Vụ khai thác gần 1 triệu tấn quặng trái phép: Giám đốc Công ty Xây dựng Lilama đã rửa tiền như thế nào?

Viện KSND tỉnh Lào Cai vừa hoàn tất cáo trạng bổ sung, truy tố 17 bị can trong vụ án khai thác quặng Apatit trái phép về các tội “Rửa tiền”, “Vi phạm quy định về nghiên cứu, thăm dò, khai thác tài nguyên” và “Lợi dụng chức vụ và quyền hạn trong khi thi hành công vụ”.

Cụ thể, 9 bị can bị truy tố về tội “Lợi dụng chức vụ, quyền hạn trong khi thi hành công vụ” gồm Nguyễn Văn Vịnh, cựu Bí thư Tỉnh ủy Lào Cai; Doãn Văn Hưởng, cựu Chủ tịch UBND tỉnh Lào Cai; Mai Đình Định, cựu Giám đốc Sở Tài nguyên và Môi trường; Nguyễn Thanh Dương và Lê Ngọc Hưng (đều là cựu Phó chủ tịch UBND tỉnh), Phan Văn Cương (cựu Phó giám đốc Sở Công Thương), Ngô Đức Hoàng (chuyên viên Văn phòng UBND tỉnh), Lê Ngọc Dương (cựu Phó giám đốc Sở Tài nguyên và Môi trường) và Vũ Đình Thủy.

Riêng bị can Nguyễn Mạnh Thừa, Giám đốc Công ty Lilama, bị truy tố 2 tội “Rửa tiền” và “Vi phạm quy định về nghiên cứu, thăm dò, khai thác tài nguyên". Các bị can còn lại ở Công ty Apatit Việt Nam bị truy tố về tội “Vi phạm quy định về nghiên cứu, thăm dò, khai thác tài nguyên”.

Theo cáo trạng, năm 2009, Công ty Xây dựng Lilama được UBND tỉnh Lào Cai cấp giấy chứng nhận để thực hiện dự án đầu tư xây dựng khách sạn, nhà hàng tại thôn 2 (xã Đồng Tuyển, TP Lào Cai) trên phần diện tích đất rộng 3,77ha.

Cơ quan tố tụng xác định, khu vực này thuộc khai trường số 18 đã được Bộ Công Thương phê duyệt quy hoạch quặng apatit. Việc khai thác quặng nếu diễn ra thì phải có giấy phép khai thác, thẩm quyền cấp phép thuộc Chính phủ.

Dù biết rõ quy định trên nhưng các lãnh đạo tỉnh Lào Cai, đứng đầu là cựu Bí thư Tỉnh ủy Nguyễn Văn Vịnh, vẫn ban hành hàng loạt văn bản trái pháp luật, tạo điều kiện để Công ty Xây dựng Lilama ngang nhiên khai thác quặng dưới "vỏ bọc" dự án nhà hàng, khách sạn.

Theo VKS, từ năm 2012 - 2015, Công ty Xây dựng Lilama đã sử dụng văn bản không đúng thẩm quyền của UBND tỉnh Lào Cai để tận thu quặng apatit, khai thác khoáng sản trái phép một cách công khai. Công ty Lilama sau đó ký hợp đồng với Công ty Apatit Việt Nam để bán toàn bộ số quặng khai thác trái phép, thu lợi bất chính.

Công ty Lilama đã khai thác trái phép hơn 1,5 triệu tấn quặng apatit các loại, trị giá hơn 610 tỷ đồng. Trong đó, Công ty Xây dựng Lilama lợi bất chính hơn 177 tỷ đồng, Công ty Apatit Việt Nam thu lợi bất chính hơn 184 tỷ đồng.

Sau đó, bị can Nguyễn Mạnh Thừa đã chỉ đạo nhân viên của Công ty Xây dựng Lilama đưa vào hạch toán hoạt động sản xuất kinh doanh.

Toàn bộ số tiền thu được từ việc khai thác, bán quặng đã được doanh nghiệp này sử dụng: Chi phí bốc xúc, vận chuyển quặng apatit; Chi phí thuê phương tiện, máy móc để khai thác; Chi trả tiền lương, tiền công, tiền thưởng cho công nhân viên, người lao động; Tiền nộp thuế tài nguyên và phí bảo vệ môi trường; Chi thuê khoan phá đá, nổ mìn; Nộp vào ngân sách nhà nước và phí bảo vệ môi trường; Tiền đóng góp xây dựng cơ sở hạ tầng giao thông…

Quá trình điều tra xác định, để hợp thức hóa nguồn tiền thu được từ việc khai thác quặng apatit trái phép, bị can Nguyễn Mạnh Thừa mượn tài khoản của 12 cá nhân là những người được Công ty Xây dựng Lilama thuê vận chuyển quặng và đất đá.

Mục đích để Công ty Xây dựng Lilama chuyển nhờ số tiền thu được từ việc bán quặng apatit, khi thanh toán thì trả lại cho bị can Thừa.

Tiếp đó, bị can Thừa chỉ đạo các kế toán của công ty lập các hợp đồng, biên bản nghiệm thu nhằm nâng khống giá cước vận chuyển quặng, đất đá và nâng khống khối lượng đất đá; rồi đến chi cục thuế mua hóa đơn bán lẻ theo các hợp đồng kinh tế và biên bản nghiệm thu khống.

Số tiền hơn 177 tỷ đồng nhận về, Nguyễn Mạnh Thừa khai nhận đã dùng 2,1 tỷ đồng để mua 1 lô đất ở phường Bắc Cường, thành phố Lào Cai rồi cho con trai là Nguyễn Văn Phú đứng tên chủ sở hữu; hơn 33 tỷ đồng chuyển vào tài khoản của Công ty Cổ phần đồng Tả Phời để mua cổ phần tại Công ty Cổ phần đồng Tả Phời (sau đó số cổ phần này đã chuyển cho Công ty TNHH MTV Triệu Tiến Vương do Nguyễn Quang Triệu, con trai Thừa làm Giám đốc).

Thừa rút 5 tỷ đồng rồi mở tài khoản tiết kiệm cho con gái là Nguyễn Thị Lành; Đưa cho 2 con dâu là Đỗ Phương Thuý và Đỗ Tuyết Mai số tiền lớn gửi tiết kiệm tại các ngân hàng, chia làm nhiều lần (có khoản đến kỳ hạn lại rút ra gửi tiếp, sau đó rút ra đưa lại cho Thừa).

Ngoài ra, Thừa sử dụng số tiền hơn 6,5 tỷ đồng mua đất của các hộ dân ngoài phạm vi 3,77ha để khai thác khoáng sản trái phép.

“Quá trình điều tra, bị can Thừa và Vịnh khai nhận vào dịp Tết Nguyên đán năm 2015, khi Vịnh làm Bí thư Tỉnh ủy Lào Cai và sau khi Công ty Lilama đã san gạt xong mặt bằng dự án, khai thác và tiêu thụ trái phép xong quặng apatit trong diện tích 3,77ha thì Nguyễn Mạnh Thừa đã mang 5 tỷ đồng đến nhà bị can Vịnh tặng quà Tết. Sau khi nhận số tiền này, Vịnh đã sử dụng chi tiêu cá nhân hết”, cáo trạng nêu.

Đối với hành vi vi phạm của cựu Bí thư Tỉnh ủy Lào Cai Nguyễn Văn Vịnh, cáo trạng nêu: Với cương vị là Phó chủ tịch và Chủ tịch UBND tỉnh Lào Cai trong giai đoạn từ 2012 - 2015, là người chịu trách nhiệm quản lý toàn diện các hoạt động của UBND tỉnh và trực tiếp chỉ đạo, điều hành công tác quy hoạch, kế hoạch phát triển kinh tế xã hội và chủ trương đầu tư, cấp giấy chứng nhận đầu tư các dự án tại Quyết định số 1915 ngày 1/8/2011 của UBND tỉnh Lào Cai về việc phân công công việc của các thành viên UBND tỉnh, nhiệm kỳ 2011 - 2016 (Quyết định 1915).

Tuy nhiên, trong quá trình thực thi công vụ được giao đã không thực hiện đúng các quy định của pháp luật trong công tác quản lý, bảo vệ tài nguyên, khoáng sản trên địa bàn tỉnh Lào Cai mà ký các Văn bản, Giấy chứng nhận và có ý kiến bút phê, chỉ đạo vào các tài liệu khác có liên quan trái quy định của pháp luật.

Hành vi của bị can Nguyễn Văn Vịnh đã tạo điều kiện cho Công ty Xây dựng Lilama và Công ty TNHH MTV Apatit Việt Nam đã khai thác và tiêu thụ trái phép gần 1 triệu tấn quặng Apatit trong phạm vi 37.700m2, trong đó có 22.674,2m2 nằm chồng lấn vào diện tích Khai trường 18 có trị giá hơn 312 tỷ đồng.

Vẫn theo cáo trạng, quá trình điều tra, cơ quan chức năng đã tiến hành kê biên nhiều bất động sản và phong tỏa các tài sản để đảm bảo thi hành án. Trong đó, bị can Nguyễn Văn Vịnh, bị kê biên diện tích đất rộng 100m2 và nhà xây trên đất, địa chỉ tại phường Cốc Lếu (TP Lào Cai, tỉnh Lào Cai).