Bất động sản khởi sắc, hàng loạt ngân hàng lớn hưởng lợi lớn

6 tháng đầu năm 2025 đánh dấu giai đoạn phục hồi lợi nhuận rõ rệt của hệ thống ngân hàng khi có tới 7 ngân hàng trong top 10 và 12 ngân hàng trong top 20 các doanh nghiệp niêm yết có lợi nhuận lớn nhất trên toàn thị trường.

Theo nhận định của các chuyên gia VIS Rating, sự khởi sắc của thị trường bất động sản, tăng trưởng tín dụng mạnh mẽ cùng với chi phí tín dụng giảm đã giúp toàn ngành ngân hàng duy trì tỷ suất sinh lời ổn định.

Cụ thể, các chuyên gia VIS Rating nhận định, tỷ lệ NPL toàn ngành đã cải thiện 20 điểm cơ bản so với quý trước, đạt mức 2,3% trong 6 tháng đầu năm 2025. Trong khi đó, ROAA toàn ngành giữ ổn định ở mức 1,5% trong cùng kỳ nhờ tăng trưởng tín dụng mạnh mẽ, chi phí tín dụng giảm và khả năng thu hồi nợ xấu được cải thiện. 16 trong tổng số 27 ngân hàng cải thiện NIM so với quý trước, chủ yếu nhờ tăng mạnh cho vay bất động sản và xây dựng có lợi suất cao.

Tỷ lệ cho vay trên tiền gửi khách hàng (LDR) toàn ngành tăng lên 109% trong 6 tháng đầu năm 2025, do tăng trưởng tín dụng vượt xa tăng trưởng tiền gửi. Bên cạnh đó, chi phí tín dụng giảm và khả năng thu hồi nợ xấu được cải thiện đã tạo thêm dư địa cho lợi nhuận. Ngoài nguồn thu từ tín dụng, lợi nhuận ngoài lãi, bao gồm phí dịch vụ, kinh doanh ngoại hối cũng tiếp tục đóng góp tích cực cho nhiều ngân hàng.

Song đằng sau bức tranh chung tích cực là sự phân hóa rõ nét giữa các nhóm ngân hàng lớn, ngân hàng Big4 và các ngân hàng nhỏ.

Trong 6 tháng đầu năm 2025, nhóm ngân hàng quốc doanh và ngân hàng lớn tiếp tục khẳng định vai trò dẫn dắt đà phục hồi của ngành.

Cụ thể, năng lực tín nhiệm của các ngân hàng lớn và ngân hàng quốc doanh (SOB) đã được cải thiện, nhờ giảm nợ xấu (NPL) trong bối cảnh thị trường bất động sản đang phục hồi. Trong đó, khả năng trả nợ của khách hàng doanh nghiệp được cải thiện đối với ACB và VietinBank, trong khi VPBank và MB ghi nhận tỷ lệ nợ quá hạn cho nhà giảm nhờ giải quyết pháp lý cho các dự án của chủ đầu tư bất động sản.

Sự phục hồi của thị trường bất động sản còn giúp các ngân hàng cho vay bất động sản và xây dựng có lợi suất cao như SHB, HDBank hay Techcombank cải thiện NIM so với quý trước. Rủi ro thanh khoản tại các ngân hàng lớn vẫn được kiểm soát tốt nhờ vào việc phát hành trái phiếu dài hạn và gia tăng nợ vay từ nước ngoài để hỗ trợ tăng trưởng tín dụng mạnh mẽ.

Ngoài ra, các ngân hàng lớn, bao gồm cả Big4 cũng cải thiện ROAA thêm 18 điểm cơ bản so với cùng kỳ năm trước nhờ chi phí tín dụng giảm và thu hồi nợ xấu tốt hơn (chẳng hạn như VPBank, VietinBank) và lợi suất cho vay cao hơn (như SHB). Theo nhận định của các chuyên gia VIS Rating, các ngân hàng lớn và Big4 sẽ tiếp tục dẫn dắt đà phục hồi lợi nhuận toàn ngành trong nửa cuối năm 2025 nhờ những lợi thế như áp lực về NIM giảm, cho vay dài hạn tăng trưởng cao hơn và chi phí tín dụng thấp hơn.

Ở nhóm ngân hàng quy mô vừa, một diễn biến đáng chú ý là mức vốn của các ngân hàng quy mô vừa bị suy giảm do chi trả cổ tức bằng tiền mặt. Theo các chuyên gia VIS Rating, hầu hết các ngân hàng trong nhóm này, như SHB, ACB, VIB, TPBank, VPBank đều ghi nhận sự suy giảm về tỷ lệ vốn chủ sở hữu hữu hình trên tổng tài sản (tỷ lệ TCE/TA). Trong đó, TPBank và LPBank là hai ngân hàng ghi nhận mức sụt giảm rõ rệt nhất với TCE/TA giảm trên 1%.

Ở nhóm quy mô nhỏ, các chuyên gia VIS Rating cho rằng, các ngân hàng nhỏ gặp nhiều khó khăn, ảnh hưởng bởi trích lập dự phòng cao và chi phí huy động vốn tăng do cạnh tranh ngày càng gay gắt. Những ngân hàng này cũng dễ bị tổn thương trước áp lực thanh khoản do tài sản thanh khoản cao hạn chế và phụ thuộc nhiều vào nguồn vốn thị trường ngắn hạn. Các ngân hàng như ABBank, NCB, KienlongBank cải thiện khả năng thu hồi nợ xấu và tăng trưởng tín dụng. Trái lại, một số ngân hàng khác như BVBank, BacA Bank lại bị ảnh hưởng bởi chi phí tín dụng cao.