở kết quả của cuộc thi, thành phố sẽ xem xét lựa chọn các nội dung quan trọng để đưa vào đồ án điều chỉnh quy hoạch chung thành phố và phê duyệt đề án đầu tư xây dựng khu đô thị Bình Quới - Thanh Đa và các dự án kế cận, như khu đô thị Trường Thọ, các khu vực dọc sông Sài Gòn.

Về lịch sử, khu vực Thanh Đa mang đầy đủ bản sắc đầm lầy so với những mảng xanh của các đô thị khác trên thế giới (như Hồng Kông hay Singapore). Nơi đây có địa thế thấp, nước ngập chính là đặc sắc và hiếm hoi còn sót lại dọc sông Sài Gòn.